Günümüz Cami Mimarisi İçin Ufuk Açıcı Bir Miras: Doğu Karadeniz Kırsal Camileri (original) (raw)
Related papers
Yok Olan Kırsal Mirasın İzinde: Barak Kırsal Mimarisi-Gaziantep/ Oğuzeli/ Tüzel Köyü Örneği
Turkish Studies, 2024
The studies on the Barak culture in Gaziantep are mostly conducted on the “intangible heritage of rural areas”. In addition, although there are studies on rural architectural heritage, they are few and not in detail to reveal the "Gaziantep Barak architectural space". In this context, the Tüzel Neighborhood (Village) was chosen among the Oğuzeli villages. Another reason for studying the Tüzel Neighborhood is that there are houses in the masonry adobe construction system that continue to survive without collapsing. This study aims to document and analyse the rural architecture and pattern characteristics of "Tüzel Village", where Barak rural architecture can be seen. In addition, it aims to answer the following questions to contribute to documentation studies of the "Barak rural architectural heritage”: How is the rural house architecture specialized in the settlements where the Barak culture is kept alive? Can a "Barak house" be defined? The study was conducted in four stages: on-site identification of rural settlement patterns, completion of inventory forms for 8 masonry adobe construction systems houses, rural architectural analysis of Tüzel Village, and interviews on the conservation problems of Tüzel Village and its rural architectural heritage. Ethics committee permission was obtained for the study according to the decision of Kocaeli University Rectorate Science and Engineering Sciences Ethics Committee dated 14/03/2024 and numbered E-20189260-100-566427.In the rural settlement pattern analysis conducted in Tüzel Neighbourhood (Tüzel + Küçük Tüzel/Darıca Village), it was observed that there are 26 masonry adobe construction system houses (24 Tüzel + 2 Küçük Tüzel/ Darıca). Among these, single-story houses built using the Adobe construction system are the majority. Because of the findings obtained, the "rural pattern and architectural characteristics of Gaziantep / Oğuzeli / Tüzel Village where Barak rural architecture can be seen" were revealed. The questions asked at the beginning of the study were answered by comparing the studies on the rural architectural heritage of Gaziantep and the houses built using the masonry adobe construction system in Anatolian villages with the "Tüzel Village houses". In addition, suggestions been developed for the protection of the rural architectural heritage of Tüzel Village based on the identified problems.
Karadeniz Bölgesi Kırma Çatılı Camiler: Trabzon/Ortahisar Örneği
Kocaeli Üniversitesi mimarlık ve yaşam dergisi, 2021
Öz İslamiyet'in başından beri her dönemde camiler, İslam toplumlarının önemli mimari ögelerinden biri olmuştur. Camiler, Müslümanların ibadetlerini yerine getirmek için bir araya geldikleri mekanlar olarak tanımlanır. İslamiyet'in ilk dönemlerinden itibaren camiler, başta ibadet olmak üzere aynı zamanda eğitim-öğretim, toplanma ve sosyal alan olarak kullanılırken, günümüzde sadece ibadet amaçlı kullanıldığı görülmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında cami yapılarının inşa edilmesi önemliydi. Bunun nedeni, Osmanlı'dan kalan camilerin II. Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve ekonomik kalkınmanın gelişmesiyle ihtiyacı karşılayamaz olmasıydı. 1990'lı yıllardan sonra Türkiye'de cami talebinin artması, siyasi ve kültürel gelişimlerin hızlanmasıyla cami mimarisi etkilenmiş ve gelişim göstermiştir. Karadeniz bölgesinde cami mimarisini etkileyen önemli unsurlar; topografya, iklim, kültür, bitki örtüsü ve malzemedir. Anadolu'da görülen taştan yapılmış eserlerden farklı olarak, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde kırma çatının ve ahşap işçiliğinin hâkim olduğu yapılar ortaya çıkmıştır. Çalışma kapsamında, bölgenin önemli liman şehirlerinden olan Trabzon'un Ortahisar ilçesinde tespit edilen kırma çatılı camilerle sınırlandırılmıştır. Çalışmanın amacı, Ortahisar ilçesindeki kırma çatılı camilerin tipolojilerinin belirlenmesi ve camiyi oluşturan yapısal özelliklerinin ortaya çıkarılmasıdır. İlçede yer alan kırma çatılı camiler arasından belirlenen, İç Kale, Hamza Paşa ve Hatuncuk Hatun Camileri, plan, cephe, malzeme, iç mekân özellikleri ve süsleme anlayışları bakımından karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır.
2022
Çalışmada risk altındaki kültür mirası kapsamında ahşap yığma camiler değerlendirilmiştir. Ahşap mimarlık mirası olarak ahşap yığma camiler, tarihi, özgün mekânsal kurgusu, ahşap malzeme kullanımı ve yapı teknolojisi ile birlikte önemli yapısal kültür birikimini barındırmaktadır. Karadeniz Bölgesi'ndeki ahşap yığma camilerin işlevi ile ilişkili olarak; mevcut durum tespiti, mekânsal özelliklerin analizi, yapısal durum ve fiziki koşullara dayanımı konularında birçok araştırma bulunmaktadır. Türkiye'de Karadeniz Bölgesi'nde yoğunlaşan ahşap yığma camiler için doğa kaynaklı risklerin tespiti de koruma açısından öncelikli konulardan biridir. Türkiye için yapılı fiziksel çevre üzerinde oluşturduğu etki ve can kayıpları açısından deprem tehlikesi ilk sıradadır. Depremle birlikte sel ve yangın gibi tehlikeler de önemli risk oluşturmaktadır. Son yıllarda küresel iklim değişikliği ile birlikte yağış rejimindeki değişim, ani yağışlara ve buna bağlı su baskınlarına neden olmaktadır. Çalışmada Karadeniz Bölgesi kapsamında farklı illerden 168 ahşap yığma cami literatürden elde edilen verilere bağlı olarak incelenmiştir. Değerlendirmede doğa kaynaklı tehlikeler ve caminin kullanım süreciyle bağlantılı olarak yapıya müdahaleler dikkate alınmıştır. Camilerin yapım yılı, konumu, kullanım durumu ve özgün yapıya müdahaleler, il ölçeğinde gruplandırılarak, tehdidi altında oldukları tehlikeler kapsamında riskleri tartışılmıştır. Araştırma sonuçları, ahşap yığma camileri koruma kapsamında doğa kaynaklı risklerle birlikte kullanım kaynaklı risklerin de tespit edilmesinin önemli olduğunu göstermektedir. Ahşap yığma camiler büyük ölçüde meskûn alan dışında ve mezarlık alanındadır. Önemli sayıda cami nehir yakınında konumludur. Ahşap yığma camilerin birçoğunda muhdes ek ve yapısal müdahale bulunmaktadır. Ahşap mimarlık mirasının önemli bir bileşeni olan ahşap yığma camilere yönelik riskler bütüncül olarak ele alınmalıdır.
Doğu Karadeniz Kırsal Mimarisinin Ekolojik Değerlendirmesi
Özet Doğu Karadeniz kırsal alanı, kendine özgü doğal çevresi ve mimari mirası ile benzer yerlerden farklılıklar göstermektedir. Son derece yağışlı ve nemi bölgede, derin vadilerin yamaçlarında, dağlarda ve dere boylarında endemik doğal alanlar ve bitki örtüleri mevcuttur. Bu benzersiz doğanın ve zorlu yaşam koşullarının sunucunda özgün ve yerel bir kırsal mimari tarz oluşmuştur. Mimari tamamen bulunduğu doğanın bir parçası ve içinde yaşayan insanları yaşama ve üretim biçimlerinin yapı yapma sanatına yansımadır. Yerel ustalar ve halk, zorlu coğrafi koşullara son derece uyumlu evleri ve diğer mimari yapıları, kendi beceri ve bilgileriyle detaylandırarak inşa etmişlerdir. Yapı malzemesinden, iş gücüne kadar tamamıyla yerel kaynaklara oluşturulan bu özgün doku, ister istemez ekolojik bir değer de üstlenmektedir. Ancak küreselleşme süreci, günlük yaşamımızdan başlayıp yapılı çevrelerimize kadar pek çok alanı etkisi altına almış bulunmaktadır. Önceleri yalnızca kentsel alanlarla sınırlı kalan bu etki, son dönemlerde kırsal yerleşmeleri de içine alacak derecede genişlemiştir. Özellikle göç veren Doğu Karadeniz kırsal yerleşmelerinde bu etki, yeni yapılan köy evleri için malzeme-form seçimi ve eski evlerin terk edilerek kendi kaderlerine bırakılmaları olarak gözlenmektedir. Bu çalışmayla, Doğu Karadeniz kırsal mimari mirasının tehdit altında bulunan bu özgün karakteri ortaya konulmaktadır. Rize kenti Fındıklı ilçesinden seçilen örnekler üzerinden yerleşme dokusu, yapı malzemesi, yapım tekniği ve mimari özellikler başlıkları altında mevcut durumun tespiti yapılarak, elde edilen verilerle evlerin, mimari miras ve ekolojik değerleri irdelenmiştir. Sonuç olarak, dolma tipi evlerin yöre kimliği ve ülke mimari mirası için önemi belirtilerek, ekolojik mimari yaklaşımı bakımından da son derece başarılı uygulamalar olduğu örneklerle ortaya konulacaktır. Abstract The rural part of Eastern Black Sea with its special natural environment and architecture heritage shows disparities from the similar places. There are many endemic natural areas and plant cover in the slope of the deep valley and on the side of stream base under extremely rainy and humid region. The distinctive and a local rural architecture style is the result of this unique nature and difficult life circumstance. The architecture is a perfect part of the existed nature and is reflect the life style and way of production of people to art on building construction. Local builder and people that have built utmost harmonic houses and other architecture structures