Okuma Eğitiminde Metin Yapısı Farkındalığı: Bilgilendirici Metin Örneği (original) (raw)
Related papers
Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2012
Kazanımlar, etkinlikler sonucu oluşan davranış ve düşünce değişiklikleridir. Örneğin; 'Ana düşünceyi belirleme' kazanımı, metnin genel anlamını çözümleyici etkinlikler gerektirmektedir. 'Metnin ana düşüncesini bulunuz' sorusu etkinlik niteliği taşımamaktadır. 'Etkinlik' ve 'kazanım' farkındalığı Türkçe öğretiminde düzenleme ve uygulamaları zenginleştirecektir. Türkçe öğretimi sürecinde, öğrencilerin dil kullanımını öğrenerek anlama/anlatma yetilerini geliştirebilmeleri için metinlerin biçimsel yapılarından anlamsal çözümlemelerine götüren etkinlikler düzenlenmelidir. Türkçe programında okuma-anlama kazanımları bu niteliği taşımaktadır; ancak bunun uygulamaya yansıtılması gerekir. Çalışmada, sırasıyla 6.Sınıf Türkçe derslerindeki metin etkinliklerinin İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6,7,8.Sınıflar)'nda 'okuduğu metni anlama ve çözümleme' kazanımlarıyla örtüşme oranı saptanacak, ders kitabındaki 'Prensi Olmayan Masal Kitabı' öyküsünün anlama etkinlikleri kazanımlar açısından değerlendirilecek ve bu örnekle okuma-anlama kazanımları bağlamında etkinlikler oluşturulacaktır. Her etkinliğin metin anlama sürecinde dayandığı bir amaç olmalıdır. Anahtar sözcükler: Türkçe öğretimi, kazanım, etkinlik, öykü çözümlemesi. ABSTRACT Skills are differences in behaviours and thoughts as a result of particular activities. Finding the main idea requires activities to get the global meaning of the text. 'The question of 'What is the main idea?' can't be regarded as an activity. Therefore, The notions of activity and skill must be examined carefully in Turkish Language Teaching process. Activities to combine form and meaning are required for teaching languge use and 1 Bu makale, Sakarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesince 15-17 Ekim 2009 tarihlerinde düzenlenen IX. Uluslararası Dil-Yazın-Deyişbilim Sempozyumu'nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur.
Türkçe Öğretiminde Metin Türüne Uygun Okuma Eğitimi
Öz: Okuma; geçmişten günümüze seslendirme, anlama, kavrama ve yapılandırma ile ilişkilendirilerek tanımlanmıştır. Günümüzde ise okuma, üstbilişsel bir süreç olarak nitelendirilmekte ve bu süreci denetlemeyi temel almaktadır. Yetkin bir okurdan beklenen, belirli bir okuma amacıyla metne yaklaşıp okuma eylemi süresince artalan bilgilerini işe koşarak metne özgü yapıları anlamlandırabilmesidir. Bu yetkinlikler de metin türüne özgü üstbilişsel okuma stratejilerini işletmeyi gerektirir. Farklı üstbilişsel okuma stratejileri farklı okuma yöntem-teknikleriyle uygulanabilir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, metin türlerine uygun üstbilişsel okuma sırası stratejileri ve okuma yöntem-tekniklerini ilişkilendirip etkinlik önerileri sunarak okuma eğitimi için ders araç-gereci gelişimine katkıda bulunmaktır. Yazınsal ve bilgilendirici metinlerin özelliklerini yansıtmaları ve ders kitaplarında sıklıkla kullanılmaları nedeniyle araştırmada, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme bağlamında öykü, şiir ve makale türleri ele alınmıştır. Betimsel bir araştırma olan çalışmada Dilidüzgün, Çetinkaya-Edizer, Ak-Başoğul, Karagöz ve Yücelşen (2018) tarafından hazırlanan metin türü bağlamında üstbilişsel okuma sırası stratejileri ile okuma yöntem-tekniklerinin ilişkilendirildiği çizelge kılavuz olarak seçilmiştir. Çalışma sonucunda araştırma kapsamına alınan üç metin türünün, okunma amacı doğrultusunda üstbilişsel okuma sırası stratejileri ile okuma yöntem-tekniklerinin kullanımı bağlamında ortaklıklar ve farklılaşmalar taşıdığı bulgulanmıştır. Bu ortaklık ve farklılaşmalar doğrultusunda belirtke tabloları hazırlanmış, etkinlikler belirtke tablolarından yola çıkılarak oluşturulmuştur. Oluşturulan bu etkinlikler, öneri niteliğinde olup uygulamalı çalışmalarla genellenebilirliğinin artırılacağı düşünülmektedir. Anahtar Sözcükler: Türkçe öğretimi, okuma eğitimi, metin türü, üstbilişsel okuma stratejileri, okuma yöntem-teknikleri Abstract: Reading; from past to present, is defined associated with the vocalisation, understanding, comprehension, and configuration. Today, reading is qualified as a metacognitive process and it is based on controlling this process. What is expected of a competent reader is that he/she can approach the text for a specific reading purpose and make sense of the text-specific structures by running background information during the reading action. These competencies also require the operation of metacognitive reading strategies specific to the text type. Different metacognitive reading strategies can be applied with different reading method-techniques. In this context, the aim of the study is to contribute to the development of materials for reading education presenting sample activities by linking metacognitive while reading strategies and reading method-techniques to the text types. Because of reflecting the characteristics of the literary and informative texts and being used frequently in the textbooks, the story, poem and article text types were taken in the context of criterion sampling from the purposive sampling methods. In this study, which is a descriptive research, a table relating metacognitive while reading strategies and reading method-techniques to the text type prepared by Dilidüzgün, Çetinkaya-Edizer, Ak-Dilidüzgün, Çetinkaya Edizer, Ak Başoğul ve Karagöz 166 Başoğul, Karagöz and Yücelşen (2018) were selected as a guide. As a result of the study, it was found that the three text types within the scope of the research carried out similarities and differentiations in the context of the use of metacognitive while reading strategies and reading method-techniques in the direction of the purpose of reading. In accordance with these similarities and differentiations, tables of specification have been prepared and activities have been formed based on these tables of specification. These activities are considered as suggestions and it is thought that generalizability will be increased by applied studies.
2018
Calismanin amaci, ilkokul Turkce ders kitaplarindaki ikna edici metinlerin tespit edilerek ikna unsurlarini yerine getirmeleri bakimindan incelenmesidir. Bu amac icin 2., 3. ve 4. sinif birer takim Turkce ders kitabi incelemeye dahil edilmistir. Bu calisma, tarama modelinde betimsel bir calismadir. Veriler ilkokul 2., 3., 4. sinif Turkce ders kitaplarindan elde edilmistir. Veri kaynaklarinin incelenmesi sonucu ders kitaplarinda ikna edici metinlerin yer alma durumu hakkinda bilgi elde edilmistir. Incelenen 2. sinif Turkce 1., 2., ve 3. ders kitaplarinda bulunan toplam 28 okuma metninden 9’unun, 3. sinif Turkce 1., 2., ve 3. ders kitaplarinda bulunan toplam 30 okuma metninden 7’sinin ve 4. sinif Turkce 1., 2., ve 3. ders kitaplarinda bulunan toplam 29 okuma metninden 8’inin ikna edici metin unsurlarini tasidigi bulunmustur. Ilkokul Turkce ders kitaplarinda bulunan toplam 22 ikna edici metnin 16’sinin bilgilendirici, 6’sinin ise kurgusal turde oldugu gorulmustur. Ayrica ikna edici met...
Araştırma-Sorgulama Temelli Öğrenimde Öğrenme Amaçlı Yazmalardaki Görsel Metinler
International Social Sciences Studies Journal, 2020
ÖZET Araştırma-sorgulama temelli öğrenim ortamlarında öğrenme amaçlı yazma yapmanın kazanımlarından birisinin çeşitli ifade biçimlerinin kullanılması olduğu söylenebilir. Bu çalışmada araştırma-sorgulama temelli öğrenim ortamında 9 hafta öğrenim gören öğrencilerin sindirim sistemi, boşaltım sistemi, denetleyici düzenleyici sistemler ve duyu organları konularına ilişkin oluşturdukları mektupların yazılma konusu ile görsel metinlerin ilişkisi, yazma muhatabı ile görsel üretimlerin arasındaki bağıntı ve bu mektupları oluşturturken neyin heyecan duydurduğunun bulunması amaçlanmıştır. Çalışma grubu 23 öğrencidir. Dokuz hafta süren araştırma-sorgulama temelli öğrenim ortamında, öğrenciler tarafından çeşitli konulara ilişkin öğrenme amaçlı yazma türlerinden mektup yazılmıştır. Çalışmanın verilerini mektuplar ve uygulamanın ardından yapılan yarı yapılandırılmış mülakat oluşturmaktadır. Mektuplar yazma konusu ve yazma muhatabı bağlamında incelenmiştir. Öğrencilerin oluşturduğu mektupların yazma konusu ve yazma muhatabı ile görsel metinlerin bağlantısının nasıl olduğu sorgulanmıştır. Buna ek olarak mülakatlarda kuramsal bir çerçeve olmaksızın öğrenci ifadelerinden elde edilen temalar da belirlenmiştir. Konulara ilişkin mektup yazarken öğrenciler tarafından oluşturulan görsellerde çizim, şema ve tablo kullanıldığı belirlenmiştir. Altıncı sınıf öğrencilerine yazmış oldukları mektuplarda çizim ve şema kullandıkları, yedinci sınıf öğrencilerine yazmış oldukları mektuplarda ise çizim, şema ve tablo kullandıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin mektup yazmak ile ilgili heyecan duyma sebepleri sorulduğunda geri dönüt verme, doğru bilgi iletme ve yararlı olma şeklinde temalar ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin aldıkları geri dönütleri güven ortamı içerisinde kabul etmelerinin onları kaygılandırmak yerine heyecanlandırdığı söylenebilir. Güven ortamının araştırma-sorgulama temelli öğrenimde gerekli olduğu alan yazında ifade edilmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin, konuları kendilerinden yaşça küçük bireylere anlatabilmek için; farklı bir anlatım yoluna gittikleri, kavramları daha basitleştirerek anlattıkları ve dolayısıyla konuyu farklı anlatım tarzıyla ifade ettikleri söylenebilir. ABSTRACT One of the advantages of writing-to-learn in inquiry based learning environments is the use of various forms of expression. In this study, it has been aimed to determine the connection between the topic of writing and visual writing; audiences of writing and visual writing in the letters about digestive system, excretory system, supervisory regulatory systems and sensory organs and why they are excited while creating these letters. The study group is 23 students. In the nine-week inquiry based learning environment, students wrote letters and after the application, a semi-structured interview was conducted. The letters were examined in the context of visual text. The letters formed by the students were questioned how the connection between the topic of writing and the visual texts is used in the letters. In semi-structured interviews, the themes obtained from student expressions were determined without a theoretical framework. It was determined that drawings, schemes and tables were used in the visuals created by the students while writing the letters and it was determined that they used drawings and schemes in the letters while they wrote to the sixth grade students, and they used drawings, schemes and tables in the letters while they wrote to the seventh grade students. When asked why students are excited about writing letters, these themes emerged as: giving feedback, conveying correct information and being useful. It can be said that students' acceptance of the feedback they receive in an environment of trust excites them rather than worry.
Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2020
Nil Didem ŞİMŞEK Öz Bilgilendirici metinler okul ve okul dışı öğrenmelerin temel kaynağını oluşturur. Bilgilendirici metin yapısını bilmek, bir öğrencinin dinlediği veya okuduğu metnin nasıl organize edildiğini anlamasını ve o metni hafızasında tutmasını kolaylaştırabilir. Öğrencilerin bilgilendirici metin yapılarını tanıyabilecekleri en önemli araçların Türkçe ders kitaplarındaki okuma ve dinleme metinlerinin olduğu söylenebilir. Türkçe ders kitaplarında bilgilendirici metin yapılarının her birine önem verilmeli, öğretim sadece bir metin yapısına odaklanarak yürütülmemelidir. Bu araştırmanın temel amacı ders kitaplarında bilgilendirici metinlere ve yapılarına ne oranda yer verildiğini tespit etmektir. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden temel nitel araştırma kullanılmıştır. Çalışma materyalinin belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemine başvurulmuş, 2019-2020 eğitim öğretim yılında kullanılan altı Türkçe ders kitabı çalışmaya dâhil edilmiştir. Veriler nitel araştırmada veri toplama yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yoluyla toplanmış, betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda incelenen tüm ders kitaplarında bilgilendirici metinlere öyküleyici metinlere oranla çok daha az yerildiği görülmüştür. Ayrıca bilgilendirici metin yapılarından en çok tanıtıcı metin yapısına yer verildiği, sıralama, sebep-sonuç, problem çözme ve karşılaştırma metin yapılarına çok sınırlı sayıda yer verildiği tespit edilmiştir. Bilgilendirici metin yapısı çeşitliliğine yer verme açısından Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabının diğer Türkçe ders kitaplarından daha hassas olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: bilgilendirici metin, Türkçe ders kitapları, metin yapısı An Investigation on the Expository Texts Types and their Structural Analyses in Turkish Course Books Abstract Expository texts are the primary sources of learning in and out of school. Knowing the structure of expository texts may make it easy for a student to understand how the text he is listening to or reading is organized and to keep that text in his memory. It may be stated that the most important instruments that may help students become familiar with the structures of expository texts are the reading and listening texts in their Turkish course books. Importance should be given to each of the expository text structures in the Turkish course books, and teaching should not be carried out by focusing only on one type of text structure. The main goal of this study was to determine to what extent expository text types and knowledge about their structures were included in those course books. In this study, basic qualitative research which is one of the qualitative research methods was used. In determining the materials to be examined, the criterion sampling method, which is one of the purposive sampling methods, was used and six
Türkçe Öğretmeni Adaylarının Oluşturdukları İkna Edici Metinlerin Yapı Açısından İncelenmesi
İkna edici metinler bir konu üzerinde öne sürülen düşüncelerin gerekçeleriyle birlikte anlatılması esasına dayalı bir anlatmadır. İkna edici metin oluşturma süreci, öğrencinin kendi düşüncesini öne sürmesini, kabul etmediği düşünceye karşı mantıklı bir şekilde cevap vermesini gerektirir. Bu süreç öğrencilerin ikna yeteneğinin gelişmesini ve ikna tekniklerini çözümlemesini sağlar. Bu süreci kolaylaştıracak etmenlerin başında ikna edici metin yapısı gelmektedir. İkna edici metin yapısı; giriş, önerme, ana argümanlar, yardımcı argümanlar, karşı önerme ve sonuç olmak üzere 6 birimden oluşmaktadır. Bu çalışmada lisans öğrencilerinin oluşturdukları ikna edici metinlerin, metin yapısı açısından incelenmesi ve ortaya çıkan sorunların betimlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Türkçe Eğitimi Bölümü'nde öğrenim görmekte olan 40 öğrenci oluşturmuştur. Katılımcıların hepsi lisans 1. sınıf öğrencisidir. Veriler öğrencilerden alınan yazılı anlatımlar vasıtasıyla toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesi, nitel araştırma yöntemlerinden olan içerik analizi tekniği ile yapılmıştır. Bu tekniğin seçilmesindeki iki önemli sebep; toplanan verileri açıklayabilecek kavramlara ulaşmak ve bu verileri daha derin analize tabi tutup, elde edilen verileri açıklayan temaları bulmaktır. Çalışmanın sonucunda, öğretmen adaylarının "önerme" hariç diğer bütün birimlerde sorun yaşadıkları belirlenmiştir.
Ana Dili Eğitimi Dergisi
Bu çalışmanın amacı, Eskişehir İli, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ortaokullarda çalışan Türkçe öğretmenlerinin okuma kültürü edindirme sürecinde Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin niteliğine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırma nitel bir çalışmadır. Bu çalışmada veri toplama tekniği olarak "yarı yapılandırılmış görüşme" kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, Türkçe ders kitaplarında öğrencilerin ilgi alanlarına ve düzeylerine uygun olmayan metinlerin yer aldığı, metinlerin öğrencilerde estetik bir duyarlık oluşumuna kılavuzluk etmediği, okumaya karşı istek uyandırmada ve okuma kültürü edindirmede yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.