Alanyalı, H.S., "Side Tiyatrosunda Yeni Yapılan Araştırmalar Işığında Scaenae Frons Kaset Kabartmaları ve Dionysos Frizi", İzmirligil, Ülkü – Gülsün Tanyeli – Zeynep Ahunbay (Ed.), Side’ye Emek Verenler Sempozyumu 20-22 nisan 2007 Side, Antalya, 84-91, (2011). (original) (raw)
Related papers
Osmanlı İmparatorluğu'nda sahne sanatlarının tanınması ve gelişmesinde Osmanlı Ermenilerinin katkısı büyüktür. Okullaşma faaliyetlerinin erken dönemde başlaması ve yabancı dile olan hâkimiyetleri dolayısıyla dönemin Avrupa kültür sanatını takip etmekte güçlük çekmeyen Osmanlı Ermenileri, Müslüman tebaanın bazı dini gerekçelerle sahne sanatlarına yönelik çekincelerinden doğan boşluğu iyi değerlendirmişler, tiyatro binaları açmışlar, gezici tiyatro kumpanyaları kurup imparatorluk sınırlarının dört bir tarafında oyunlar sergilemişlerdir. Ermeni tiyatrocuları ve tiyatro kumpanyaları, kültür-sanat alanındaki bu öncü işlevlerinin yanı sıra Ermeni kilise ve okullarını geliştirmek için yardım maksatlı pek çok etkinlik de düzenlemişlerdir. Bu çalışmada Ermeni tiyatro kumpanyalarının Ermeni Mekteplerine yardım maksadıyla düzenledikleri faaliyetler arşiv kaynakları ışığında incelenmeye çalışılmış, bunlara dair bazı tespit ve değerlendirmelerin yapılması amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Tiyatrosu, Ermeni Mektepleri, Tiyatro Kumpanyaları. Theatre Activities of Armenian Theatrical Companies Organized for the Benefit of Schools in the 19 th Century Ottoman Theatre Ottoman Armenians' contribution to recognition and developement of performing arts in Ottoman Empire is great. Ottoman Armenians who had no difficulty following European culture and art as a consequence of starting schooling activities early and having a good command of foreign languages, they filled the gap derived from Muslims' hesitations in performing arts. They established theatre buildings and itinerant theatre companies, and performed plays all over the empire. In addition to their pioneering functions on the fields of culture and art, Armenian thespians and theatre companies organized many activities to support and improve Armenian churches and schools. In this study, in the light of archival documents, we tried to examine the activities of Armenian theatre companies for the purpose of assisting the Armenian schools, and aimed to identify and evaluate them.
Avrupa’nın ortak mirasının değerini yükseltme hedefiyle oluşturulan “Avrupa Arkeoloji Planı” kapsamındaki “Avrupa Antik Gösteri Mekânları Ağı” projesinden hareket eden bu yazının ilk bölümünde, Yunan-Roma ikili karşıtlığı üzerinden “ağaç” modeline göre sınıflandırılmalarının Akdeniz havzasındaki antik tiyatro kalıntılarının mimari çeşitliliğini temsildeki yetersizliği saptanmakta ve, “ağaç” modeline alternatif, “ağ” ve “köksap” seçenekleri hatırlatılmaktadır. Fransa’daki antik tiyatrolarda mimari tipoloji farkının içinde bulundukları yerleşimlerin kademesi ile örtüştüğü gözleminden hareketle, tiyatro yapılarının toplumsal/ekonomik/yönetsel “yapılar”ın bir yansıması olduğu önermesi, Fransız tarihçi Fernand Braudel’in, bireyler ve yaratımlarını “yapılar”ın ve hepsinin temelindeki “coğrafi-tarih”in belirlediği savı doğrultusunda geliştirilmektedir. Yazının ikinci bölümünde İspanya, Sicilya ve Yunanistan örnekleri üzerinden tartışılan ana soru, yerleşimlerin coğrafi konumlarının kademelerini, kademelerinin tiyatro yapılarının büyüklüğünü, büyüklüğünün ise tiyatrodaki oturma yerlerinin inşa tekniğini belirleyip belirlemediğidir. Bu sorgulama sonucunda, coğrafi-tarihin tiyatro yapım sürecindeki belirleyiciliği, Yunan tiyatro geleneğine sahip Yunanistan ve Sicilya ile olmayan İspanya’da Roma egemenliği öncesi ve sonrasındaki yerleşim kademelenmesinin “Romalılaş(tır)ma” süreçleri ile dönüşümü sonucu ortaya çıkan “kentler ağı” ile bu ağın düğüm noktalarındaki kentlerin tiyatroları ve tiyatroları yaptıran sıra dışı bireylerin oluşturduğu “istisnalar” üzerinden tartışılmaktadır. Yazının sonunda, istisnalar dâhil tüm örnekleri tiyatronun mimari bir fikir ve yapı türü olarak Akdeniz havzasındaki yayılımını daha iyi anlamaya katkıda bulunacak şekilde bir arada tutacak “köksap” modeline göre bir sınıflandırma önerilmektedir. Anahtar Sözcükler: antik tiyatrolar; tipoloji; yerleşim kademelenmesi; “Romalılaş(tır)ma”; Fransa, İspanya, Sicilya, Yunanistan
Anadolu, Arkeoloji, Zaman ve Mekan (Dumlupınar Üniversitesi V. Arkeoloji Sempozyumu, Kütahya 10-12 Ekim 2016), Ed. G. COŞKUN, İstanbul, 2017
Yumurta-ok dizisi bezemeleri (İon kymationu); yarım daireye yakın, dış bükey profil veren bir silme (Lat. ovolo) üzerine yontulan ve Yunan-Roma mimarisinde sıklıkla kullanılan önemli bir mimari bezeme grubudur. İon kymationu bezeme şemasında yan yana dizilmiş yumurta-ok motifleri altta genellikle bir astragal bezeme dizisi ile son bulur. Bu bezeme grubunun Side antik kentinde Roma İmparatorluk Dönemi boyunca sevilerek kullanıldığı görülmektedir. Kentte inşa edilmiş pek çok yapıda yumurta-ok bezemelerinin belirli zaman dilimleri içinde farklı formlarda işlenmiş olduğu, bezemelerin belirli dönemler içerisinde biçem olarak farklı özellikler gösterdiği ya da aynı kaldığı anlaşılmaktadır. Bu çalışma, Side'de MS 1.-3. yüzyıllar arasına tarihlendirilen Roma İmparatorluk Dönemi yapılarındaki yumurta-ok bezemelerinin dönem içerisinde nasıl bir değişim/gelişim gösterdiği üzerine yoğunlaşmaktadır. Söz konusu yapılar kesin tarihlendirilmiş ya da stilistik olarak belirli dönem özellikleri gösteren yapılar üzerindeki bezemeler göz önüne alınarak incelenmiştir. Çalışmada üzerinde durulan bir diğer nokta ise stil çalışmasından yola çıkarak; kent mimarisi, mimari gelenekler, ustalar üzerine neler söylenebileceğidir. Anahtar Kelimeler: Pamphylia, Side, Roma Mimari Bezemeleri, İon Kymationu.