Yılmaz Kurt, “Diyarbakır Sancağı Yer Adları”, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Diyarbakır, II, Editörler, Bahaeddin Yediyıldız - Kerstin Tomenendal, Ankara, Diyarbakır Valiliği ve Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2008, s. 405- 418. (original) (raw)
Related papers
Bu tebliğde 1523 tarihli Ankara Mufassal Tahrir Defteri'ne dayalı olarak Yabanâbâd kazâsı kişi ve yer adları üzerinde durulacaktır. Bugünkü Kızılcahamam ve Çamlıdere çevresini içine alan Yabanâbâd kazâsında 1523 tarihinde 86 köy yerleşimi bulunmaktaydı. Akça Kilise, Saraycık, Karaca Ağaç, Demirci Viranı, Ayvacık, Timurlar (Demirler), Kınık, Alpagud gibi tamamen Türkçe adlar taşıyan bu köy isimlerinin incelenmesinden önemli bulgulara ulaşılabilmektedir. Bu köylerde yaşayan yaklaşık 3.113 vergi mükellefine ait erkek en çok Mehmed, Ali, Ahmed ve Mustafa gibi adlarla çağırılmaktaydı. Bölgede öne çıkan isimler ise Balı, Piri ve Cafer isimleri olmuştur. Bölgede mezhep etkisine ve ihtida izlerine rastlanmamıştır.
Tarihi, Sosyal ve Kültürel Yönleriyle Bafra, c. , 2023
XVI. Yüzyıl Kayıtlarına Göre Alâiye (Alanya) Sancağında Yer Adları Üzerine Bir İnceleme
Abstract Alanya is an important touristic and agricultural city on the Mediterrenean Coast of Turkey. The city was also important during Ottoman and pre Ottoman period for agricultural and trade as well. The purpose of this study was to explore the XVIth century of Alâiye Sandjak‟s place (210 villages, hamlets, communities, lodges, mountain pastures and tribal names) and their charasteristics. The data was collected from 1500, 1530, 1555 Ottoman Tax Registers (Tahrir Defterleri). In this study, more than 210 villages, hamlets, communities, a small Islamic monastery, place names, plateau, and mountain were investigated. In addition to this, over 132 pieces of nomadic and tribal names were evaluated according to their name. The study revealed that majority of these names are in Turkish and same of name of the places are transformed into Turkish from their original names. Öz Alanya bugün Akdeniz‟in önemli bir sahil, turizm ve tarım kenti olduğu gibi, Osmanlı ve Osmanlı öncesi dönemde de önemini korumaktaydı. Alanya XVI. yüzyılda bugünkü Alanya, Gündoğmuş, Manavgat, Akseki ve İbradı sınırlarını içerisine almaktaydı. Osmanlı kayıtlarında Alâiye şeklinde geçen bu şehrin birçok yönü gibi yerleşim ve yer adları da önemlidir. Bu çalışmada 1500, 1530, 1555 tarihlerinde tutulan Tapu Tahrir defterlerindeki kayıtlar esas alınarak, Alâiye sancağındaki yer isimleri üzerine bir inceleme yapılmıştır. Bu çalışmada 210‟dan fazla köyle birlikte mahalle, mezra, cemaat, zaviye, yayla ve dağ gibi bazı yer isimleri incelendi. Bunun yanında 132 adet yörük ve aşiret ismi de incelenerek isimleri üzerinden bir değerlendirme yapıldı. İncelemiş olduğumuz yörük ve aşiretlerin bir kısmı göçebe bir kısmı ise yerleşik hayata geçmiş durumdadır. Sancak genelinde kullanılan Senir, Hisar, Kara, Kızıl gibi birçok kullanımın Anadolu‟nun diğer Ģehirlerinde de kullanıldığını söyleyebiliriz. Bunlardan Alâiye sancağındaki Senir köyü dağ yamacında kurulmuştur. Senir‟in Türkçede dağ yamacı anlamına geldiğinden yola çıkarak ve diğer bölgelerdeki Senir isimli köylerin veya Senir kelimesi ile üretilen köy isimlerinin dağ yamaçlarında kuruluşuna bakarak kültürel benzerlikler veya yaşam tarzı ile ilgili bazı sonuçlara da ulaşabiliriz.