HÂKİM EŞ-ŞEHÎD'İN " el-KÂFÎ " ADLI ESERİNDEKİ FAALİYETİ ÜZERİNE    EVALUATIONS ON THE BOOK OF " EL-KAFÎ " FOR HAKEEM AL-SHAHEED (original) (raw)

Özet Hanefi kaynakları genel olarak Zâhirurrivâye, nâdirurrivâye ve vâkıât/nevâzil olarak üçlü bir gruplandırmaya tabi tutulmaktadır. İlk iki kaynak türü ashâbu'l-mezhebin yani Ebu Hanife ve öğrencilerinin görüşlerini, üçüncü tür kaynak ise meşâyıhın yani Ebu Hanife'nin öğrencilerinden sonraki mezhep-içi fakihlerin görüşlerini ihtiva etmektedir. İlk iki kaynak arasındaki temel fark, ashâbu'l-mezhebden gelen nakillerin sıhhati noktasındadır. Zâhirurrivâye'nin nakli daha güvenilir olduğu için ilke olarak nadirrurivâyeye önceliklidir. Keza ilke olarak ashâbu'l-mezhebin görüşü ister Zâhirurrivâye'de ister nâdirrivâyede yer alsın meşâyıhın görüşüne takdim edilmektedir. Hanefi mezhebinde mezhep imamlarının görüşlerinin nakli konusunda, İmam Muhammed'in telif ettiği Zâhirurrivâye eserlerinden sonra en önemli eser Hâkim eş-Şehîd'in, Zâhirurrivâye'yi cem eden el-Kâfî adlı eseridir. Hâkim eş-Şehîd'in el-Kâfî'si, Hanefi mezhebinde muteber bir kaynak kabul edilmektedir. Serahsî, İsbicâbî ve Enbârî gibi fakihlerin el-Kâfî'ye şerh yazmış olması, kaynaklardaki atıflar, tabakat ve tarih kitaplarındaki ifadeler bunu açıkça göstermektedir. el-Kâfî'nin Zâhirurrivâye'yi cem eden bir eser olduğu konusunda yaygın bir kabul bulunmakla beraber eser detaylı olarak incelendiğinde Hâkim eş-Şehid'in el-Kâfî'de sadece Zâhirurrivâye'yi cem etmekle yetinmediği, ayrıca nâdirurrivâye olarak nitelendirilen eserlerden de çokça yararlandığı görülmektedir. Bu çalışmada Hâkim eş-Şehîd'in genel olarak el-Kâfî'deki faaliyeti ele alınıp değerlendirilecek ve onun birçok noktada rivayet değerlendirmesi yaparak ve nakledilen görüşleri bir iç tutarlık testine tabi tutarak mezhep imamlarına ait sahih görüşü tespit etmeye özen gösterdiği ortaya konulmaya çalışılacaktır. Abstract In general Hanefi resources have been divided into three categories as zahirurrivaye, nadirurrivaye, and vakiat/nevazil. The first two resources types include opinion of " ashab al maddhab " who are Abu Hanifah and his students; the third resource type includes opinions of " mashayih " who are faqihs coming after Abu Hanifah's students in same maddhab. The basic gap in the first two resources is accuracy of conveyance coming from