machiavelli (original) (raw)
Related papers
CUMHURİYETÇİ DÜŞÜNCE GELENEĞİ VE MACHIAVELLI'İN ÖZGÜNLÜĞÜ
" Tarih Tasarımı " isimli eserinde R.G. Collingwood, felsefi sorunların ve onlara verilen yanıtların tarihsel olarak değiştiğini ortaya koyar. 2 Değişen ekonomik ve toplumsal koşullar, yeni sorunlar ve sorular doğurur, yeni yanıtların bulunmasını zorunlu kılar. Yine de toplumsal ve ekonomik koşulların sürekli bir değişim içerisinde olması bu değişim içinde büyük ölçüde " aynı " kalmayı başaran birtakım ilkelerin olmadığı anlamına gelmez. Buna " değişimin içindeki değişmeyen ilke " arayışı da denebilir. Bir yandan toplumsal ve ekonomik koşullardaki değişimin peşinden gitmek, eski ve yeni arasındaki farklılıkları keşfetmek, bir yandan da bu değişimin düşünce dünyasındaki değişimle karşılıklı etkileşimini araştırmak ve bütün bu değişimler içerisinde değişmeyen birtakım ilkelerin varlığını keşfetmek herhalde bir sosyal bilimcinin en çok heyecan duyduğu noktalar olsa gerek. Bir sanatçı, fakat aynı zamanda siyasi bir düşünür de olduğu görülen Ambrogio Lorenzetti'nin, Belediye Sarayı'nın Dokuzlar Odasının duvarlarına bu evrensel ilkeleri nakşederken benzer bir heyecanı duymuş olması pek muhtemeldir. 14. yüzyıl Siena'sında yaşamış olan Lorenzetti, Belediye Sarayı'nın Dokuzlar Odası'nın (Sala dei Nove) duvarlarına iyi ve kötü yönetim alegorisini içeren freskler yapmıştı. Duvardaki freskler iyi yönetimi; kentin içinin de dışının da güvenlikli, imar edilmiş, herkesin işini gücünü, eğlencesini, eğitimini sürdürdüğü bir yer olarak tasvir ederken kötü yönetim olarak görülen despotluk altında ise yoksulluk, mahrumiyet, zulüm ve ölüm hüküm sürüyordu. Siena'da var olan zengin tüccarlara dayanan cumhuriyetçi yönetimin övgüsünü yapan Lorenzetti esasında, kent yöneticilerinin halka karşı sorumluluklarını yerine getirmediklerinde ya da halk kendi temsilcilerini izleyip gerektiğinde uyarmadığında doğabilecek kötü sonuçları hem yurttaşlara hem de yöneticilere hatırlatmaktadır. Bunun da ötesinde Dokuzlar Odasının kuzey duvarlarını süsleyen muhteşem fresklerde " iyi yönetim istiaresi " bölümünün baş figürü olan " filozof-kral " , " Tommasocu-Aristotelesçi anlamda bonum commune'nin (ortak iyi) cisimleşmiş hali " dir. 3 Merkeze yerleştirilmiş bu filozof-kral figürü bize iyi yönetimin lütuflarından yararlanabilmek için " ortak iyinin başat konuma gelmesi gerektiğini " söylemektedir. İşte bu freskin " iyi ve kötü yönetimlere " dair vurgusu, tüm çağları kapsayan ilkeleri taşımaktadır. Cumhuriyetçi bir yönetimde erdemli yurttaşlar kamusal yaşama katılarak, yöneticilerini seçerken ve yönetilirken belirli bir bilinçle hareket edip, " ortak iyi " nin oluşumuna aktif bir şekilde katılarak her türlü " yozlaşma " tehlikesine karşı uyanık olurken erdemli yöneticiler de halka karşı sorumluluklarını yerine getirip ortaya çıkan " ortak iyi " nin yerine getirilmesi görevini üstlenmelidirler. Aziz Augustinus'un " geçmişin şimdiki zamanı " gibi bu ilkeler de yüzyıllar boyunca değişen onca şeye rağmen değişmeden devam etmektedirler. İşte elinizdeki çalışma cumhuriyetçi siyasal düşünce geleneği içindeki değişmeyen ilkelerden biri olan " ortak/kamusal iyi " nin modern cumhuriyetçi düşüncenin fikir " babalarından " Machiavelli özelinde ele alınışına odaklanmıştır. Machivaelli'in cumhuriyetçi bakış açısı büyük ölçüde antik döneme ilişkin yaptığı okumalara dayanmaktadır. Bu çerçevede antik mirası iki başlık altında ele aldığı söylenebilir: İ.Ö. 4. ve 5.
evlevîlik, özgür düşünceye, sanata ve sanatçıya sonsuz bir hoşgörü ortamı hazırlayarak, Allah'a, Peygambere ve Hazret-i Mevlâna'ya gönülden baglananlann bir arada bulunduğu, adeta bir sanat yuvası olmuştur. Mevlevîlerin veya Mevlevi tarikatının, Türk sosyal hayatında özel bir yeri vardır. Mevlevîlerin arasında çeşitli sanat dallarında birçok tanınmış kimselerin yetiştiğini görmekteyiz. MevHevî Tekkeleri, devrinin birer sanat akademisi gibiydiler. • sanatlan ile meşgul bazı dervişler, eğer "Dede" iseler, kendilerine ayrılan odalarda Hüsn-ü hat (güzel yazı) ve fildişi oyma işlerini meraklılanna belirli günlerde ögretiyoriardı. Hat Sanatına Mesnevilerin önemli katkılarda bulunduklannı görmekteyiz. Bu tarikatın yayılmaya başla dığı XIV. yüzyılda, İslâm dünyasında hat sanatı oldukça ileriydi. Mevlevi Hattatlar, Fatih devrine kadar, "Selçuk nesihi" denilen yazıyı kullanmışlardır. Fatih devrinden sonra, diğer hat türleri ile eserler vermişlerdir. Her çeşit yazıda başanlı olan Mevlevi Hattatlar, daha çok "ta lik" yazmışlardır. Sülüs, nesih, kufi ve bunların "ce/rieri daha sonra gelmektedir. Mevlevi Hattatların yazdığı hadar, onların dervişliklerinin yanı sıra, kabına sığmayan sanatçı ruhlarını ortaya koymaktadır. Mevlevi zerafetini yansıtan bu hatlar, şüphesiz "Çile çıkarıp, sabır sınavından geçen "De de" 1er için oldukça kolay yazılmıştır. Hattatlar, isimlerinin sonlarına"£/ Met;/ew"ünvanı yerleştira-ek Mevlevi olmanın gururunu ifade etmişlerdir. Mevlevi hattatlar, Mevlevi şairleri gibi Mevlevilik ile ilgili konuları işlemişlerdir. Mevlâna'nm isminin, bir Mevlevi Sikkesi şeklinde istiflenmesi adet haline gelmişti. XIV. yüzyılda, Konya'da birçok Mevlevi hattat tarafından "Mesnevi" nin yazıldığı bilinmektedir. Bu ge lenek, daha sonraki yüzyıllarda da devam etmiştir. Mcvlevî hattatlann yüzyıllara göre dağılımını vermek istiyonım.
ÖZET: Hemen hemen aynı dönemin düşünürleri olan Kınalızade Ali Efendi ve Niccolo Machiavelli, içinde bulundukları ahlak ve siyaset koşullarını analiz edip yorumlayan ve yorum sonucunda ileriye dönük bir takım söylemlerde bulunan düşünürlerdir. Kınalızade Ali Efendi gücünün doruğunda olan Osmanlı Devleti'nin, Machiavelli ise bölünmüşlük ve istikrarsızlık içinde siyasal hayatını devam ettirmeye çalışan İtalya'nın birer düşünsel yansımaları olarak tarihteki yerlerini almışlardır. İki düşünür eserlerinde, yaşadıkları ortamın da etkisiyle siyasal ahlak konusunu ele almış ve devlet adamlarına bu doğrultuda nasihatler içeren söylemlerde bulunmuşlardır. Bir bütün olarak bakıldığında Kınalızade Ali Efendi, İslam geleneğinden hareketle ahlakı değerlendirmiş, toplum katmanları ve siyasete bu olguyu yerleştirmiştir. Machiavelli ise Ortaçağ'ın dinsel dogmalarından sıyrılıp ahlaka yeni bir statü yüklemiş ve bu bağlamda siyaseti özerkleştirmiştir.
Prens: Machivelli'nin Muazzam Muamması
İletişim Yayınları, 2019
“Machiavelli, neredeyse romantik denebilecek bir tavırla prensin… güzel başarısızlığını över. Oysa ki düşünürün genel geçer imgesi, başarı uğruna her şeyi yapmaya hazır bir muhteristen söz edildiğini düşündürür. Zaferi elinin tersiyle iten bu adam da kim? Machiavelli’nin içinde Machiavelliler mi var; yoksa genel geçer imgede mi bir sorun var? Demek ki, ‘Makyavelci Machiavelli’ imgesine o kadar da güvenmememiz gerekiyor.” Machiavelli ve büyük eseri Prens’in, “amaca giden her yol mubahtır” anlamındaki Makyavelcilik’le özdeşleşerek ünlenmiş olduğunu biliyoruz. Bu kitap, Machiavelli’nin düşünsel ufkunun asla bununla tüketilemeyeceğini, dahası onun aslında Makyavelci olmadığını bir defa daha gösteriyor. Hem Prens’i, hem başta Leo Strauss olmak üzere hakkındaki literatürü didik didik okuyarak, düşünürün kavramsal avadanlığını merakla elden geçiren bir metinle karşı karşıyayız: Virtù (beceri), fortuna (talih), ironi, politik bellek, şiddet, din, sözleşme, karşılaşma, ordu-bürokrasi, yanıltma politikası, somut gerçeklik, imge, maske, sağduyu, astroloji, kozmoloji… Ve başta beceri-talih ikiliği olmak üzere, kavramsal kutuplar arasındaki gerilimler, buluşmalar ve buluşamamalar… Utku Özmakas, Machiavelli’nin kavramları müphem bırakan, metaforlarla ilerleyen düşünme tarzındaki hikmetin zevkine varır ve vardırırken, bu düşüncedeki zengin olanakları, olasılıkları arıyor. Tartışarak anlatan diliyle, bu arayışında okuru da yanına katıyor. Zaten, sadece Prens’i anlama kılavuzu değil “sizi çarpan, zorlayan, ilk etapta kuşatamadığınız bir metin karşısında hevesini kaybetmeme kılavuzu” olarak tanımlıyor kitabın amacını.
2023
20. yy. öncesi İstanbul’unu anlatan Batılılara ait bazı metin ve resimlerde, kimi zaman yazar veya çizeri tarafından kendisine derviş hatta Mevlevî dervişi tanımı verilen; yaya veya bir atı çeker hâlde, hayır amacıyla su dağıtan bir saka tipi karşımıza çıkmaktadır. Sikkeye çok benzeyen baş kıyafetiyle bu saka tipi, başkaca baş kıyafetleri taşıyan diğer sakalardan ayrılmaktadır. 01.01.2023
Özet Makyevelizm, yaklaşık beş yüzyıldır kaynağını Machiavelli’nin fikirlerinden alarak yorumlanmaktadır. Buna göre, politik olaylar iyilik, kötülük gibi ahlâkî öğelerle sınırlandırılmamalıdır. Bununla birlikte Makyevelizm terimiyle bağlantılı olan çeşitli fikirler açık bir şekilde Machiavelli tarafından ifade edilmedi. Fakat sadece siyasî yazılarında ima etmişti. Makyavelizm’in tarihi aslında Machiavelli’nin fikirlerinin yanlış anlaşılması sonucunda oluşmuş bir tarihtir. Bu makalede hem Makyavelizm’in onun hangi fikirlerine dayanarak oluşturulduğuna hem de tarih boyunca oluşan farklı Makyevelizm yorumlarına değinilecektir. Abstract Machiavellism has been interpreted for around five hundred years originated from Machiavelli’s ideas. According to this idea, political actions should not be restricted by considerations of morality, of good or evil. However, many of the notions which are connected with the term Machiavellism were not explicitly stated by Machiavelli but only implied in his political writings. The history of Machiavellism is as much a history of misunderstandings as a history of the impact of Machiavelli's true ideas. In this article, it is evaluated the roots of Machivellism where they are based on his ideas and various insights of Machiavellism during the history.
MACHIAVELLI-WEBER PERSPEKTİFİNDE SİYASAL'
Amme İdaresi Dergisi, 2004
Ikeı:' Bu çalışmada' temel. o/qrak siYasal liderlilc, etiği üzerinde durulmakttidır..Siyasi veya yöneisel etik bakımından teleolojilcetik ve deontolojilc etüc ,iici ana temeli oluşturur. Gerek Machiavelli gerekse· Weber bu açıdan teleolojüc etiğin önemlitemsilcileri arasın.. da yer alır. Birbirlerinden farldı dönemlerde)'Olam,., Oımalarına rağmen siyasetçilerin davranışlarının nasılolması getektiği konusunda aralarında ilginç benzer/ileler Vardır. Siyasetin değişken dolası, siy4fetçilerin bU,değişken ortamda nasıllu:ıreket etmeleri ge rektiği, bazı durumlarda siyasetçilerin IJnemli etilc i/cilemlerle lcarşı kDriıya kalabilecek.. leri ve şiddeti bir yöntem 01artiJc. hangi durumlarda sınırlı olarak. kullanacaldarı gibi' hususlarda aralarında. önemli benzerlikler vardır. Her iici di1şliniir de siyasetçilerin belli. derecelerde ~zorunlu kalmaları' halinde ahlaki serbestiye s.ahip olinaları gerektiğini kabul etmişlerdir. Gerçekten de özellikle uluslararası politikada lilke çıkarları her zaman iyi ve kötii ara sında birinin seçilmesine imkOn vermez. Bazen çok sayida kötii arasUJda tercih yapma. durUmuyla karşılaşılabilir. Işte bu gibi durumlarda "ehVeni şer-i" tercih etmek ahlaki bakımdOn problemli olsa' dapolitilc balamdan gereklidir. Aks; takdirde laırarsalık gibi çok daha biiyilJc politilc sorunki,rla karşılaşma ihtimali vardır.. AlUlhııır SI'f,C;;kıe~: Siyasi liderlik etiğ;,' teİe.olo}üc etilc, etik. ilcilemler, Machiavelli, Weber, zorunlUluk ahlaıcı: soru.mluluk ahlakı, lastnet (şans), irade. GİRİş Siyasal ahlak, sürekli canlılıAını.· koruyan bir' tartışma kdnusli nitelilindedir.. Son zamanlarda dUnyada.gilncellikkazaninasının n~eni, ABD'nin Irak'a yöne lik sözde demokrasi getirmeye' dönnk politikaların Y9Aun bir şekilde soi'gulan masıdır. Ülkemizde ise 'siyasal etik tartışmaların. yolunlaşmasında bu etkenin yanı sıra siyasetçilerift"yolsuzluk" olaylarında adlarının sıkça geçmesi ve ülke nin uzun bir süreden-beri "kötü yönetilmesi" ol~unun da katkısı-vardİr.. Siyasal veya yönetsel etik bakımından iki ana yaklaşımın oldulU genel' ola rak kabul edilir. ,Bunlardan' birincisiteleol()jik, dileri ise deontolojik etiktir. Machiavelli ve Weber teleolojik etiAin iki ana kolundan biri olan egoizın akımı-Doç. Dr., MuAla Üniversitesi IIBF. nkozturk@mu.edu.tr A",,,,~ idııreş; Dergisi., Cill 37 Sııy. 2 HIIUf'iUl2004, so 13-30.·