İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ'NDEKİ EL YAZMALARININ KATALOGU (original) (raw)
Related papers
HİNDİSTAN'IN RAMPUR RAZA KÜTÜPHANESİ'NDEKİ EDEBİYATLA İLGİLİ TÜRKÇE EL YAZMALARI ÜZERİNE NOTLAR
Öz Türkler, yaklaşık beş asır hükmettikleri Hindistan coğrafyasına başta edebî ve mimarî olmak üzere pek çok kültürel eser hediye etmişlerdir. Bu eserler arasında muhtelif konularda yazılmış Türkçe el yazmaları da bulunmaktadır. Hindistan'ın Rampur şehrindeki Raza kütüphanesinde 36 Türkçe yazma eser vardır. Bu kütüphanenin müdürü Prof. Dr. Azizüddin Husain'in davetiyle Türkçe eserler üzerine fotoğraflarıyla birlikte bir katalog çalışması yapılmıştır. Bu eserlerin hepsinin mevcut görüntüleri ve tavsifleri bir kitap hacmine ulaşacağı için bu yazıda sadece edebiyatla ilgili yazmaların birkaç sayfa görüntüsü, tavsifi ve değerlendirmeleri yer alacaktır. Abstract Turks who ruled Indian subcontinent almost for five centuries presented many cultural works including literary, and architectural works in particular.Among these works there are also Turkish manuscripts written on various topics. In the city of Rampur,India, Raza Library has 36 Turkish manuscripts. With the invitation of Prof. Dr. Azizüddin Husain,the director of the library,cataloging process was carried out about Turkish manuscripts with their pictures. As the descriptions and several images of all these works could be a book, in this article only a few pages of images, descriptions and evaluation of literature-related manuscripts will take place.
Turkish and Persian cultures are two major neighboring civilizations that have influenced and fed each other for centuries not only in geographical sense but also in the context of exchange and coexistence of literary values. Especially after Turks' adoption of Islam, Turkish dynasties like Ghaznavids ruled over Iran for a long period. As a natural result of this sovereignty process, in Iran today, hundreds of manuscripts written in Turkish are available in most libraries. One of the significant libraries in Iran where Turkish manuscripts are plentiful is the Tabriz National Library. Today, there are Turkish manuscripts in the Tabriz National Library both from Ottoman geo-cultural territory which were brought to Iran in that era. These manuscripts, when they are thought in view of Turkish language, have considerable significance as they were written in Ottoman, Azeri and Cagatay. Şadi Aydın conducted cataloque study before concerning the Turkish manuscripts that are in the Tabriz National Library; yet, existence of the manuscripts which escape from notice and those which have never been published and the manuscripts demonstrating difference in terms of their names to do with their content and revelation of manuscripts without any kind of selection applied to them lay the foundations of making this research.
RAZA KÜTÜPHANESİ TÜRKÇE EL YAZMA ESERLER KATALOĞU RAZA LIBRARY CATALOGUE OF TURKISH MANUSCRIPTS
ÖZET Dünyanın pek çok farklı yerinde Türkçe el yazması eserler bulmak mümkündür. Hindistan’ın kuzeyinde, Uttar Pradesh eyaletinde bulunan Rampur kenti de, el yazması eserleri barındıran kültür merkezlerinden birisidir. Bu şehirde bulunan Raza Kütüphanesinde, birçok Türkçe el yazması eser mevcuttur. Bu çalışmada, Raza Kütüphanesinde bulunan Türkçe el yazması eserler hakkında kısa bilgiler verilmiş, eserler muhtevalarına göre tasnif edilmiş ve “Raza Kütüphanesi Türkçe El Yazma Eserler Kataloğu” Latin harflerine aktarılmıştır. Anahtar Kelimeler: Hindistan, Rampur, Raza Kütüphanesi, El yazması, Katalog. ABSTRACT Turkısh manuscripts can be found in many different parts of the world. Rampur, which located in the state of Uttar Pradesh at North of India, is one of the shelterer cultural centers of manuscripts. There are many Turkish manuscripts in Raza Library which located in this city. In this study, it was given a brief information of Turkısh manuscripts in Raza Library, Works were classified according to the their contents and “Raza Library Catalogue of Turkish Manuscripts” were transferred to the Latin alphabet. Key Words: India, Rampur, Raza Library, Manuscript, Catalog.
Journal of Central Asian & Caucasian Studies, 2007
Orta Asya, elyazma eserler bak›m›ndan çok zengin bir bölgedir. Türkmenistan sahas› ise bu bölgenin en önemli yerlerinden birini oluflturmaktad›r. Özellikle Selçuklular ve Harzemflahlar devrinde Merv'de ve Köhneürgenç'te çok büyük kütüphaneler kurulmufltur. Fakat Türkmenistan'›n bu zengin kültür miras›n›n düflmanlar› da çok olmufltur. Baflta Mo¤ol istilas› ile bir k›sm› yok olan bu zengin edebi miras›n belli bir k›sm› da baflka devletler taraf›ndan, çeflitli sebeplerle al›n›p Türkmenistan d›fl›na ç›kar›lm›flt›r. Bugün Türkmen elyazma eserlerine dünyan›n pek çok devletinin kütüphanelerinde ve müzelerinde rastlamak mümkündür. Çal›flmada, Türkmenistan sahas›na ait el yazma eserlerine genel bir bak›fl yapt›ktan sonra buradaki el yazma eserler konusunda yap›lan çal›flmalar› zikrederek, Türkmenistan Milli El Yazma Eserler Enstitüsü'nde bulunan Hoca Ahmed Yesevî, Ali fiir Nevaî ve Fuzulî'ye ait eserlerin nüshalar›n›n tavsifleri bilim alemine sunulmaktad›r. A An na ah ht ta ar r K Ke el li im me el le er r: : Türkmenistan, Elyazma, Ahmed Yesevî, Fuzulî, Nevaî.
ALEKSANDRE JABA VE ONUN EL YAZMALARI KOLEKSİYONUNDAKİ TÜRKÇE ESERLER
Öz Bir Rus diplomatı olan Aleksandre Jaba, Erzurum konsolosluğu yaptığı dönemde Mela Mehmûdê Bazidî ile tanışarak ondan Kürtçeyi öğrenmiş ve yine Bazidî gibi bölgenin önde gelen âlimlerinin de yardımıyla Kürt Dili, Kültürü, tarihi ve folklorü ile ilgili çok sayıdaki el yazması eseri kendi adını taşıyan bir koleksiyonda toplamıştır. Jaba bu koleksiyonu, üzerinde araştırma yapılması amacıyla St. Petersburg Bilimler Akademisine göndermiştir. Aleksandre Jaba Koleksiyonunda beş tane Türkçe eser bulunmaktadır. Aşık-ı Sipkî'nin mesnevi ve Âkif-i Vanî'nin de terkib-i bend nazım şekliyle Türkçeye kazandırdığı Reyâhîn-i Aşk isimli tercümeler, Türkçeye yapılan ilk Mem û Zîn tercümeleridir. Fuzûlî'nin Leylâ ve Mecnûn mesnevisi, Bazidî'nin Kürtçe-Türkçe sözlüğü ve Nesîmî'ye ait üç adet manzume koleksiyonda yer alan diğer Türkçe eserlerdir. Anahtar Kelimeler: Aleksandre Jaba, Aleksandre Jaba Koleksiyonu, Mela Mehmûdê Bazidî, Türkçe El yazmaları, Kürdoloji. Abstract Alexandre Jaba, who was a Russian diplomat, met Mela Mehmudê Bazidî when he was a consul of Erzurum and learned Kurdish from him, and with the help of leading scholars such as Bazidî, he also collected a large number of manuscripts related to Kurdish language, culture, history and folklore in a collection of his own name. Jaba sent this collection to the Petersburg Academy of Sciences to be used for research purposes. In addition to Kurdish works, there are also five Turkish works in the Jaba's Collection. The translations named Reyâhîn-i Aşk which brought in Turkish by Aşık-i Sipkî in masnavi form, and by Âkif-i Vanî in a long poem form (terkib-i bend) are the first Turkish translations of Mem û Zîn. Fuzûlî's masnavi of Leylâ and Mecnun, Bazidî's Kurdish-Turkish dictionary and three pieces of verse belonging to Nesîmî are other Turkish works in the Collection. Keywords: Alexandre Jaba, The Collection of Alexandre Jaba Mela Mehmudê Bazidî, Turkish Manuscripts, Kurdology. Giriş Asya, Avrupa ve Afrika'daki çok geniş bir coğrafyada asırlarca hâkimiyet süren Osmanlı Devleti, bu durumun doğal bir sonucu olarak çok dilli, kültürlü ve uluslu bir yapıya sahipti. Türk varlığının hâkim unsur olduğu söz konusu çoklu yapı içerisinde müslim ve gayr-i müslim birçok millet, Türkçenin yanında kendi öz dilleriyle de kültürel veya edebî varlıklarını ifâde etme imkânına sahiptiler. Bunun neticesinde Osmanlı siyasi ve coğrafi havzasında Türkçe dışındaki birçok dilde eser verildiği görülür. Osmanlı sınırları dâhilinde edebî eserlerin üretildiği dillerden birisi de Kürtçe olmuştur. Osmanlı Devleti ile Kürtlerin ilişkileri Yavuz Sultan Selim döneminde 1514 yılında Çaldıran Zaferi ile başlamıştır. Yavuz Sultan Selim İslam birliğini bozan ve Doğu'daki Sünni Kürt ve Türkmen aşiretlerini rahatsız eden Safevi tehlikesini bertaraf etmek için 1514 yılında Doğu seferine çıkmıştır. Çaldıran seferi ile Safevi devletinin Doğu Anadolu üzerindeki etkisine son verilerek Kürtlerin yaşadıkları yerler Osmanlıya bağlanmıştır (Akgündüz, 1996:30). Yavuz'un Doğu Seferi'nden bu yana Türklerle iç içe yaşayan Kürtler, hâkimiyeti altında bulundukları Osmanlı Devleti'nin resmî dili olan Türkçe ile yazmanın yanında, eserlerini Kürtçeyle de ortaya koymuşlardır. Daha çok edebî ve kültürel bir muhtevaya sahip olduğunu tespit ettiğimiz söz konusu Kürtçe eserleri bir arada bulabildiğimiz yerlerden biri de Rus diplomatı Aleksandre Jaba'nın ismiyle anılan Kürtçe el yazmaları koleksiyonudur. Uzun yıllar Osmanlı coğrafyasında diplomat kimliğiyle dil, kültür ve edebiyat alanlarında önemli faaliyetlerde bulunmasına rağmen Jaba, Türkler tarafından çok fazla tanınmayan bir şahsiyettir. Buna karşılık Jaba'nın, hem Türkiye ve hem de Türkiye dışındaki Kürdoloji araştırmacıları arasında çok tanınan bir kişilik olduğunu söylemek mümkündür. Jaba, Erzurum konsolosluğu yaptığı dönemde, başta Mela Mehmûdê Bazidî olmak üzere bölgedeki birçok âlimle irtibat kurmuş ve onların da yardımlarıyla, kendi adını taşıyan Kürtçe el yazmaları koleksiyonunu oluşturmuştur.
KİTAP İNCELEMESİ: SANAT TARİHİ ÖĞRETMENİNİN EL KİTABI
Ele alınan çalışmada ''Sanat Tarihi Öğretmeninin El Kitabı'' adlı eserin kitap incelemesi yapılmıştır. Kayıtlarda ismi dahi bulunmayan bu eser, ikinci el kitap satan bir işletmenin online arşivi üzerinden temin edilmiştir. Çalışma kapsamında eserin teknik-malzeme özellikleri belirtilmiş, sahip olduğu içeriği değerlendirilerek genel hatlarıyla ortaya konulmuş ve son olarak kendi bünyesinde yer alan verilerden hareketle ne amaçla, ne zaman ve kimin tarafından ortaya konulmuş olabileceği gibi konulara tek tek değinilmiştir. Mevcut yapısıyla bu kitapçık, literatürümüz içerisinde ilginç bir alana tekabül etmektedir.
Basel Üni̇versi̇tesi̇ Kütüphanesi̇ndeki̇ Türkçe Yazma Eserler
2014
Osmanli Avrupa iliskileri sadece savaslar uzerine kurulmamistir. Iki medeniyet arasinda kulturel iliskilerin de oldugu asikardir. Osmanlinin uzun yillar suren hukumranligi Batinin Osmanliyi anlamaya calismasi konusunda birtakim calismalari ortaya cikarmasi tabiidir. Osmanliya anlamaya calismanin dogal sonucu olarak da Avrupa kutuphanelerinin cogunda Turkce yazilmis yuzlerce el yazmasi mevcuttur. Turkce yazmalarin yogunlukta oldugu ulkelerden biri de Isvicre’dir. Bugun Isvicre kutuphanelerinde Osmanli kultur cografyasindan goturulmus Turkce, Arapca ve Farsca el yazmalari yer almaktadir. Zurih Kutuphanesinde bulunan el yazmalarla ilgili olarak 2008 yilinda “Arabische, turkische und persische Handschriften” adiyla bir katalog calismasi yapilmistir. Ancak Basel Universitesi Kutuphanesinde bulunan el yazmalari ile ilgili bir calisma yapilmamistir. Amac, Turkiye ’de konuyla ilgili calisma yapacak olan arastirmacilarin en azindan bu katalogda gecen yazma eserlerin isimlerini bilmesidir.