DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDE “GEREK” KELİMESİ İLE KURULU CÜMLELER (original) (raw)

DEDE KORKUT’TAKİ TARTIŞMALI KELİMELER (DRESDEN NÜSHASI) ÜZERİNE BİR KARŞILAŞTIRMALI DİZİN DENEMESİ

A COMPARATIVE INDEX ATTEMPT ABOUT THE CONTROVERSIAL WORDS IN DEDE KORKUT Abstract Better understanding of the Dede Korkut, the text is correct depends on reading and give meaning. There are many study about in Dede Korkut words how to read. In this study, a comparative index has been created for the controversial words in Dede Korkut. Thus, Search for words that are Controversial has been streamlined and there was an opportunity to make a comparison. Keywords: Dede Korkut, correction, controversial words, different way to read a word

DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDE LEİTMOTİV

Dede Korkut, edebiyat camiasında destanî bir Oğuz hikâyeleri olarak anılan, dünyada ve Türk dünyasında üne ulaşmış bir eserdir. 15.yüzyılda yazıya geçirilen bu eserin hikâyelerin çıkış tarihi, 10 ve 11.yüzyıllara rastlayan bir dönemde yani ortaçağdadır. Destan ve halk hikâyesi özelliklerini de bünyesinde toplayan bu eser, anlatmaya bağlı edebi metinlerin kendine has özelliklerini de taşımaktadır. Leitmotiv, herhangi bir tavır, hareket veya sözün eserde çeşitli yollarla tekrarına dayanan bir anlatım tarzıdır. Çalışmamızda bu özelliklerden biri olan leitmotiv üzerinde duracak ve hikâyemizden hareket ederek leitmotivleri yerinde inceleyeceğiz. .

DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDE İNANÇ KAVRAMI VE BU KAVRAMA YÜKLENEN ANLAMLAR

ÖZET Bu çalışmada Dede Korkut Kitabı'ndaki inanç kavramları ve bu inanç kavramlarına yüklenen anlamlar ortaya konmaya çalışılmıştır. Milletlerin temel kültür dinamiklerinden olan inanç kavramlarının incelenmesi Türkçe eğitimi açısından da önemli bir konudur; çünkü dil öğretimi aynı zamanda bir kültür öğretimidir. Bu inanç kavramlarını ortaya koymanın en iyi yollarından biri de kültür yapısını yansıtan eserlere bakmaktır. Bunun için en uygun eserlerden biri olan Türk Edebiyatı'nın kadim eselerlerinden Dede Korkut Kitabı'dır. Dede Korkut Kitabı, bir önsöz ve on iki hikâyeden oluşan, Oğuzların dönem içindeki mücadelelerini anlatan ve dönemin kültür yapısını başarılı şekilde yansıtan bir eserdir. Bu çalışma betimsel olup doküman incelenmesiyle yapılmıştır. Dini Terimler Sözlüğü ve iki ilahiyat alan uzmanının görüşü doğrultusunda hazırlanan inanç kavramları listesinden hareketle Hasan Erbay editörlüğünde hazırlanan Dede Korkut Kitabı'nda bulunan hikâyeler incelenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda 37 farklı inanç değerinin 373 defa kullanıldığı görülmüştür. Kitaptaki inanç kavramları çoğunlukla anlamlarını bugüne kadar korumakla birlikte bazıları anlam değişimine uğramış, üç tanesi ise neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Ayrıca kitaptaki inanç kavramlarının çokluğu, Türklerin henüz 10. yüzyılda İslamiyet'i kabul etmelerine rağmen kitabın teşekkül ettiği 12, 13 ve 14. yüzyılda İslâm'ı benimsediğini göstermektedir. Bu özümseme ise bu eserde görüldüğü gibi edebî metinlere yansımasının yanı sıra diğer kültür öğelerine, geleneklere, eğitim anlayışına yani her türlü kültürel ve toplumsal dinamiğe etki etmiştir.

DEDE KORKUT DESTANLARINDA GEÇEN ATASÖZLERİ

Türkçenin ve Türk Edebiyatının önemli başyapıtlarından biri olan Dede Korkut Destanları aynı zamanda sözlü anlatım geleneğimizin de en zengin içerikli metinlerindendir.

DEDE KORKUT HİKÂYELERİ'NDE /+DAn/ ABLATİF HALİ EKİNİN YAPI VE GÖREV BAKIMINDAN FONKSİYONLARI ÜZERİNE

Standart Türkçede eklerin iyi bir şekilde anlaşılması için artzamanlı-eşzamanlı inceleme yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada, Türk edebiyatının önemli eserlerinden biri olan Dede Korkut Kitabı'nda yer alan on iki hikâyede /+DAn/ ablatif hali ekinin yapı ve görev bakımından fonksiyonları üzerinde durulmuş, genel olarak derin ve yüzey yapı bağlamında arkaik biçimleri göz önünde bulundurularak inceleme yapılmıştır. En arkaik biçimlerine Göktürk ve Uygur dönemi metinlerinde rastladığımız /+DAn/ ablatif hali ekinin ayrılma, çıkma ya da uzaklaşma gibi aynı anlamı karşılayan işlevi dışında sınırlandırma, kıyaslama, sebep, zaman gibi işlevleriyle de karşılaşmak mümkündür. Diğer ek kullanımlarında olduğu gibi /+DAn/ ablatif ekinin de yönelme, bulunma, eşitlik ve vasıta gibi hal ekleri yerine kullanımı da mevcut olan bir durumdur. Bu durum, Standart Türkçede nadir olmakla birlikte ağız ve lehçelerde daha çok karşılaştığımız bir durumdur.

DEDE KORKUT HIKAYELERINDEN HAREKETLE TURK KULTURUNDE

Özet Türk aile yapısının irdelendiği çalışmamızda edebiyatımızın temel taşlarından olan ve Türk kürltünde önemli bir taşıyıcı unsur sayılan Dede Korkut Hikâyeleri ele alınmıştır. Genel olarak aile için çocuğun önemi sorgulanmış, özelde ise erkek evlat olarak " oğul " ele alınmıştır. Kültürümüzde çocuğa verilen önem noktasında hikâyeler tek tek incelenmiş, çocuk eğitimi ve çocuğa yüklenen anlamlar ele alınmıştır.