ALTERNATİF BİR KATILIM ÖRNEĞİ OLARAK RADYO YAYINCILIĞININ ÖNEMİ: BOZOK ÜNİVERSİTESİ RADYO YAYINCILIĞI MODELİ/ÖNERİSİ @BULLET IMPORTANCE OF RADIO BROADCASTING AS AN ALTERNATIVE PARTICIPATION: BOZOK UNIVERSITY RADIO BROADCASTING MODEL/PROPOSAL (original) (raw)
Çoğulcu demokrasilerde sadece toplumun çoğunluğunun değil azınlıkların ve sosyal farklılıkların temsiliyeti de önemlidir. Hatta onların düşüncelerinin temsil edilerek çoğunluğun eğilimine dönüştürülebilmesine imkan tanınmalıdır. Bu nedenle kamuoyu oluşumunda yerel halkın, öğrencilerin, azınlıkların, sivil toplum örgütlerinin, derneklerin kısacası bütün halkın medyadaki yayınlara katılımının sağlanmasının ve bu kişilerin demokratik bir platformda düşüncelerini söyleyebilmelerinin benimsenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, katılımcı demokrasilerde kitle iletişiminin önemine vurgu yapılmış ve kitle iletişim kuramlarından demokratik katılımcı kurama yer verilmiştir. Radyonun ve radyo yayıncılığının dünyadaki ve Türkiye'deki tarihsel aşamalarına değinildikten sonra alternatif radyo yayıncılığı ve bu radyo yayıncılığının içeriğinin kapsamı ve ilkeleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, Bozok Üniversitesi'nde kurulan " Bozok FM " adlı radyonun, Türkiye radyo ve televizyonların kuruluş ve yayın hizmetleri hakkında kanunun ve demokratik katılımcı kitle iletişim kuramının ışığında, yayın akışı ve içeriklerinde bir model önerisi geliştirilmek amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda alternatif radyoculuğun doğduğu ve geliştiği 5 ülke ve bu ülkelerdeki 1975-2015 yılları arasındaki 30 alternatif radyo çalışma kapsamında ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Katılımcı Demokrasi, Medya Çoğulculuğu, Alternatif Radyo Yayıncılığı, Demokratik Katılımcı Kitle İletişim Kuramı, Bozok FM.. Abstract In pluralistic democracies, not only representation of majority but also representation of minorities and social differences are important. Furthermore, opportunities should also be provided for them to turn their ideas into tendencies of the majority. For this reason, it should be admitted to mold a public opinion that all people, including local people, students, non-governmental organizations, associations are allowed to participate in broadcast and express their ideas in a democratic platform. In this study, importance of mass communication in participant democracies is emphasized and democratic participant mass communication theory is analyzed. Alternative radio broadcast and scope of its content and principals are examined to determine after historical stages of radio and its broadcasting in Turkey and the world are mentioned. " Bozok FM " that will be founded in Bozok University, are aimied to develop a model for its broadcast stream and content in consideration of democratic participant mass communication theory and the law on the foundation and broadcast of Radio and Television in Turkey. Accordingly, 5 countries that alternative radio brodcasting was born and developed and 30 alternative radios between 1975-2015 in this countries are came up within the scope of study. Giriş Dünyanın en önemli icatlarından ve en önemli kitle iletişim araçlarından biri olan radyo, neredeyse bir asırdır yayın hayatını sürdürmektedir. Radyonun yayın hayatına başlamasından günümüze kadarki süre içinde, radyoculuk alanında birçok gelişme meydana gelmiştir. Ülkelerdeki siyasal, toplumsal, ekonomik ve teknolojik değişimler de şüphesiz radyonun hem nicelik hem de nitelik bakımından değişmesine zemin hazırlamıştır. Başlangıçta devlet tekelinde olan radyo yayıncılığı zamanla özel radyolar tarafından da yapılmaya başlanmıştır. Önceleri iktidar sahipleri özel radyoların yayın yapmalarını yasaklamış ve yayın yapmak isteyenlerin de radyolarını kapatmıştır. Ancak korsan olarak kurulan ve yayın hayatını sürdüren binlerce radyonun halk tarafından ilgi görmesi, devletlerin bu radyoların yayın yapmalarına izin vermesi sonucunu doğurmuştur. Devletler bu özel girişimlere destek vermiş ve radyoculuk ile ilgili yasa çıkarıp bu radyolara frekans tahsis etmiştir. Özel radyoculukla birlikte, gerek dünyada gerekse de Türkiye'de radyo yayıncılığında beklenildiği üzere çok sesliliğe kavuşulmamıştır. Birbirinin benzeri içeriklerde yayınlarını sürdüren özel radyoların içerisinden birkaç farklı ses dışında ses duyulmamıştır (Birsen, 2011: 21). Özellikle 80'li yıllarda yayın hayatına başlayan bu özel (ticari) radyolar, reklam ve reyting gibi kaygılar taşıdıklarından zamanla halkın sesi olma özelliklerinden uzaklaşmışlardır. Bunun üzerine devlet ve ticari radyolardan farklı olarak halkın • Bu çalışma, 5-7 Mayıs 2016'da Uluslararası Bozok Sempozyumu'nda sunulan " Alternatif Bir Katılım Örneği Olarak Radyo Yayıncılığının Önemi: Bozok Üniversitesi Radyo Yayıncılığı Modeli/Önerisi " adlı sözlü bildirinin genişletilmiş versiyonudur. ** Yrd. Doç. Dr., Bozok Üniversitesi İletişim Fakültesi, Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü.