OSMANLI DÜNYASINDA İÇKİ İÇME SUÇUNA DAİR BAZI GÖZLEMLER (XVI. YÜZYIL) (original) (raw)
Related papers
SEHRENGİZLERDE BAHSİ GECEN XVI VE XVIII YUZYIL OSMANLI MESLEKLERİ
ESKİ TÜRK EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ ESTAD, 2021
ÖZET Şehrengizler, bir şehrin güzellerini ve güzelliklerini anlatan eserlerdir. Türk edebiyatında Şehrengizler ilk kez XVI. yüzyılda Mesihî‟nin Edirne Şehrengizi ile ortaya çıkmıştır. XVI. yüzyıldan XVIII. yüzyıla kadar canlılığını sürdüren bu edebi tür zamanla eski önemini kaybetmiştir. Bu tür, yalnızca bir Şehrin güzellerini anlatmakla kalmayıp aynı zamanda anlatılan şehir hakkında tarihi ve sosyolojik olarak da pek çok bilgi içerir. XVIII. yüzyılın sonlarına kadar yazılmış birçok Şehrengizde şehrin erkek güzelleri anlatılırken güzellerin mesleklerinden ya da babalarının mesleklerinden bahsedildiği görülmüştür. Bu makalede bu zamana kadar incelenmiş şehrengizlerden on yedi tanesi içerdiği meslekler yönüyle incelenmiş, böylece Osmanlı Devleti‟nin çeşitli meslek gruplarına dair bilgiler ortaya konulmuştur. Böyle bir çalıĢma ile sosyoloji ve tarih çalıĢmalarına kaynaklık edecek yeni bilgiler elde edilmiş hem de şehrengizlerin ihmal edilmiş bu yönü toplu bir halde verilmeye çalışılmıştır
XVI. YÜZYILDA BİR OSMANLI YERLEŞİMİNDE KÖLELİK: ÜSKÜDAR ÖRNEĞİ
XVI. YÜZYILDA BİR OSMANLI YERLEŞİMİNDE KÖLELİK: ÜSKÜDAR ÖRNEĞİ, 2019
The aim of this dissertation is to shed light to the 16th century Ottoman slavery based on Uskudar case with the help of the puplished and unpublished firsthand sharia court registers (şer’iyye sicilleri), travel accounts and secondhand literature. The research asks two crucial questions which should be answered. In this thesis, firstly the position of 16th century Ottoman slavery in the ‘Mediterranean Slave Culture’ will be determined. As the second affair which will be figured out, will be status of these slaves in everyday life in a typical Ottoman settlement like Uskudar. Once for all, focusing on 16th century can offer some useful informations, since it has not been well examined under a single monographic study. For this reason, in a general perspective, this research has a purpose to reveal the whole 16th century Ottoman slavery instution which has large content from legitimate and illegitimate slave supplying methods to the manumission practices. Keywords: Slavery, Ottoman Slavery, Mediterranean Slavery, Slaves in Uskudar, Sharia Court Registers
Özet Osmanlı Devleti'nde hem İslamiyet'in hem de eski Türk geleneklerinin belirlediği ölçüler çerçevesinde idarecilerin en önemli görevi halkın can ve mal güvenliğini sağlamaktı. Bu amacın gerçekleştirilmesine yönelik olarak dönemden döneme değişen bir takım düzenlemeler yapılmıştır. Fakat devletin içinde bulunduğu mali, siyasi ve askeri şartlar ortaya konan düzenlemelerin işleyişine menfi yönde tesir etmiştir. Çalışma, XVI. Yüzyılın ikinci yarısına ait arşiv vesikaları ışığında, Osmanlı Devleti'nde kamu düzeninin işleyişine olumsuz yönde etkileyen bu durumlar ile devletin aldığı tedbirleri konu edinmektedir. Kaynak olarak hem devlet merkezinin ilgili konudaki görüşlerini ortaya koyan merkez evrakı(mühimme defterleri) hem de bu emirlerin uygulama alanı olan yerlerde tutulan yerel kaynaklar(şer'iye sicilleri) kullanılmıştır. Çalışmanın amacı XVI. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı İmparatorluğunda mevcut mali, askeri ve idari uygulamaların kamu düzeninin sağlanmasına olan etkisini saptamak ve bu etkinin olumsuz yönlerini ortadan kaldırmak amacıyla yapılan değişiklikleri saptamaktır. Abstract Within the extent determined by both Islam and old Turkish traditions, the most important duty of the governors is to ensure life and property security of the public. To do so, various regulations were put into effect changing from period to period. However, financial, political and military conditions of the state had some important impacts on the working of the regulations. The present study, in light of the archive documents belonging to the second half of 16 th century, looks at the conditions negatively affecting the functioning of public order in Ottoman state and measures taken by the state against these conditions. As resources, the present study made use of central documents (mühimme defteri) including the opinions of the central government about the issue and local documents (şer'iye sicilleri) kept in places where the central regulations were put into effect. The purpose of the present study is to investigate the effects of financial, military Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü.myazici@mu.edu.tr
OSMANLI DEVLETİ DÖNEMİNDE EĞİL SANCAĞI (XVI.-XVII. YÜZYILLAR
Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2020
OSMANLI DEVLETİ DÖNEMİNDE EĞİL SANCAĞI (XVI.-XVII. YÜZYILLAR) Öz Bu makalede günümüzde Diyarbakır iline bağlı bulunan Eğil ilçesinin idarî bakımdan Osmanlı Devleti Dönemi’nden günümüze kadar geçirdiği değişime yer verilmiştir. Bu çalışmada Eğil’in Osmanlı Devleti Dönemi’ne dair tarihini aydınlatmaya yardımcı olabilecek arşiv belgelerinden, Şerafeddin (Şeref) Han’ın XVI. yüzyılın sonlarında (1597) yazdığı Şerefname, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi, Şemseddin Sami’nin yazdığı Kamusu’l‘Al‘am, Ali Cevad’ın yazdığı Memalik-i Osmaniyenin Tarih ve Coğrafya Luğatı gibi devrinin önemli eserlerindeki bilgilerden faydalanılmıştır. Osmanlı Devleti Dönemi’ndeki Eğil Sancağı’nı yöneten idareciler, idarecilerin mensup oldukları Mirdasî ailesi hakkında bilgilere yer verilmiştir. Osmanlı Devleti Dönemi’nde Eğil’deki gayrimüslim nüfusun varlığı, sancaktaki dağılımı, yaşadıkları yerleşim yerleri, fiziki görünümleri, meşgul oldukları zanaat ve iş kolları hakkında önemli sayılabilecek bilgileri içeren 3409 Numaralı Maliyeden Müdevver Kataloğunda bulunan 1691 tarihli Cizye Defterindeki bilgiler değerlendirilmiştir. Eğil sancağına bağlı köylerin adları, Cumhuriyet Dönemi’nde bu köy adlarında meydana gelen değişmelere de yer verilerek bölgenin tarihî coğrafyasının adlarındaki izlerin takibinin yapılması mümkün hâle getirilmiştir. Tasavvuf yaşantısının bölgedeki tarihi geçmişi, bölgenin sosyal ve ekonomik hayatı üzerindeki etkileri ve idari yapının şekillenmesindeki katkısı üzerinde durulmuştur. Tarihî kaynaklarda yer alan bilgilerden faydalanılarak Eğil sancağının idari, sosyal ve ekonomik durumuna ilişkin verilerle bölge tarihinin bir kesiti aydınlatılmıştır. Böylece Osmanlı Devleti Dönemi’nden günümüze kadar Eğil’deki tarihî gelişmelerin mukayesesini yapma imkânı sağlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Eğil Sancağı, Diyarbekir Beylerbeyliği, Pir Mansur, Tarihî Coğrafya, Osmanlı idaresi. EĞİL SANJAK IN THE OTTOMAN PERIOD (XVI. – XVII. CENTURIES) Abstract In this article, the change that the administrative district of Eğil, which is in the province of Diyarbakır today, has gone through from the Ottoman Empire to the present day has evaluated. In this study, the information in the important works of the era like archive documents that can help to enlighten Eğil's history of the Ottoman period, Şerefname written by Sherafeddin (Şeref) Khan at the end of the XVI. century (1597), Travel Book by Evliya Çelebi, Kamusu’l-‘Al‘am by Şemseddin Sami, Dictionary of History and Geography of Memalik-i Osmaniye by Ali Cevad was used. Information is given about Rulers who ruled the Eğil sanjak during the Ottoman period, and the Mirdasî family to which the administrators belong. The existence of non-Muslim population in Eğil during the Ottoman State, distribution of them in the sanjak, settlements where they live, their physical appearance, the information in the Cizye Book dated 1691, which is in the 3409 Numbered Maliyeden Müdevver Catalog, which contains information that can be considered important about the crafts and businesses they are engaged in has been evaluated. The names of the villages connected to the Eğil sanjak, including the changes in these village names during the Republican Period, have been made possible to follow the traces in the names of the historical geography of the region. The historical background of Sufi life in the region, its effects on the social and economic life of the region and its contribution in shaping the administrative structure were emphasized.A section of the history of the region has been enlightened with the data regarding the administrative, social and economic situation of Eğil sanjak by making use of the information in historical sources. Thus, the opportunity to compare historical developments in Eğil from the Ottoman Empire Period to the present has been provided. Keywords: Eğil Sanjak, Diyarbekir Beylerbeyligi, Pir Mansur, Historical Geography, Ottoman Administration.
OSMANLI TAŞRASINDA VERGİ ANLAŞMAZLIKLARI (XIX. YÜZYIL BOLU ÖRNEĞİ)
Econder I. Uluslararası İktisat, İşletme ve Sosyal Bilimler Kongresi Bildiri E-Kitabı, 2019
Vergi devletlerin varlıklarını devam ettirebilmeleri açısından en önemli kaynak olma özelliği taşır. Bununla birlikte vergi konusu her dönemde devletlerin vatandaşları ile ilişkilerinde en önemli sorun olmuştur. Osmanlı Devleti’nde de vergi konusu önemini her dönemde korumuştur. Ancak askerî, siyasi ve ekonomik alanda yaşanan sorunlar vergi alanına da yansımıştır. Bu bakımdan vergi uygulamalarında ihtiyaca ve zamanın şartlarına bağlı olarak değişim ve dönüşümler yaşanmıştır. Osmanlı Taşrası vergi gelirlerinin temin edildiği saha olması itibariyle yaşanan değişim ve dönüşümden etkilenmiştir. Bazı vergi memurlarının faaliyetleri veya bazı vergi uygulamaları taşra ahalisi tarafından tepkiyle karşılanmış ve bu durum taşra ve merkez arasında kimi zaman çok ciddi boyutlarda anlaşmazlıklara neden olmuştur. Çalışma XIX. yüzyıl Osmanlı taşrasında Bolu örneğinden hareketle vergi uygulamalarından kaynaklanan anlaşmazlıkların sebeplerini, ahalinin tepkilerini ve sorunun çözümü için Devletin ne gibi faaliyetlerde bulunduğunu ele almaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme modeli ile yürütülen çalışma, konu ile ilgili literatürün yanı sıra Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Arşivi belgeleri çalışmanın esas kaynağını teşkil etmektedir. Anahtar Kelimeler: Osmanlı, vergi anlaşmazlığı, Bolu.
16.YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA OSMANLI DONANMASINDA KÜREKÇİLER
16.YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA OSMANLI DONANMASINDA KÜREKÇİLER, 2019
ÖZ Kürekçiler, Osmanlı donanmasında kürekli gemilerin egemen olduğu dönemlerde önemli bir topluluktu. Gemi mürettebatının önemli bir kısmını oluşturmaktaydılar. Çünkü gemileri hareket ettiren yelkenlerin boşa çıktığı zamanlarda onların kas güçleriydi. Gemilerin savaş ve seferde yeteneklerini ortaya koyabilmeleri için kürekçilerin varlığına ihtiyaç duyulmaktaydı. Önemleri nedeniyle toplanmaları ve gemilere yerleştirilmeleri için kendine özgü metot ve usuller geliştirilmişti. Bu usuller kendi içinde bu iş için görevlendirilen kamu görevlileri, parasal kaynaklar, uyulması zorunlu talimatlar, çalışma takvimi ve yaptırımlar topluluğu gibi bir dizi kuralları barındırmaktaydı. 16.yüzyılda Osmanlı donanmasının faaliyetleri göz önünde bulundurulduğunda donanma gemileri açısından arz ettikleri önem daha iyi anlaşılacaktır. ABSTRACT Rowers were an important group in the Ottoman navy during the reign of rowing ships. They were an important part of the ship's crew. Because it was their muscle power when the sails moving the ships were wasted. Ships' presence was needed to enable the ships to demonstrate their abilities at war and at times. Because of their importance, specific methods were developed for their collection and placement in ships. These procedures included a number of rules in itself, such as public officials, financial resources, mandatory instructions, a work schedule and a collection of sanctions. Considering the activities of the Ottoman navy in the 16th century, the importance of the navy ships will be better understood.