Üç İngiliz Kadın Seyyahın Gözüyle XIX. Yüzyılda Türk Kadını (original) (raw)

Batılı seyyahların Doğu'ya olan merakı çok eski devirlere uzanır. Hiç şüphesiz Doğu'da yer alan ve seyyahların hayallerini süsleyen ülkelerin başında, uzun süre büyük bir coğrafyanın en güçlü devleti olma vasfını taşıyan Osmanlı Devleti gelir. Yüzyıllar boyunca farklı milletlerden, farklı amaçlarla bu toprakları ziyaret eden seyyahların büyük kısmını erkekler oluşturmuştur. Seyahatname ve mektuplarında tarih, coğrafya, edebiyat, mimarî, botanik, ticaret, toplumsal hayat, din, gelenek ve görenekler gibi pek çok konuya temas eden bu seyyahlar, her ne kadar Türk kadını ve özellikle harem hakkında yorumlarda bulunsalar da, Müslüman bir ülkenin "kadınlar dünyası"na kadın seyyahlar kadar vâkıf olamamışlardır. Biz bu çalışmamızda XIX. yüzyılda Osmanlı ülkesine seyahat eden ve buradaki izlenimlerini kaleme alan Lady Emelia Bthyna Hornby, Julia Pardoe ve Lucy Mary Jane Garnett adında üç İngiliz kadın seyyahın yazdıklarını esas alarak, onların Osmanlı dönemi Türk kadınının kıyafetleri, gelenek, görenek ve âdetleri, aile içi ilişkileri, sosyal hayata katılımları gibi pek çok konudaki gözlemlerini aktaracağız. Bunu yaparken yalnızca sözünü ettiğimiz kadın seyyahların değil, farklı dönemlerde Osmanlı ülkesini ziyaret etmiş erkek seyyahların da görüşlerine yer vererek konuyu farklı açılardan ele almaya çalışacağız.