Kıpçak Türkleri’nde Hıristiyanlık, [Christianity in Kipchak Turks], Dinler Tarihi Araştırmaları, III, "2000. Yılında Hıristiyanlık-Dünü, Bugünü ve Geleceği", (Sempozyum, 09- 10 Haziran 2001, Ankara), Dinler Tarihi Derneği Yayınları, Ankara, 2002, s. 511-528. (original) (raw)

Türk Dini Tarihine Katkı "Kırımçakça Bir Dua" Üzerine

Turkish Studies, 2009

Bu çalışmada Kıpçak Türklerinden Kırımçaklar ve onlardan bize kadar ulaşan dua metni üzerinde durulmuştur. Dua metninden önce Kırımçakların etnik kökenleri, dilleri ve dinleri hakkında bilgi verilmiştir. Kırımçakların sözlü kültürlerinde yaşayan ve bize kadar ulaşan dualarından birisinin çeviri yazısı yapılıp, Türkiye Türkçesine aktarılıp dizini hazırlanmıştır. Dua metninden hareketle Kırımçakların dili ve dillik özellikleri çıkarılmaya çalışılmıştır.

Balkanlarda Osmanlı Öncesi Kuman/Kıpçak Türkleri, [Cuman/Kipchak Turks in the Pre-Ottoman Balkans], Journal of Universal History Studies, 3 (Prof. Dr. Mustafa Keskin Special Issue),2020, s. 99-111.

Journal of Universal History Studies, 2020

This article will discuss the situation of the Cuman / Kipchak Turks in the Balkans before the Ottoman Empire. Before moving on to our main subject, it will give information about the origin of the Cumans, their emergence, and the names of these Turkish people by various nations. After this preliminary information, the article will focus on the situation of the Cumans in the Balkans before the Ottoman Empire and will discuss the relations of the Cumans with different nations such as Hungarians, Romanians and Bulgarians for a better understanding. Makalede Osmanlı öncesi Balkanlar’da Kuman/Kıpçak Türkleri’nin durumu ele alınacaktır. Asıl konumuza geçmeden önce Kumanların tanınması amacıyla onların menşei, ortaya çıkışları ve bu Türk kavminin çeşitli milletler tarafından hangi isimlerle anıldıkları hakkında bilgi verilecektir. Bu ön bilgiden sonra Kumanlar’ın Osmanlı öncesinde Balkanlardaki durumu üzerinde durulacak ve bunun daha iyi anlaşılması için Kuman-Macar, Kuman-Romen ve Kuman-Bulgar ilişkileri tek tek ele alınarak konumuz işlenecektir.

Araştırma Makalesi / Research Article - Hristiyan Çevreye Ait Eski Türkçe Metinlerde Dinî İfadeler / Berker Keskin / bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 107

bilig, 2023

Türk dili tarihi içerisinde Türkçenin bir yazı dili olarak ilk örnekleri Eski Türkçe devrine aittir. VIII. yüzyılda Orhun Türkçesiyle başlayan bu devir, Eski Uygur Türkçesiyle gelişerek devam etmiştir. Devrin ikinci safhasında ilkine göre hem çok daha fazla sayıda eser ortaya konmuş hem de konular çeşitlenmiştir. Bu bakımdan Eski Uygurcadan miras kalan metinlerin büyük çoğunluğunun dinî bir karakter taşıdığı ifade edilebilir. Budizm çerçevesindeki eserler önde gelmekle birlikte az sayıda da olsa Manihaizm ve Hristiyanlıkla ilgili eser veya metin parçaları bulunmaktadır. Bu çalışmanın esas konusu, Eski Uygurca metinlerdeki Hristiyanlıkla ilgili dinî ifadelerin tespitidir. Öncelikle Hristiyan Türk topluluklarının kabul ettiği Nestûrîlik mezhebi ve bunun Uygurlar arasında yayılımı ana hatlarıyla incelenecek, Hristiyan çevreye ait metinlerin içeriği hakkında bilgi verilecektir. Metinlerde yer alan dinî ifadelerin örnekleriyle birlikte açıklanmasına ek olarak bunların Budist, Manihaist ve diğer Eski Türkçe metinlerdeki varlığı sorgulanacaktır. Ayrıca bu ifadelerin İslamiyet’in kabulü sonrası yazılan eserlerdeki dinî ifadelerle mukayese edilmesi amaçlanmaktadır.

D. A. AYKIT, Hıristiyanlığın Öncüsü Olarak İskenderiyeli Philo, İstanbul, 2011, Kitabevi Yayınları, 391 sayfa. ISBN: 9786054208715

MJH: Mediterranean Journal of Humanities, 2013

Roma İmparatorluğu hakimiyeti sırasında İskenderiye’de yaşayan Philo (yak. M.Ö. 25-M.S. 50), Büyük Herodes, İsa ve Paulus gibi tarihi kişilerle çağdaştır. Kendisinin zengin bir aileye mensup olduğu ve iyi bir eğitim aldığı bilinmekle birlikte, mitzvot hükümlerini yerine getiren dindar bir Yahudi olduğu kabul görmektedir. Sadece Helence bilmesi dolayısıyla kutsal metin yorumlarında Septuaginta’yı kullanan Philo, Eski Ahit ile Helen felsefesini uzlaştırmaya ve onların aynı öze sahip olduklarını göstermeye çalışmıştır. Zira kendisine göre Musa ilk filozoftur ve başta Platon olmak üzere Helen filozofları, felsefeyi ve hikmeti Musa’dan öğrenmişlerdir. Ana önermesi bu hipotez üzerine oturan Philo, Helenistik Yahudilik adıyla anılan oluşumun da en önemli temsilcisi haline gelmiştir. Ayrıca eklektik bir yazar niteliği taşıyarak, felsefe, din ve siyaset içerikli çok sayıdaki kitabı aracılığıyla sadece kendi çağdaşları ya da Hıristiyanlar arasında değil modern araştırmacılar arasında da ilgi odağı olmayı başarmıştır. Bu bağlamda Dursun Ali Aykıt’ın 2011 yılında yayımlanan Hıristiyanlığın Öncüsü Olarak İskenderiyeli Philo adlı eseri söz konusu ilginin Türkçe’deki bir yansıması olarak ortaya çıkmaktadır.