Ει δε κακά εργάζη, φοβήθητι τον Κριτήν. Σχόλια σε τοιχογραφία με ποινές αμαρτωλών στον Άγιο Ιωάννη της Αξού Μυλοποτάμου, Κρήτη. (original) (raw)

Ηθική και πολιτική αρετολογία στη σοφόκλεια Αντιγόνη

2009

Σε μία εποχή όπου η πολιτική αρετή θεωρείται δεδομένη, χωρίς όμως να είναι, ενώ η ηθική αρετή έχει αποδεσμευτεί από κάθε πολιτική χροιά, είναι επιτακτική η ανάγκη να ιδωθεί ο πολίτης υπό το πρίσμα μιας ηθικής και πολιτικής αρετολογίας. Σε συνέχεια του παραπάνω προβληματισμού, η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία «Ηθική και πολιτική αρετολογία στη Σοφόκλεια Αντιγόνη» επιχειρεί να ερμηνεύσει γνωρίσματα ηθικής και πολιτικής αρετολογίας μέσα από την τόσο γνωστή αρχαία ελληνική τραγωδία. Λαμβάνοντας υπόψη την Αριστοτέλεια φιλοσοφία, η εργασία διερευνά τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συγκρούονται ηθική και πολιτική μέσα στην «Αντιγόνη». Επιπλέον, η εργασία αποτελεί απόπειρα προσέγγισης του βαθμού στον οποίο το ένα (ηθική) θα μπορούσε να συμπληρώνει το άλλο (πολιτική), προκειμένου να καταστήσουν «σπουδαίο» άρχοντα έναν «αγαθό» άνθρωπο-πολίτη.

Η λειτουργία της αισχρολογίας στους Αχαρνής και την Ειρήνη του Αριστοφάνη

2008

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ Η αντιμετώπιση της αριστοφανικής αισχρολογίας όχι απλώς ως ενός παραδοσιακού στοιχείου της Αρχαίας Κωμωδίας που συνδέεται με την καταγωγή της, αλλά ως δραματουργικού στοιχείου που σχετίζεται με την πλοκή και λειτουργεί αποκαλυπτικά για τον χαρακτήρα των δραματικών προσώπων, εδραιώθηκε κυρίως με το βιβλίο της T. M. De Wit-Τak «Lysistrata»:Vrede, Vrouw en Obsceniteit bij Aristophanes το 1967 1 και την επόμενη χρονιά με το άρθρο της «The function of obscenity in Aristophanes' Thesmophoriazusae and Ecclesiazusae» 2. Ενδεικτικό της απήχησης των απόψεων αυτών είναι ότι το 1973 ο V. Marston, στην διατριβή του Aristophanes' Use of Obscenity, τις εφαρμόζει και τις επιβεβαιώνει στους Αχ., τους Ιππ., τους Όρν., τους Βατρ. και τον Πλ. (98-101). Το 1975 εκδόθηκε η μελέτη του J. Henderson Maculate Muse 3 , η οποία, έπειτα και από την επανέκδοσή της το 1991, παραμένει το βασικό εγχειρίδιο για την αισχρολογία στον Αρ. και την Αρχαία Κωμωδία γενικότερα. Ο Henderson ανιχνεύει την προέλευση της αισχρολογίας στον ιωνικό Ίαμβο και στις τελετές που ήταν αφιερωμένες στον Διόνυσο και την Δήμητρα (13-20). Διαχωρίζει την αισχρολογία από την πορνογραφία και πιστεύει πως η ευχαρίστηση για τους θεατές πήγαζε από την έκθεση στο όνειδος δραματικών ή εξωδραματικών προσώπων, συνεπώς εμπεριέχει ένα είδος επιθετικότητας, την οποία άλλωστε εκφράζει, αλλά δίχως φυσική βία (7-12). Είναι ο πρώτος που συντάσσει τυπολογία της αισχρολογίας (30-55). Υιοθετώντας τις αρχές της Wit-Τak 1 Bλ. αγγλική περίληψη του βιβλίου, §III.3 2 Παλαιότερα οι μελετητές είχαν εστιάσει το ενδιαφέρον τους στην διερεύνηση της αισχρολογίας ως στοιχείου που θα αποκάλυπτε την σχέση της Αρχαίας Κωμωδίας με θρησκευτικές τελετουργίες και με την Δωρική Φάρσα ή την Μεγαρική Κωμωδία. Βλ. F. M.

Γιάννης Μ. Αποστολάκης: Ποιητική θεωρία και κριτικός λόγος

2021

Το διττό ερώτημα που βρίσκεται στη βάση του προβληματισμού της παρούσας διδακτορικής διατριβής διαφαίνεται ήδη από τον τίτλο της. Προς διερεύνηση τίθενται η ποιητική θεωρία του Γιάννη Μ. Αποστολάκη (1886-1947), του πρώτου καθηγητή στην έδρα της «Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας» του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, της οποίας οι βασικές θέσεις είναι εγκατεσπαρμένες σε πολλά σημεία των κειμένων του, καθώς και η εφαρμογή αυτής της θεωρίας, ώστε να κριθούν ποιητικά έργα αλλά και κριτικές προσεγγίσεις των συγκεκριμένων ποιητικών έργων. Ως προέκταση της βασικής υπόθεσης εργασίας τίθεται και η διακρίβωση ορισμένων ιχνών της κριτικής πρόσληψης των θέσεων του Αποστολάκη, καθώς και πλευρές της καθηγεσίας του, ώστε να προσεγγιστεί επαρκέστερα ο θεωρητικός λόγος και η κριτική του πρακτική. Το χρονικό άνυσμα της εργασίας εκκινεί από τα πρώιμα κείμενα στον Νουμά (1904) και φτάνει ως το 2019 με την αφιέρωση στο πρόσωπό του της Ημερίδας από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων υπό τον κύκλο «Πρόσωπα άξια τιμή...

Δικαιοσύνη και Παιδεία στην Πολιτεία του Πλάτωνος

2010

Στην Πολιτεία ο Πλάτων επιχειρεί αρχικά να επεξηγήσει την πρωταρχική έννοια της κοινωνικής δικαιοσύνης και έπειτα να καθορίσει μια ανάλογη έννοια της ατομικής δικαιοσύνης, προκειμένου να αποδείξει ότι η δικαιοσύνη είναι χρήσιμη αυτή καθεαυτή. Προσδιορίζει την πολιτική αρετή ως την αρμονία σε ένα συγκροτημένο κοινωνικό σώμα. Μια ιδανική πολιτεία στηρίζεται σε τρεις τάξεις ανθρώπων, των παραγωγών, των επικούρων και των φυλάκων. Μια κοινωνία είναι δίκαιη όταν οι σχέσεις μεταξύ αυτών των τριών τάξεων είναι ορθές. Ισχυρίζεται ότι η ατομική δικαιοσύνη αντανακλά την πολιτική δικαιοσύνη. Η ψυχή κάθε ατόμου έχει μια τρίπτυχη δομή ανάλογη προς τις τρεις τάξεις της κοινωνίας. Στην πραγματικότητα, κάθε κοινωνική τάξη κυριαρχείται από ένα από τα τρία μέρη της ψυχής. Οι παραγωγοί κυριαρχούνται από τις επιθυμίες τους, οι φύλακες κυριαρχούνται από το θυμό τους, οι νομοθέτες κυριαρχούνται από το λογικό τους. Ο Πλάτων εστιάζει σε μια ανώτερη Πολιτεία στην οποία κανείς δεν αποκαλεί τίποτα «δικό του» κ...

Ο όρος «Εκκλησία» κατά τον άγιο Νεκτάριο

2019

Στην εποχή της Οικουμενικής Κινήσεως, το ζητούμενο της ενότητας του πολύ-διηρημένου χριστιανικού κόσμου συσχετίζεται με το φιλόδοξο εγχείρημα της αναδόμησης της Εκκλησίας. Στο πλαίσιο αυτό, εκ μέρους των Ορθόδοξων θεολόγων που συμμετέχουν στην εν λόγω Κίνηση, συχνά διατυπώνεται η θεώρηση ότι δεν υπάρχει ακριβής ορισμός του όρου «Εκκλησία» και ότι ουδείς γνωρίζει που βρίσκονται οντολογικώς τα όρια της Εκκλησίας. Η σύγχρονη αυτή εκκλησιολογική θεώρηση βρίσκει σαφώς αντίθετο τον άγιο Νεκτάριο, Επίσκοπο Πενταπόλεως, αφού σύμφωνα με τον ίδιο ο όρος «Εκκλησία» δεν είναι κάτι που δεν ορίζεται ή δεν μπορεί να κατανοηθεί και να οριοθετηθεί, ούτε είναι κάτι αόρατο με φαντασιακές προεκτάσεις και εκτιμήσεις, που αναμένουν οι Χριστιανοί να οικοδομηθεί εις τρόπον ώστε να γίνει ορατό στο μέλλον. Ειδικότερα, κατά τον άγιο Νεκτάριο, η Εκκλησία είναι ορατό θείον θρησκευτικό σύστημα, το οποίο ιδρύθηκε από τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και εγκαινιάστηκε διά της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος κατά την η...