Design as Metaphor / Metafor Olarak Tasarım - S. Benan ÇELİKEL (Posseible Düşünme Dergisi Cilt:3 No:6) (original) (raw)

ABSTRACT In the scope of the 2013 IDA Congress Istanbul, which was cancelled due to “force majeure”, it was proclaimed that the Organizing Committee preferred to write the theme of the congress, that is “design dialects”, within quotation marks since it was used as a metaphor. Following this remark, the Committee aluded to the legend of Babel and how human beings came to speak diferent languages. The legend had it that, wrote the Committee, the Babylonians set out to construct a great tower since they shared a common language enabling them to do, make and produce without limitations. Afterwards, the God, being displeased by such endeavour, impaired human beings’ ability to create by destroying their common tongue and turned it into multiple, incomprehensible dialects. This shatering of one single language into several different ones, confused Babylonians and paralyzed their purpose. Even though not being an argumentative person myself, I would like to open the topic of 2013 IDA Congress Istanbul as a discussion in three interrelated parts. Firstly, I wil propose employing “design as metaphor” rather than “design dialects” as the title of the paper suggests. Secondly, I wil discuss Kojin Karatani’s phrase “architecture as metaphor” whilst juxtaposing it with that of “design” aided by Bruno Latour’s insights on the concept of design. Relating the first and the second moves to each other, I finally will suggest that “design dialects as a metaphor” still stays within the limits of “architecture as metaphor” but not that of “design”. I wil introduce Actor-Network Theory (ANT) as a means to understand and analyse the human centeredness of both “design dialects” and “architecture” as metaphors. Keywords: Design as metaphor, architecture as metaphor, ANT (Actor-Network Theory), modern epistemology, foundationalism. ÖZET 2013 yılında IDA (Uluslararası Tasarım Birliği) tarafından İstanbul’da düzenlenmesi planlanan ancak “mücbir sebepler”den dolayı iptal edilen uluslararası tasarım kongresinin kapsamında, Organizasyon Komitesi, kongrenin teması olarak belirlenen “tasarım lehçeleri”ni özellikle tırnak içinde yazmayı tercih etiğini çünkü bu ifadenin bir metafor olarak kullanıldığı beyan etmiş ve bu uyarının ardından, insanların nasıl olup da farklı diler konuşmaya başladığını dile getiren Babil efsanesini anlatmaya girişmişti. Efsaneye göre, demişti Komite, Babil halkı görkemli bir kule inşa etmeye girişti çünkü kullandıkları ortak dil onları sınırsızca edip eylemeye ve üretmeye muktedir kılmaktaydı. Babil halkının bu girişiminden hoşlanmayan Tanrı, insanoğlunun yaratma yetisini, sahip oldukları bu ortak dili bozup çok sayıda, anlaşılmaz lehçeye ayırarak bozguna uğrattı. Tek bir dilin pek çok farklı dile parçalanması Babillilerin kafasını karıştırdı ve amaçlarını felce uğratı. Her ne kadar münakaşa etmekten hoşlanan biri olmasam da, kongre temasını birbiriyle ilişkili üç bölüm halinde tartışmaya açacağım. İlk olarak, metnin başlığından da anlaşılabileceği gibi metafor olarak “tasarım lehçeleri” yerine metafor olarak “tasarım”ı önereceğim. İkinci olarak, Bruno Latour’un tasarım kavramına ilişkin öngörüsünden yararlanarak “metafor olarak tasarım” kavramını, Kojin Karatani’nin “metafor olarak mimarlık” kavramı ile yanyana getirerek tartışmaya açacağım. Son olarak ise, ilk iki hareketi birbiriyle ilişkilendirerek “metafor olarak tasarım lehçeleri”nin hala daha “metafor olarak mimarlık” kavrayışının içinde yer aldığını göstereceğim. Her iki metaforda da söz konusu olan insan-merkezciliği anlamak ve çözümlemek adına Aktör Network Teorisi’ni (ANT) devreye sokacağım. Anahtar Kelimeler: Metafor olarak Tasarım, Metafor olarak Mimarlık, ANT (Aktör-Network Teorisi), modern epistemoloji, temelendirmecilik.