ROMA YAZININDA EMZİRME: ANNE SÜTÜNÜN BEBEĞİN BEDENSEL VE ZİHİNSEL GELİŞİMİNE ETKİSİ (original) (raw)

Öz Roma yazınından günümüze kalan örnekler, anne sütünün bebeğin bedensel ve zihinsel gelişimi üzerinde önemli etkisi olduğuna dair ortak bir kanı olduğunu göstermektedir. Bundan ötürü, yeni doğan bebeğin, öz annesi tarafından emzirilmesi, eğer ancak sağlık yönünden bir engel varsa sütanneden yardım alınması ve böyle bir durumda sütannenin büyük titizlikle seçilmesi önerilmiştir. Buna karşın Roma'da sütannelerden yararlanma oranının özellikle varlıklı aileler arasında oldukça yaygın olduğu ve Cumhuriyet Dönemi'nin son yıllarından itibaren bunun zorunluluktan çok key bir uygulama haline geldiği görülmektedir. Bu çalışmada, konuya ilişkin Latince edebi kaynaklar incelenerek, önce, anne sütünün bebeğin gelişimi üzerindeki etkisi tartışılacak, ardından Romalı varlıklı annelerin bu konudaki tutumları ve onlara yöneltilen eleştiriler ele alınacaktır. İzlenen bu yöntemle, özellikle güzel konuşma, yani hitabet sanatıyla ilgilenen yazarların geliştirdiği ideal düşünce ile toplumdaki eğilim arasındaki zıtlık ortaya konulmaya çalışılacaktır. Çalışmanın sonunda, Romalı varlıklı annelerin emzirme konusundaki tutumlarına ve onlara yönelik eleştirilere örnek teşkil etmesi bakımından Romalı yazar Aulus Gellius'un (yak. İS 123-170), Filozof Favorinus'un (yak. İS 80-160) Yunanca konuşmasını aktardığı Latince metnin Türkçe çevirisi yer almaktadır. Roman literary sources indicated that there was a consensus of opinion that breast milk had an important effect on the physical and mental development of the newborn. Hence it had been advised that infants should be nursed by their own mothers and a wet nurse should be hired only if the mother had a health problem and in that case the wet nurse should be chosen with a great diligence. But it is observed that the use of wet nurses was very common especially among the upper classes and it became a personal choice beginning from the last years of the Republic. In this study examining Latin literary sources about breastfeeding, rst the effect of breast milk on the newborn will be investigated and then the attitude of wealthy families about this issue and the critiques directed towards them will be discussed. In this way the contrast between the ideal thought which was promoted especially by the authors concerned about oratory and the tendency of the society will be demonstrated. At the end of the study, on account of being an example of the attitude of wealthy Roman mothers about breastfeeding and the critiques directed towards them, the Turkish translation of the philosopher Favorinus' (c. Roma toplumunda, yeni doğan bir bebeğin (infans natus), anne sütü (lac matris) ile beslenmesi, bebeğin bedensel gelişimi kadar zihinsel ve kişisel gelişimi bakımından da önemli görülmüştür: Bebeğini kucağına alıp emziren (educator) anne, onu beslerken (educare) onun sağlıklı bir şekilde gelişmesini sağlamakta, konuşmalarıyla ona kendi değerlerini aşılamakta ve onunla arasındaki ilk sevgi bağını kurmaktadır. Filozof Favorinus, annenin göğsünü, bedenin kutsal pınarı ve insan soyunun besleyicisi olarak tanımlamıştır (Gellius 12. 1. 8) ve çocuğunu kendi sütüyle besleyen kişinin, anneliğin kendisine verdiği tüm görevleri yerine getirmiş olduğunu savunmuştur (Gellius 12. 1. 5). Plinius (Maior) da (İS 23-79), anne sütünün tüm canlılar için en yararlı besin olduğunu aktarmıştır (28. 123). Roma yazınından günümüze ulaşan kaynaklarda sıklıkla anne sütünün, bebeğin bedensel olarak gelişimindeki öneminin yanı sıra karakteristik özelliklerinin şekillenmesindeki etkisi de vurgulanmıştır. Bu özellikleri, düzgün konuşma ve kişilik gelişimi bakımından ikiye ayırabiliriz.