Toplumsal İroni Bağlamında Karagöz (original) (raw)

Gülümsetirken elestirme gayretinin sonucunda sekillenen ironi, birey ve toplum yasamındaki aksaklıkların vurgulanması bakımından yapıcı bir yöntemdir. Kültürel varlığımızın tasıyıcılarından Karagöz, söz ya da durumların karsıtlık ve aykırılıkları ile varlık bulan ironik anlatım üzerinde sekillenir. Karagöz’deki ironi, ‘olan’ ve ‘olması gereken’ çatısması ve ‘söylenen’ ile ‘söylenmek istenen’ ikiliği üzerine temellenir. Kendi halinde, sıradan, ‘küçük adam’ların pratik yasam sorunları ve dıs dünya gerçeklikleri içerisindeki var olus mücadeleleri toplumsal sorgulama ile yanıtlanmaya çalısılır. Bu sorunsal yaklasım, sorulan sorular, alınan yanıtlar, yanıtlara yöneltilen yeni sorular seklinde soru-yanıt diyalektiği yöntemiyle gerçeklestirilir. Dalga geçme ya da doğrudan alay etme görünümündeki elestiri biçimi, güzele, iyiye, doğruya ulasma eğilimi ile bütünlenerek toplumsal ironinin düzenleyici bir islev kazanmasını sağlar. Karagöz’ün ana matrisi, kisinin kendi, karsısındaki kisi/ kisiler ve içinde yasadığı toplum düzeni ile yüzlesmesinin Türk tiyatro geleneği içerisinde yenilenerek sunulmasıdır. Karagöz, kisinin bildiğini sandığı seylere karsı uyanık olmasını sağlaması ve bir sey bilmezken bildiğini sanmanın tehlikelerine dikkat çekmesi bakımından da eğitbilimsel değere sahiptir. Anahtar Sözcükler: Đroni, birey, toplum, olan, olması gereken