Α. Σταυροπούλου, «Εικόνες με σκηνές βίου του αγίου Νικολάου στην Κέρκυρα. Άγνωστα έργα του Μιχαήλ Δαμασκηνού», Αφιέρωμα στον Ακαδημαϊκό Π. Λ. Βοκοτόπουλο, (επ. επιμ. Β. Κατσαρός, Α. Τούρτα), Αθήνα 2015, σ. 593-604 (res. francais). (original) (raw)

Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, καθώς και η απόδοση κατά παράφραση ή διασκευή του περι εχομένου του βιβλίου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς την προηγούμενη έγγραφη άδεια του εκδότη, σύμφωνα με το νόμο 2121/1993 και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. Στα άρθρα του παρόντος τόμου ακολουθήθηκαν οι ορθογραφικές επιλογές των συγγραφέων. ISBN 978-960-6878-80-0 © 2015 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΠΟΝ EΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΠΟΝ Μακρυγιάννη 23-27, 107 42 Αθήνα τηλ. 210 9235 098, 210 9214 089 e-mail: info@kaponeditions.gr www.kaponeditions.gr ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠanΑγΙΩΤΗ Λ. ΒΟΚΟΤΟΠΟΥΛΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΒΑΣΙΛHΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ -ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥΡΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕυγΕΝικΗ υΠΟΣΤΗΡιΞΗ ΤΩΝ ΙΔΡΥΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ Φ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΙΔΡΥΜΑ Α. Γ. ΛΕΒΕΝΤΗ ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΚΕΝΤΡΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ -AΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΥΨΟΥΣ ΚΑΙ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΠΟΝ With the kind support of THE J. F. COSTOPOULOS FOUNDATION A. G. LEvENTIS FOUNDATION A. G. LEvENTIS GALLERY CENTRE FOR BYzANTINE RESEARCH -ARISTOTLE UNIvERSITY OF THESSALONIKI KALYPSO AND GREGORY GRIGORIADIS FOUNDATION KAPON EDITIONS οργανωτικh Επιτροπh γιωργοσ κακαΒασ • Βασιλησ κατσαροσ • Χαρα κωνσταντινιΔη αριστοτελησ μεντζοσ • ιωακειμ ΠαΠαγγελοσ αθανασιοσ σεμογλου • αναστασια τοyρτα • κωνσταντινοσ τσουρησ Επιστημονικη Επιτροπη Παναγιωτα ασημακοΠουλου-ατζακα • γιωργοσ Βελενησ ευγενια ΔρακοΠουλου • σοφια καλοΠιση-Βερτη Βασιλησ κατσαροσ • Χρυσανθη μαυροΠουλου-τσιουμη ΧαραλαμΠοσ μΠουρασ • νικοσ νικονανοσ NaNcy PattersoN ŠevČeNko • olga PoPova • eNgeliNa smirNova JeaN-Pierre sodiNi • goJko subotić Δημητριοσ τριανταφυλλοΠουλοσ • νανω ΧατζηΔακη Στὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν (2007). ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 25 Le symboLisme de La croix dans L'architecture reLigieuse et sa fusion avec Les martyria À pLan centré aux iv e et v e siÈcLes Jean-Pierre SODini 37 mt carmeL, pythagoras and eLijah's cave. context and meaning aSher OvaDiah 47 Ο ΝΑoΣ ΤΟΥ ΑΓiΟΥ ΣΤΕφaΝΟΥ ΣΤΟΝ «ΠΑΛΙo» ΜΑΝΤΑΜaΔΟ ΛeΣΒΟΥ. ΜΙΑ ΠρΩΤΗ ΠρΟΣΕΓΓΙΣΗ μαρια κ. τσιτιμακη 57 Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΤΟ ΤΗΓΑΝΙ ΤΗΣ ΜΕΣΑ ΜΑΝΗΣ. ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟρΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ αγγΕΛικη μΕξια 67 ΣΥΜΒΟΛh ΣΤh ΜΕΛeΤΗ ΤΗ Σ ΝΑΟΔΟΜiΑΣ ΣΤhΝ ΚρhΤΗ ΚΑΤa Τh ΜΕΣΟΒΥζΑΝΤΙΝh ΠΕρiΟΔΟ. ΜΝΗΜΕΙΑΚeΣ ΜΑρΤΥρiΕΣ Ειρηνη ν. ΘΕοΧαροποΥΛοΥ 79 ΣΤΑΥρΟΕΙΔΕiΣ ΕΓΓΕΓρΑΜΜeΝΟΙ ΝΑΟi ΜΕ ΣΥΝΕΠΤΥΓΜeΝΟ ΔΥΤΙΚo ΣΚeΛΟΣ δημhτρησ αΘανασοYΛησ -μιΧaΛησ κaππασ 97 Η χρΟΝΟΛoΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙaΣ ΜΗΤρΟΠoΛΕΩΣ ΣΕρρΩΝ κωνσταντινοσ τσοΥρησ 107 ΕΠΑΝΕξΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑρχΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΑΝΤΟρΙΝΗΣ κΛημησ ασΛανιδησ 115 ΠΑρΑΤΗρhΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΜoρφΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥh ΤΩΝ ΑΝΟΙΓΜaΤΩΝ ΤΩΝ θΥρΩΝ ΣΤΗ ΒΥζΑΝΤΙΝΗ ΑρχΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ σταYροσ μαμαΛοYκοσ 127 the epirote ΙΝput in the architecture of byZantine macedonia and of serbia around 1300 Slobodan ĆurčiĆ ΧαρaΛαμποσ μποYρασ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 13 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Λ. ΒΟΚΟΤΟΠΟΥΛΟΣ νανω Χατζηδακη 18 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ toy ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Λ. ΒΟΚΟΤΟΠΟΥΛΟy ιωακΕιμ α. παπαγγΕΛοσ 24 ΣΥΝΤΟΜΟΓρΑφΙΕΣ -abbreviations ΜΙΚΡΟΤΕΧΝΙΑ 193 ΜΕΤΑΛΛΙΚΟΙ ΣΤΑΥρΟΙ ΤΗΣ ΠρΩΙΜΗΣ ΚΑΙ ΜΕΣΗΣ ΒΥζΑΝΤΙΝΗΣ ΠΕρΙΟΔΟΥ ΣΕ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ φΛωρα καραγιαννη 205 ΑΝΑΓΛΥφΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΕΙΚΟΝΙΔΙΑ ΒΥζΑΝΤΙΝΩΝ χρΟΝΩΝ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Π.& Α. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ κωνσταντινοσ σκαμπαΒιασ 213 ΒΥζΑΝΤΙΝΑ ΜΟΛΥΒΔΟΒΟΥΛΛΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ θρΑΚΗ νικοσ ζηκοσ ΓΛΥΠΤΙΚΗ 181 ΑρΤΑ. ΤΟ ΒΥζΑΝΤΙΝΟ ΤΕΜΠΛΟ ΤΗΣ ΒΛΑχΕρΝΑΣ ΒαρΒαρα παπαδοποΥΛοΥ ΨΗΦΙΔΩΤΑ 273 Η «ΟΙΚiΑ ΤΟΥ ΜaρΚΟΥ ΑiΛΙΟΥ ΣΑΒ(Ε)ΙΝΙΑΝΟy» ΣΤΗΝ ΚΩ: ΠρΩΤΗ ΠρΟΣΕΓΓΙΣΗ Ερση μπροΥσκαρη 285 eΝζΩΔΗ ΚΛΗΜΑΤiΔΑ ΜΕ φΟiΝΙΚΑ. ψΗφΙΔΩΤh ΠΑρaΣΤΑΣΗ ΑΠo ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΤΗρΙΑΚh ΒΑΣΙΛΙΚh ΤΗΣ «ΠΛΑΤΕiΑΣ ΣΙΝΤρΙΒΑΝiΟΥ» ΣΤΗ θΕΣΣΑΛΟΝiΚΗ μΕΛiνα παϊσiδοΥ 295 an earLy christian compLex with mosaic fLoors at aghia KyriaKi, Livanates coast, phthiotis. new evidence of a fLourishing centre geOrge KaKavaS 303 ΤΟ ψΗφΙΔΩΤΟ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΤΟΙχΟΥ ΣΤΟn ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤρΙΟΥ αριστοτΕΛησ μΕντζοσ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ 311 particuLarities of byZantine art of the 1070s to 1080s (gospeLs at the nationaL Library in athens, cod. 57) Olga POPOva 321 ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ syn. gr. 225 ΤΟΥ ΙΣΤΟρΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΗΣ ΜΟΣχΑΣ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟyΠΟΛΗ -ΜΥΣΤρaΣ -aΓΙΟΝ oρΟΣ (;) -ΜoΣχΑ ροδονικη ΕτζΕογΛοΥ -elina DOBrYnina ΠΟΙΚΙΛΑ 223 oi ΚΑΝΤΑΚΟΥζΗΝΟΙ ΣΤΗ ΣΕρΒΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΝΕΣ toΥΣ Gojko SuboTiĆ 233 Ο ΑΓΙΟΣ ΑχΙΛΛΙΟΣ ΚΑΙ Η ΛΑρΙΣΑ ΤΗΣ ΥΣΤΕρΗΣ ΑρχΑΙΟΤΗΤΑΣ: ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑρχΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΑρΤΥρΙΕΣ (ΠρΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΔΙΑφΟρΕΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ) οΛγα καραγιωργοΥ 247 Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤρΙΟΣ ΩΣ ΣΤρΑΤΙΩΤΗΣ ΕΚΤΟΣ θΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: ΔΥΟ ΕΜφΑΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΙΚΗ ΟΔΟ ΤΩΝ ΠρΟΣΚΥΝΗΤΩΝ σταΥροσ γ. γοΥΛοΥΛησ 257 ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ: Η ΑΛΛΗΛΟΕξΑρΤΗΣΗ ΔΥΟ ΙΣΤΟρΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ μαρια ι. καζαμια-τσΕρνοΥ 267 ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤὴ ΒΥζΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ Τh ΔΥΤΙΚΗ ΠΑρΑΔΟΣΗ: Τὸ ΕΣΩΤΕρΙΚΟ ΣΠΙΤΙΩ Ν ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤh ΒΕΝΕΤΙΑ (17ΟΣ ΑΙ.) ΧρΥσα μαΛτΕζοΥ EΠΙΓΡΑΦΙΚΗ 331 ΤΑ ΠρΙΝ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤa ΤΟ s(ex) ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚeΣ ΕΠΙΓρΑφeΣ ΤΩΝ χρΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ χρΟΝΩΝ γΕωργιοσ ΒΕΛΕνησ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ 341 the choir of saints in the middLe byZantine monumentaL decoration. the evidence of the 9th-11th century waLL-paintings in cappadocia anna ZaKharOva 347 perception de L'héritage byZantin dans Les peintures muraLes découvertes sous Le duomo de sienne lYDie haDermann-miSguich 357 ΟΙ ΤΟΙχΟΓρΑφΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩρΓΙΟΥ ΤΟΥ ΣΑΚΚΑ ΣΤΗ ΓΙΑΛΟΥΣΑ, ΕΠΑρχΙΑΣ ΑΜΜΟχΩΣΤΟΥ, ΣΤΗΝ ΚΥΠρΟ μαρια παναγιωτιδη-κΕσισογΛοΥ 367 ΛΗΣΤΗΣ-ΑΓΓΕΛΟΣ (;) ΒασiΛησ κατσαρOσ 377 ΤΟ ΑΣΚΗΤΑρΙΟ ΤΩΝ «ΑΓΙΩΝ» ΣΤΗΝ ΠΕρΙΟχΗ ΔΕΛΒΙΝΑΚΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. ΠρΩΤΕΣ ΠΑρΑΤΗρΗΣΕΙΣ ΣΕ ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΒΥζΑΝΤΙΝΟ ΣΥΝΟΛΟ ιωαννησ π. ΧοΥΛιαρÁσ 389 Η θΕΟΤΟΚΟΣ Χωρα τοῦ αΧωρητοῦ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΔΗΜΗΤρΙΟ ΣΤΗ ΜΠΟΜΠΟΣΤΙΤΣΑ ΤΗΣ ΚΟρΙΤΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟ φΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ ΜΕΤΟχΙΤΗ ιωαννησ ΒιταΛιωτησ 399 the painter Leontios the deacon. a contribution to the worK of a 14th-century cypriot painter chara KOnStantiniDi -neKtariOS ZarraS 407 ΤΟ ΕΙΚΟΝΟΓρΑφΙΚo ΠρoΓρΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΑθΟΛΙΚΟy ΤΗΣ ΜΟΝhΣ ΠΕρΙΒΛeΠΤΟΥ ΣΤΟΝ ΜΥΣΤρa ΚΑΙ ΤΟ ζhΤΗΜΑ ΤΟΥ ΚΤhΤΟρΑ μΕΛiτα ΕμμανοΥhΛ 417 Η ΤΟΙχΟΓρΑφΙΚh ΔΙΑΚoΣΜΗΣΗ ΤΟΥ ΝΑΟy ΤΗΣ ΠΑΝΑΓiΑΣ ΣΤΟ χΩρΙo ΜeρΩΝΑΣ ΑΜΑρiΟΥ: ΝeΑ ΣΤΟΙχΕiΑ μαρια μπορμποΥδακη 429 h ΣφΑΓh ΤΩΝ ΝΗΠiΩΝ ΣΤΗ ΛΙΤh ΤΟΥ ΠρΟφhΤΗ ΗΛiΑ θΕΣΣΑΛΟΝiΚΗΣ μαρiα καμποYρη-ΒαμΒοYκοΥ 441 ΠΑρΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕρΑΣ ΠΑρΟΥΣΙΑΣ ΣΤΗ ρΟΔΟ (13ΟΣ ΑΙ. -Π. 1500) ιωαννα μπιΘα 457 angeLs with instruments of the passion around the virgin in the apse. a LocaL phenomenon in serbian art BraniSlav tODić 465 Fresques sur la Façade orientale des églises À Kastoria. une pratique Byzantine inconnue niKOlaOS SiOmKOS 473 ΜΟΝh ΤΗΣ ΚΟΙΜhΣΕΩΣ ΤΗΣ θΕΟΤoΚΟy ΣΤΗ ΜΟΛΥΒΔΟΣΚΕΠΑΣΤΟ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙρΟ ΕΥΘΥμιοσ ν. τσιγαριδασ 481 aΓΙΟΣ ΓΕΩρΓΙΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΩ ΛΑψΙΣΤΑ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. ΠΑρΑΤΗρΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΤΟΙχΟΓρΑφΙΕΣ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1508 μΥρτaΛη αΧΕιμaστοΥ-ποταμιaνοΥ 491 La composition absidaLe À Bălineşti et ses composantes hymnographiques mariaLes athanaSSiOS SemOglOu