Памяць храніста (на прыкладзе гарадзенскіх кляштарных хронік др. паловы XVII-XVIII ст.) У: Гарадзенскі соцыум: 2013. Гiсторыя і памяць. XV-XX стст. Пад рэд. А.Краўцэвіча і А.Смаленчука. Гародня, 2014. с. 35-53. (original) (raw)
Related papers
The article presents a fragment of “Chronologia Ordinis Fratrum Minorum de Observantia” written by Thomas Digon, which describes the origins and history of the convent of sisters of S. Claire in Harodnia. It is a continuation of edition of the Th. Digon’s chronicle. The present fragment is of great importance because it presents history of a female convent of the order. The article describes historiography written by women, the beginnings of the order of S. Claire and its Harodnia convent; it presents the fragment of the “Chronologia”. The fragment is published with its translation into Belarusian.
Соймікі былі неад’емнай часткай жыцця шляхцічаў, гарадоў, паветаў Рэчы Паспалітай на працягу стагоддзяў. У год адбывалася па некалькі соймікаў, на якія збіраліся ўсе ахвотныя з павятовай шляхты. Прадметам нашага даследавання з’яўляецца арганізацыя соймікаў Гарадзенскага павета ў другой палове XVIII ст. Аналіз праводзіўся на падставе хронік гарадзенскага кляштара бернардзінцаў, якія часта змяшчалі звесткі пра праходжанні чарговых сходаў шляхты.
The article presents a excerpt from “Chronology” of Order of Friars Minor, composed by Thomas Digon, as an example of cloister chronics, an important and hardly used in Belarusian historiography source. Monastic chronics contain information about history of cloister and town, region, country, where it was situated. The proposed fragment concerns history of Grodno cloister from its foundation to 1655. It keeps extracts from documents, describes events and persons, revealing attitude of the author to them. A lot of presented information is unique and therefore important for contemporary research. Дадзены артыкул прадстаўляе ўрывак з “Храналогіі” ордэна бернардзінцаў, складзенай Томашам Дыганем, як прыклад кляштарнай хронікі, важнай і амаль невыкарыстанай у беларускай гістарыяграфіі крыніцы. Кляштарныя хронікі складаліся ўва ўсіх зграмаджэннях і акрамя інфармацыі, якая тычыцца непасрэдна гісторыі кляштара, яны змяшчаюць шмат звесткаў па гісторыі горада і краіны. Прадстаўлены ўрывак апісвае гісторыю кляштара ў Гародні ад моманту яго заснавання да 1656 г. Тэкст змяшчае копіі фундацыйных дакументаў, апісанне гісторыі кляштара, біяграфіі знакамітых манахаў, якія жылі ў ім, копіі пахавальных надпісаў у царкве, большасць з якіх не захавалася да нашых дзён. У тэксце апісваецца маёмасны канфлікт паміж рознымі ордэнамі, коратка – маскоўская вайна, выяўляючы асабістае стаўленне аўтара “Храналогіі” да апісваных падзей. Такім парадкам, хронікі з’яўляюцца таксама крыніцай да даследавання ментальнасці клеру Рэчы Паспалітай.
В статье исследуется особый вид Хронографа III редакции из собрания В.М. Ундольского. Составитель кодекса переработал традиционную структуру Хронографа III редакции, увеличив число его глав со 169-ти до 182-х, и изменил его историософский смысл. Абсолютное большинство списков Хронографа III редакции доводят свое повествование до окончания Смутного времени в 1618 г., подчеркивая тем самым завершение мировой истории Российским православным царством под благодетельным правлением Романовых. Хронограф из 182 глав продолжает изложение русской истории до Вечного мира 1686 г. и уделяет большое внимание войнам и мятежам «бунташного века». Кодекс был написан в патриаршем скриптории в промежутке с 1686 по 1696 гг. (вероятнее всего, в 1686–1689 гг.). Использованная при его создании бумага активно привлекалась для написания других, в т.ч. текстологически связанных с ним, патриарших рукописей конца 1680-х — 1690-х гг. «Распространенный» дополнительными главами Хронограф III редакции по списку Ундольского вовсе не одинок. Большее, нежели в «классическом» варианте, число глав присутствует в Румянцевском II списке этого памятника. Оба кодекса восходят к общему протографу — особому виду Хронографа III редакции в 179 глав, однако первый продолжен патриаршим Летописцем за 1619–1686 гг. (с увеличением числа глав до 182-х), второй — Повестью о Мосохе (с сохранением изначальных 179 глав), и оба они по-разному дополнены извлечениями из Степенной книги. Одновременно с ними создаются Фохтов Хронограф на 187 глав (а также его вологодская переработка на 189 глав) и Хронограф Тихонравова на 184 главы. Изменения в структуре отдельных списков Хронографа III редакции стали результатом редакторской деятельности патриарших книгописцев, в 1680–90-х гг. работавших над созданием новых хронографических сводов и производных от них кратких «хронографцев». В нашей статье рассмотрен особый вид Хронографа на 179 глав в рукописной традиции Хронографа III-й редакции (часть 1) и его продолжение по кодексу Ундольского в составе редакций Летописца 1619¬–1691 гг. (часть 2), то и другое — в широком контексте патриаршей исторической книжности последней четверти XVII в. К первой части исследования приложена публикация оригинального оглавления Хронографа особого вида, ко второй — публикация Летописца 1619–1686 гг. с продолжением до 1696 г.