Sürdürülebilir Mimarlık Yaklaşımıyla Kütüphane Binaları (2015). ÜNAK'15 Sempozyumu, 1-3 Ekim 2015, Ankara, ss. 87-100 (original) (raw)

Tarih boyunca toplumun bilgi gereksinimini karşılama amacıyla oluşturulan kütüphaneler, ilk ortaya çıkışlarından itibaren her zaman bir mekana sahip olmuşlardır. Çünkü bina, kütüphaneyi oluşturan temel bileşenlerden biridir. Geçmişten bugüne bilgi kaynaklarının toplandığı bu kütüphane binaları, aynı zaman diliminde birden fazla kişiye hizmet veren, içerdikleri materyaller ile bulundukları çevreyi etkileyen ve bu çevreden etkilenen mekanlardır. Bir başka deyişle iç ve dış çevre koşullarındaki olumsuzluklar kütüphane binasını, binadaki olumsuzluklar ise çevreyi etkilemektedir. Binada kullanılan enerji kaynakları ve üretilen atıklar, enerji tasarrufu ve çevre kirliliği açısından değerlendirilmesi ve önlem alınması gereken önemli konulardır. Halen kullanılan taşkömürü, linyit, petrol, doğalgaz gibi yenilenemez geleneksel yakıtların çevreye verdikleri zararlar ve maliyetlerindeki yükseklik, insanlığı güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, jeotermal enerji gibi alternatif enerji kaynaklarını kullanmaya yönlendirmiştir. Günümüzde binalarda kullanılan bu fosil kökenli yakıtların yerini artık bu tür yenilenebilir enerji kaynakları almaktadır. Fosil kökenli yakıtların tüketimi sonucunda atmosfere salınan zararlı gazların oluşturduğu kirlilik ve iklim değişikliklerine neden olan küresel ısınmaya çözüm olarak geliştirilen yöntemler, sürdürülebilir bir çevre oluşturma yönündedir. Sürdürülebilir mimarlık yaklaşımı ise, çevreye zarar vermeyen ve enerji tasarruflu binalar tasarlama ve üretme sürecidir. Bu çalışmanın amacı; kütüphane binalarının sürdürülebilir bir çevre içerisinde konumlandırılarak nasıl bir sürdürülebilir mimarlık yaklaşımıyla tasarlanıp üretilerek kullanılabileceğini ve var olan binalara da nasıl bu özelliklerin kazandırılabileceğini araştırmaktır. Gelişmiş ülkelerde bu yaklaşımla oluşturulmuş ya da bu özellikler sonradan kazandırılmış kütüphane binaları olmasına rağmen ülkemizde henüz “yeşil bina” sertifikasına sahip bir kütüphane binasının olmayışı, bu çalışmanın yapılması konusunda başlangıç noktası olmuştur. Kütüphane binalarının sürdürülebilir mimarlık yaklaşımıyla ele alındığı Türkçe kaynakların yetersiz oluşu nedeniyle yurtdışında yapılan çalışmalar incelenmiş, Çalışmada öncelikle kavram olarak “sürdürülebilirlik” ele alınmış, sonra sürdürülebilir mimarlık yaklaşımı incelenmiş, kütüphane binaları da bu bağlamda değerlendirilmiş ve sonuçta, kütüphane binalarının sürdürülebilir mimarlık ilkelerini taşıyarak enerji tasarruflu ve çevreye zarar vermeyen binalar olabilmelerinin koşulları ortaya konulmuştur. Anahtar Sözcükler: Kütüphane Binaları, Sürdürülebilir Mimarlık, Sürdürülebilir Kütüphane Binaları, Enerji Etkin Tasarım, Enerji Verimliliği