Değişen toplum ve ahlak: modern Türk toplumunda değerler krizi (original) (raw)
Related papers
Din ve Değişim Bağlamında Türk Toplumu
Toplum Bilimleri Dergisi
DİN VE DEĞİŞİM BAĞLAMINDA TÜRK TOPLUMU 1 ÖZ İnsanın en temel özelliklerinden biri sosyal bir varlık oluşudur ki; toplum içinde doğar, yaşar ve ölür. Bireylerin tutum ve davranışlarının oluşmasında içinde yaşadığı toplumun etkisi oldukça büyüktür. Toplumsal yaşamın vazgeçilmez unsurlarından biri olan din olgusu da bireylerin siyasal, sosyal, kültürel ve iktisadi olarak yaşamı anlamlandırmalarında işlevsellik göstermenin yanında kimlik inşa sürecinin de temel belirleyicilerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Bireysel ve sosyal yaşamın temel unsurlarından biri olarak değişim, toplumsal hayatı tüm boyutları ile etkileyebilmektedir. Sosyal yaşamın iki temel olgusu; din ve değişim, süreç içinde etkileşebilmektedir. Söz konusu durum Türk toplumu üzerinden analiz edilmeye çalışırken otorite-değişim-din ilişkileri üzerinde durulacaktır. Türk toplumunda değişim süreçlerinin ve isteklerinin tavandan tabana doğru geliştiği, tabandan tavana doğru bir arzunun oluşmadığı gerçeğinden yola çıkılarak bunun altında yatan sebepler tartışılacaktır. Bu bağlamda Türk toplumunda varlığını sürdürdüğüne inanılan dört temel unsur üzerinde durulacaktır. Söz konusu unsurlar; takdiri ilahi düşüncesi, otoriteye yüklenen kutsallık fikri, biat kültürü ve eleştirel düşüncenin gelişmemesi şeklinde belirlenmiştir. Böylece Türk toplumunda değişimlerin niçin bir taban hareketine dönüşmediğinin zihinsel arka planı okuması gerçekleştirilecektir.
Değişen Türkiye ve Toplumsal Düzen
2015
Bu calismada Turkiye’de toplumsal duzen ve istikrar konusu modernlesme surecinin urettigi deger cogulculugu, moral otonomi ve farklilasan hayat tarzlari/ahlak telakkileri baglaminda analiz edilmektedir. Ister geleneksel isterse modern olsun bir toplumun duzen ve istikrari hem bireyler tarafindan icsellestirilmis/ahlak haline getirilmis kurallari hem de bireyleri duzen ve istikrari bozmayacak sekilde davranmaya disaridan zorlayan mueyyide esasli kurallari gerektirir. Geleneksel toplumlar nispeten homojen yapilari nedeniyle ortak ahlaki zemini kolaylikla elde edebilirken modern cogulcu toplumlarda ortak ahlaki gelenek ortadan kalkmaya yuz tutar. Turkiye’de modernlesme sureci ahlaki cogulculugun yayginlasmaya yuz tuttugu asamaya gelmistir. Ahlaki cogulculuk baglaminda Turkiye’de toplumsal duzen ve istikrar icin gerekli yurttaslik erdemlerinin uretilmesinin imkânlari analiz edilmistir.
Rus Toplumunun Ahlaki Değerlere Bakış Açısının Zaman İçerisinde Uğradığı Değişim
2018
Bir toplum icerisindeki bireylerin uymak zorunda olduklari davranis bicimleri ve kurallarina ahlak denir. Ahlak degerlerini belirleyen faktorler cesitlilik gosterir. Orfler, adetler, dinin gerektirdigi kurallar gibi. Bu calismamizda ahlak kelimesinin Rus toplumunda uyandirdigi degerleri ve bu degerlerin toplum yasantisinda bulduklari karsiliklari inceleyecegiz. Incelemeleri Rus toplum yapisinin iki farkli donemini yansitan iki farkli eser uzerinden yapacagiz. Bu eserlerden biri 19. yuzyil Rus toplumsal yasantisini inceleyebilecegimiz Tolstoy’un Anna Karenina adli eseri bir digeri ise 20. yuzyil Rus toplumsal yasantisini izleyebilmek icin sectigimiz Mihail Bulgakov’un Ustat ile Margarita adli eseridir. Bu calismamizda ahlaki deger yargilarini belirleyen faktor ise Eski Ahitteki haliyle On Emir olarak ele alinmistir. On Emir’e istinaden incelenen eserlerde toplumun ayni ahlaki problemlere farkli donemlerde farkli karsiliklar verdikleri gozlemlenmistir. Dini emirleri algilayis ve uygul...
Küreselleşen Dünyada Geleneksel Değerler
2006
Kuresellesme, idrak ettigimiz yeni bin yilda icinde yasadigimiz devri ve durumu ifade etmek icin basvurulan en populer kavramlardan biridir. Kavramin hem mevcut durumu hem de belli bir sureci ifade etmek icin kullanilmasinin yol actigi tanimsal belirsizlik bir yana, yapilan butun tanimlamalara ragmen hala ne oldugu noktasinda belirsizligini surdurmektedir. Belki de o, bu noktada henuz nasil tanimlanacagi kesfedilemeyen, ancak hâlihazirda ulastigi sonuc acisindan tanimlanmaya calisilan bir dunyadir.
Değer" İle "Sorun" Arasinda Türki̇ye'De Yaşlilarla İlgi̇li̇ Toplumsal Değer Yargilari
Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 2017
Yaşlılık sosyal, psikolojik, ekonomik yönleri bulunan bir olgudur. Yaşlılıkla ve yaşlılarla ilgili değer yargıları, bu olgulara nasıl bakıldığı ile ilişkilidir. Yaşlılıkla ilgili algılar, yaşlıların toplumsal konumuna etki etmektedir. Yaşlıların istatistiksel dağılımı, sosyokültürel çevre, sosyoekonomik şartlar yaşlılarla ilgili değer yargılarının oluşumuna etki eden bazı unsurlardır. Yaşlılık dönemi ile ilgili değer yargıları, bazen önyargılara bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir. Yaşlılık literatüründe, yaşlılarla ilgili değer yargıları olumlu, olumsuz ve karma olmak üzere üç boyutu ile ele alınmaktadır. Türkiye'de yaşlılarla ilgili değer yargılarının dini-geleneksel bir çerçevede şekillendiği ancak sosyokültürel ve sosyoekonomik değişime bağlı olarak değiştiği görülmektedir. Bu çalışma, Türkiye'de yaşlılarla ilgili olumlu ve olumsuz değer yargılarını din bilimleri perspektifiyle ortaya koymayı hedeflemektedir. Ayrıca bu değer yargıları, yaşlanma kuramları, sosyal değişme ve konuyla ilgili literatür bağlamında analiz edilmektedir.
Dindarlık tüketim ilişkisi bağlamında Türkiye'de toplumsal değişme
Sosyal Bilimlerle Çağı Yorumlamak IV, 2021
Bu metinde Türkiye’de dindarların toplumsal değişimi tüketimle ilişkisi bakımından ele alınacaktır. Türkiye’nin son elli yılı dindarların toplumsal değişimi açısından kritik değişmelerin gözlemlenebileceği bir zaman dilimidir. Metnin teorik çerçevesini tüketim kavramı ve toplumsal değişme oluşturmaktadır. Bu çerçevede öncelikle tüketim kavramının anlam değişimi, ilişkili kavramları ile birlikte toplumsal değişme kavramları ele alınacaktır. Takip eden kısımda Türkiye’de dindarların dönüşümü genel olarak ortaya konacak ardından daha özel olarak tüketimle ilişkisi açısından incelenecektir.
Kültüri̇çi̇ Bi̇r Değerlendi̇rme: Toplumsal Normlar Ekseni̇nde “Müzi̇ksel Terci̇h”
2014
Bir davranışın, belli bir etkenler bütünüyle ilişkili olduğu ve bu etkenler nedeniyle ortaya çıktığını savunan bu çalışmada, müziksel tercih süreci toplum merkezci (sociocentric), otoriter bir yetke olarak toplumsal normlar ile; iradi, benmerkezci (egocentric), 'özgürlük' kavramlarıyla ilişkilendirilecek ve usavurma yöntemiyle irdelenecektir. Birey, müziksel tercihlerinde mutlak bir özgür iradeye sahip mi? Tercih sürecinde, ait olduğu topluluğun siyasal, sosyolojik ve kültürel bir baskısını yaşıyor mu? Gibi soru(n)lar zihinde tutularak, müziksel tercihlerin bireysel eksende nasıl biçimlendiği anlamaya çalışılacaktır. Dolayısıyla bu makale; sosyal bilimlerin düşünce sistematiğini izleyerek, anlatım yerine anlamayı önceller.
Istanbul Journal of Sociological Studies, 2015
Türk modernleşmesi analizleri farklı disiplinlerin buluştuğu bir meta teorik forumdur. Bu araştırmaların farklı sosyal bilim disiplinlerinin makro açıklama çerçevelerini anlamlandıran normatif boyutu vardır. Modernleşme teorilerinin yükselişi karşılaştırmalı ve evrensel sosyal bilimi inşa etmeyle yakından bağlantılıydı. Avro-Amerikan merkezci ve ilerlemeci bir anlatı tüm dünyaya yayıldı. Batı-dışı dünyadaki anti kolonyal dönemin batılılaşmacı sosyal bilim lügatinin yerine geçti. Post modern eleştirinin yükselişi ve oryantalizm eleştirileri modernleşme teorilerini merkezsizleştirdi. Bunun sonrasında modernleşme anlatıları interdisipliner ve Avrupa merkezli olmayan teorilerce gözden geçirildi ve çoklu modernlikler, yerel modernlikler gibi alternatifleri ortaya çıktı. Disiplinlerin sınırlarını sorunsallaştıran araştırmaların yükselişi de bu süreçle çakışır. Bu yazıda Türk Modernleşmesi söyleminin çelişik ve diyalektik tarihi disiplinler sosyolojisi içinde sorunsallaştırılıyor. Sosyal bilimlerin normatif olarak benimsediği demokratikleşme projelerinin, modernleşme anlatılarını toplumsal düzenleri görelileştirme ve tarihselleştirmek için işlevselleştirmesinin epistemolojik boyutu tartışılıyor.