BİR KLASİK ELİTİZM ELEŞTİRİSİ VE YENİ BİR ELİTİZM MODELİ ÖNERİSİ: "GÜÇLÜ DEMOKRATİK ELİTİZM MODELİ" (original) (raw)

Tarih boyunca, neredeyse bütün toplumlarda, küçük bir elit grup, toplumun çoğunluğunu yönetmiştir ve yönetmektedir. Demokrasiyi zaafa uğratan bu basit gerçek; seçkincilik ve popülizm kıskacında derin tartışmalara sahne olurken; alana en önemli katkıyı ise elitizm teorileri sunmuştur. Elit teorilerinin, halk/elit; cumhuriyet/demokrasi bağlamında ideal düzen arayışı, kimin (Kim yönetmeli?), kimi (Nasıl bir halkı?), nasıl yönetmesi (Nasıl yönetmeli?) ve iktidarın nimetlerinden kimlerin yararlanması gerektiği (Kim faydalanacak) gibi sorular ekseninde sürmektedir. Bu çalışma; tekil, insicamlı ve ayrıcalıklı bir elit grubunun, orantısız emretme gücüyle halka hükmettiği oligarşik demokrasiye karşı; cumhuriyetçi erdemlere sahip, parçalı ve güçlü elit kesiminin; katılımcı ve etkin yurttaşlıkla dengelendiği “güçlü demokratik elitizm” modelini üretmekte ve önermektedir. Nitekim reel demokrasi, halkın zayıf olduğu ve güçlü ekonomik siyasi oligarşiler karşısında etkisiz kaldığı, fiili bir duruma denk düşer. O bakımdan demokratik elitizm teorisinin, sosyopolitik gerçekler karşısında yeniden düzenlenmesi ve inşa edilmesi gerekmektedir. Bu sorunsaldan hareketle, tarafımızca oluşturulan bu yeni model önerisinde, karar almada sorumluluk elitler ve vatandaşlar arasında eşit dağıtılmıştır: Zira bizce, elitlerin, çoğunluğun tiranlığa dönüşmemesinin bir garantisi; yurttaşların da, elitlerin oligarşiye ve plütokrasiye dönüşmemesinin denetleyicisi olduğu “güçlü demokratik elitizm”, ideal bir modeldir. Bu bağlamda, “güçlü demokratik elitizm teorisi”, ana gövdesi itibariyle, demokratik elitizmin temel unsurlarını kabul eder. Ne var ki, teori ve gerçek arasındaki yarılmalar, günümüz dünyasının gerçekleri, liberalizm ve cumhuriyetçilik arasındaki dengenin iyiden iyiye yitirilmiş olması gibiunsurlar, demokratik elitizmin revize edilmesini, bazı konularda açımlanmasını gerektirmektedir. Bu çerçevede, modelimiz, katılımcı demokrasi modeli ve Rousseau'nun Cumhuriyetçi fikirleri ile benzerlikler göstermekle birlikte; özellikle “ekonomik demokrasi”ye yaptığı özel ve güçlü vurgular ile katılımcı demokrasiden; güçlü bir elitizmi savunması bakımından da Rousseau'dan ayrışmaktadır. Anahtar Kelimeler: Elit, Elitizm, Seçkincilik, Popülizm, Oligarşik Demokrasi, Demokratik Elitizm, “Güçlü Demokratik Elitizm”.