ŞÂİRLERİN EFENDİSİ KİMLİĞİYLE İBNU'L-FÂRİD VE KASÎDE-İ RÂİYYESİ'NİN ARAP BELAGATİ AÇISINDAN TAHLİLİ * Ibn al-Farid, as The Lord of Poets and Analysis of His Raiyya in Terms of The Arabic Rhetoric (original) (raw)

Ibn al-Farid, as The Lord of Poets and Analysis of His Raiyya in Terms of The Arabic Rhetoric ÖZ XII. yy.’da Mısır’da yaşamış olan büyük sûfî İbnu’l-Fârid1 , Arap Tasavvuf şiirinin en önde gelen şâirlerinden biridir. Yaşadığı dönemde tasavvûfî düşüncelerinden dolayı bazı eleştirilere maruz kalmış olsa da, etrafından genel olarak olağan üstü bir sevgi ve hürmet gören İbnu’l-Fârid, âlim ve fazıl kişiliğinin yanı sıra, usta bir şâir olarak ön plana çıkmış bir sûfî şâirdir. Uzun bir süre Mekke’de ikamet etmiş ve en güzel şiirlerini burada yazmıştır. Kendisinden geriye asırlar boyu okunan ve ezberlenen bir şiir dîvânı bırakmıştır. İbnu’l-Fârid’in dîvânı, edebiyat eleştirmenlerince edebî sanatların yoğun olarak kullanıldığı bir şaheser olarak kabul edilmiştir. Dîvân, Arap şiir sanatının ustaca kullanılması ile irfânı bir araya getirmesi bakımından çok önemlidir ve üzerine pek çok şerh yazılmıştır. XVII. yy.’dan itibaren batı dillerine çevrilmiştir. Dîvân’da yer alan kasîdeler içerisinden Tâiyye, Mîmiyye, Yâiyye ve Râiyye Türk edebiyatını da etkilemiştir. Osmanlı döneminde edip ve âlimler bu kasîdeler üzerine şerh çalışmaları yapmıştır. Dîvân Arap belagatı açısından oku- ――――――――― Mevlânâ Düşüncesi Araştırmaları Derneği  34 Sûfî Araştırmaları - Sufi Studies SAYI 14 yanı hayran bırakacak nitelikte bol örnekler içermektedir. Dîvân’da yer alan Râiyye kısa olmasına rağmen edebî sanatlar açısından zengin ve anlam açısından oldukça derindir. Bu kasîdede şâirin belagat ilimlerinden özellikle bedî‘ sanatlarına yer verdiği görülür. Râiyye daha sonraları bestelenerek münşidler tarafından okunmuştur. Şâir bu kasîdede sevgiliye seslenir, aşk yolunda çektiği sıkıntılardan ve bu yolda ulaştığı ustalıktan bahseder, sevgilinin güzelliğini överek kasîdeye son verir. Anahtar Kelimeler: İbnu’l-Fârid, tasavvuf, şâir, dîvân, ilâhî aşk. ABSTRACT Ibn al-Farid, who lived in the 12th century in Egypt, is one of the leading poets of Arab Sufi poetry. Although he came under criticism in his time due to his sufi thought, Ibn al-Farid, who had a wise and virtuous personality and generally received extraordinary love and respect from people around him, stood out as a master poet. He lived a long time in Mecca and wrote his most beautiful poems there. He left behind him a diwan which has been read and memorised over centuries. Ibn al-Farid 's diwan has been accepted by literary critics as a masterpiece in which literary arts were used to a high degree. Diwan is very important since it brings the subtle use of Arabic art of poetry and wisdom together and many comments were written about it. From the 17th century onwards, it has been translated into western languages. Such kasides as Tâiyya, Mîmiyya, Yâiyya and Râiyya in the diwan have also affected the Turkish literature. Authors and scholars worked on these kasidas in the Ottoman period. In terms of Arab Rhetoric, Diwan contains plenty of examples that fascinate the people reading them. The kasida of Raiyya in the book has richness in literary arts and depth in meaning, despite being short. It is seen in this kasida that the poet gave a special place to ilm al-bedi as one of figures of speech. Raiyya was later chanted. In this kasida, the poet addresses to the beloved, speaks of his sufferings in the path of love and the mastery he reached thataway. He puts an end to the his kasida praising the beauty of the beloved. Keywords: Ibn al-Farid, Sufi, poet, diwan, divine love.