Süngü, Zeynep (2018). Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesindeki 15 Hk 224 Numaralı Şiir Mecmuası ve Mestap’a Göre Tasnifi.Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Ü. [Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Erol ÇÖM] (original) (raw)
Related papers
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı, 2018
Bu çalışma Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi’ndeki 7890/4 numaralı mesnevi mecmuası eserin 75b ve 145b varakları arasındaki bölümün transkripsiyonlu metni ve incelemesinden oluşmaktadır. Bu varaklar arasında dokuz adet mesnevi bulunmaktadır. Bunlar; Destan-ı Yetim Resul, Anaya Asi Oğlan, Kesik Baş Destanı, ismini tespit edemediğimiz mevlidin faziletini anlatan iki adet mesnevi, Vefâtü’n-Nebî, yine ismini tespit edemediğimiz Mûsâ (a.s.)’ın kıssasının anlatıldığı bir mesnevi, Destan-ı İsmail ve ismi çalıştığımız eserde bulunmayan fakat araştırmalarımız neticesinde isminin Kız ve Cehûd Hikâyesi olduğunu öğrendiğimiz bir mesnevidir. Bu mesneviler genellikle dini-didaktik mahiyetli mûcizat-ı Nebî türünde eserlerdir. Tezimiz giriş ve inceleme kısmı içerisindeki bölüm başlıklarıyla beraber beş ana kısımdan oluşmaktadır. Giriş bölümünde mecmuanın tanıtımı yapılmıştır. Birinci bölümde mesnevilerin ait oldukları dönemin tarihi incelenmiş, bu dönem içerisindeki edebiyatın önemine değinilmiş ve dönemin sosyal şartları göz önünde bulundurularak mesneviler tasnif edilmiştir. Yine tezimizde çalıştığımız mesnevilerin bu tasnifteki yerlerine bu bölümde işaret edilmiştir. Ayrıca çalıştığımız eser bir mecmua niteliği taşıdığı için mecmualar içerisindeki yerine de değinilmiştir. Tezimizin ikinci bölümünde mesnevilerin müelliflerine dair ulaşabildiğimiz kadarıyla bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde eserin tanıtımı yapılmış, muhteva ve şekil özellikleri üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde ise çalıştığımız eserin transkripsiyonlu metni, sonuç ve kaynakça bölümleri, özel isimler dizini ve tıpkıbasım örnekleri verilmiştir.
DTCF Kütüphanesi̇ Mustafa Con a 647 Numarada Kayıtlı Şi̇i̇r Mecmuası ve Mestap’a Göre Tasni̇fi̇
Journal of Social Sciences, 2020
The poetry collections contain the poems of the poets that are not mentioned in the biographical sources and the poems of the poets not mentioned in the works of the mentioned poets. There are different mode from the divan poetry forms and "aruz" patterns in this collections. These collections are among the important sources of Classical Turkish literature due to many features such as reflecting the literary taste of the period in which they were created. Poetry journals, like a treasure chest, contain priceless jewels. Recently on this treasure chest are made of numerous studies. Collection studies, which have increased significantly in the last decade, have gained a new dimension, especially with the Systematic Classification of Collections Project (MESTAP). This project, aims to make a enumeration of all the collections in the manuscript libraries within the framework of a method and present them to the benefit of researchers. This study has also been prepared within the scope of this purpose. Firstly, general information about collections will be given and then the poetry collection registered in number Mustafa Con A 647 in the Library of Faculty of Languages and History-Geography will be examined and classified according to MESTAP. There are a total of 138 poems in the collection where poems written in musammat form are predominant.
Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2024
Trakya Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim elemanları Dr. Seda Çetin ve Dr. Barış Berhem Acar tarafından yayına hazırlanan Müjgân ve Mesude (İnceleme Metin) Mehmet Vecihi adlı eserin ilk baskısı, Ankara’da, Aralık Sonçağ 2022’de Akademi tarafından Uzun Dijital Matbaa’da (ISBN 978-625-6398-16-0) neşredilmiştir.
Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi "3469" Numarada Kayıtlı Bir Şiir Mecmûası
Journal of Turkish Studies, 2015
Şiir mecmûaları edebiyat tarihine kaynaklık eden önemli eserlerdendir. Şiir antolojisi olarak da kabul edilebilen bu mecmûaların derlenmesinde en büyük etken mürettibin zevkidir. Dolayısıyla bunları kişisel kayıtlar olarak görmek doğru olacaktır. Bunun yanı sıra dönemin sanat ve edebiyat beğenilerini de yansıtan şiir mecmûaları aynı zamanda şairlerin popülaritesini de ortaya koymaktadır. Son dönemde yapılan çalışmalarda bilgi bankası oluşturmak çabasıyla şiir mecmûalarının metin neşri yayımlanmakta ve bilim dünyasının yararına sunulmaktadır. Bu çalışmalara katkı sağlamak gayesiyle makalede, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi'ne Gaziantep İl Halk Kütüphanesi'nden getirilen BY 3469 numarada "Mecmûa-i Eş'ar" adıyla kayıtlı olan şiir mecmûası tanıtılmakta ve çevriyazısı verilmektedir. Antepli Hasırcı-zâde Mehmed Ağa tarafından derlenen mecmûa, mürettibin ifadesine göre Lâ-edrî müfredâtdan seçilerek toplanmıştır. Ancak yapılan inceleme neticesinde beyitlerin bir kısmının şairinin, bugün bilindiği görülmüştür. Kendisi de şair olan Hasırcı-zâde, beğendiği ve o dönemde meşhur olan beyitleri derlemiş ve kafiyeleri dikkate alarak alfabetik sırada mecmûayı tertip etmiştir. Metnin çevriyazısı hazırlanırken, mecmûanın sayfa numaralarına sadık kalınmış; orijinal tertibi de korunmuştur. Muhteva açısından bakıldığında ise bir konu genellemesine gidilememiştir. Okuyucunun zihninde kolaylıkla yer edebilecek olan beyitler, dönemin zevkini yansıtırken bugünün beğenilerine de hitap edecek niteliktedir. Makalede, söz konusu şiir mecmûası tanıtılıp çevriyazı verilerek; Osmanlı edebiyatının mühim kaynaklarından olan mecmûaları ortaya koyma çabalarına bir yenisi eklenmek istenmiştir.
Bir şairin manzum bir eserine başka bir şair tarafından aynı vezin ve kafiyede yazılan şiir" diye tanımlanan nazireler, zaman içerisinde nazire mecmualarında toplanmış ve özellikle XVI. yüzyılda bu tür mecmuaların güzel örnekleri verilmiştir. Bu örneklerden biri de Berlin Devlet Kütüphanesi (Staatsbibliothek Zu Berlin), Ms. Or. Oct. 3652 numarada kayıtlı şiir mecmuasının içinde yer alan Mecmû'a-i Nazâ'ir'dir. Kim tarafından derlendiği tam olarak bilinmeyen 328 varaklık mecmuanın yazımı 1002 (m.1594) yılında tamamlanmıştır. Mecmuadaki şiirlerin kümelenme biçimine göre mecmuayı üç bölüme ayırmak mümkündür. "Mecmû'a-i Nazâ'ir" başlıklı birinci bölümde zemin, nazire ve model şiir örneklerine yer verilmiştir. Bu bölümde 2227 gazel yer almaktadır. İkinci bölümü oluşturan divan(çe)ler kısmında sırasıyla Nev'î, Ulvî, Misâlî, Mânî, Hâtemî, Sâ'î, Tîgî'nin toplam 271 şiiri bulunmaktadır. "Karışık şiirler" olarak adlandırılabilecek son bölüm ise 22 şiirden oluşmaktadır. Mecmuada Bâkî, Nev'î, Ulvî, Bağdatlı Rûhî, Gelibolulu Âlî, Azmî-zâde Hâletî gibi tanınmış şairlere rastlanmakla birlikte henüz divanı yayınlanmamış Bezmî, Sâ'î, Hâtemî gibi şairlerin de neredeyse bir divançe teşkil edecek kadar çok sayıda şiiri vardır. Mecmuada diğer nazire mecmualarından farklı olarak edebiyat tarihimizde üzerinde fazla durulmamış veya bilinmeyen çok sayıda şairin daha önce yayınlanmamış şiirlerinin bulunması mecmuayı değerli kılan bir diğer özelliğidir. Bu çalışmada ilk olarak mecmuanın neşri sırasında karşılaştığımız sorunlara değinilmiş, daha sonra müstensihten/mürettipten kaynaklanan ve mecmuanın tamamına yayılan çeşitli yazım hataları örneklerle gösterilmiştir. Mecmuada yer alan mütekerrir şiirler tablo hâlinde verilmiş, son olarak mecmuadaki tüm şiirler MESTAP'a göre tasnif edilmiştir.
Sosyal Bilimler Dergisi (SOBİDER), 2017
Klasik Türk edebiyatında nazım nesre göre her zaman için revaçta olmuştur. Ancak, bu nesrin ihmal edildiği anlamına gelmemektedir. Nesir, nazmın yanı başında ilk dönemlerden itibaren varlığını göstermiştir. Mensur eserlerde nazım etkisini hem üslupla hem de manzumelerin mensur eserlerdeki aktarımıyla göstermiştir. Klasik Türk Edebiyatının son dönem müelliflerinden Osman Hayri Mürşid Efendi de Kenzü’s-Sıhhatü’l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye isimli tıp eserinde manzumelere yer vermiştir. 19. yüzyılda yaşamış ve Sultan II. Abdulhamid Han’ın saray hekimliğini yapmış önemli bir şahsiyet olan Osman Hayri Mürşid Efendi, yaşadığı dönemde tıp alanında önemli ve güven duyulan bir bilim adamıdır. Söz konusu eser yazıldığı dönemin tıp anlayışını yansıtan, etraflıca hazırlanmış, mensur didaktik bir eserdir. Eser, konusu gereği didaktik bir anlatıma sahip olmasına rağmen müellif yer yer konunun akışını keserek eserine manzumeler eklemiştir. Bir kısmı iktibas bir kısmı ise müellife ait olan bu manzumeler içerik bakımından yine tıp ile ilgili olup birtakım nasihatler içermektedir. Mensur eserler içerisinde geçen manzum parçaların incelenmesi hem nesir içindeki manzum parçaların oranının belirlenmesi hem de mensur metinlerdeki manzum anlatımı ve bunun içerik ve üsluba yansıyışını tespit bakımından oldukça önemlidir. Bu çalışmada, 19. yüzyıl yazar ve şairi Osman Hayri Mürşid Efendi’nin Kenzü’s-Sıhhatü’l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye isimli tıp eserinde geçen manzum parçaların şekil ve içerik yönünden incelenmesi amaçlanmaktadır.
Milli Kütüphane’de Bulunan 06 Mil Yz A 2762 Numaralı Şiir Mecmuasının MESTAP’a Göre Tasnifi
Korkut Ata Türkiyat uluslararası Türk dili ve edebiyatı araştırmaları dergisi, 2021
Şiir mecmuaları, yazıldıkları dönemin edebî zevkini yansıtan ve klasik Türk edebiyatı çalışmalarına önemli katkıları olan eserlerdir. Bu önemli kaynaklar sayesinde divan sahibi şairlerin divanlarında bulunmayan şiirlere, daha önce kaynaklarda ismi geçmeyen şairlere ve kaynaklarda adı olan fakat elde şiirleri bulunmayan şairlerin eserlerine ulaşmak mümkündür. Son yıllarda mecmuaların sınıflandırılmasına imkân sağlayan veri tabanlarının geliştirilmesi konusunda önemli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların en kapsamlısı, "MESTAP" (Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi)'tır. Bu proje, mecmuaların ortak bir şablona göre sınıflandırılmasına ve bu mecmuaların dijital bir veri tabanında toplanmasına imkân sağlamıştır. Bu makalede, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz A 2762 numarada bulunan ve "Mecmûa-i Eş'âr" adıyla kayıtlı yazma eser incelenmiştir. Eserde yazarı olduğunu düşündüğümüz Haydar haricinde sadece Koca Râgıp Paşa'ya ait bir beyit bulunmaktadır. Kaçıncı yüzyılda yazıldığı kesin olarak belirlenemeyen, otuz üç varaklı bu eserin içerik bakımından değerlendirmesi, "MESTAP" (Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi) kapsamında hazırlanan tablo üzerinde yapılmıştır. Bu eserde bulunan şiirlerin konu bütünlüğü bakımından, dil ve üslup özelliğinden ve açıklama mahiyetindeki mensur kısımlarından hareketle tek bir kişiye ait olabileceği (Haydar) ve mahlas kullanılmayan şiirlerin de Haydar'a aidiyeti ihtimali, makalede tartışılacak bir diğer husustur. İncelenen eserde Haydar'a ait 135 şiir ile Koca Râgıp Paşa'ya (1698-1763) ait bir beyitle beraber 136'sı manzum ve 11'i mensur olmak üzere toplam 147 metin yer almaktadır. Koca Râgıp Paşa'ya ait bir beyitin de bulunması, bu eserin 18. yüzyılın ilk çeyreğinden sonra kaleme alınmış olabileceğini düşündürmektedir.