SON ASIR ŞAİRLERİNDEN RİZELİ ÂTIF EFENDİ VE YAKTIĞI SÖYLENİLEN DÎVÂN'I 1 (original) (raw)
Related papers
17. ASIR VE SONRASI DİVAN ŞAİRLERİNİN BEYİTLERİNDE NEF'İ
Öz Nef'î, 17. asrın en önemli şairlerinden olup, kasidede geliştirdiği kendine has uslubu ile medhiye, fahriye ve hiciv vadisinde, gerek çağdaşlarını gerek kendisinden sonra gelen pek çok şairi tesiri altına almış gür sesli, meşhur bir şiir şehididir. Bu makalede, 17. yüzyıl ve sonrasına ait 326 şairin divanı taranarak yalnızca Nef'î'nin adının geçtiği beyitler fişlenip anlam özelliklerine göre kendi aralarında tasnif edildi. Nef'î'nin en önemli vasıfları olan kasideciliği, heccavlığı, medhiye ve fahriyedeki ustalığı tezkirecilerin dışında bir de meslektaşlarının nazarından verilmeye çalışıldı. Şairlerin kendilerini mukayese etmek amacıyla andığı Nef'î'ye, yöneltilen meydan okumalar, şahsına yönelik olumsuz eleştiriler, Nef'î'nin üslubuna duyulan hayranlığın boyutları ve hakkındaki övgülerin hangi noktalar üzerinde yoğunlaştığı beyitlerle izah edildi. Sonuç bahsinde bu beyitlerden hareketle Nef'î'nin özellikle hangi terkiblerle beraber zikredildiği, beyitlerine konu(k) olan şairlerin hangi yüzyılda daha çok olduğu ve hangi nazım şeklinde daha çok adının geçtiği ifade edilerek hakkında genel bir değerlendirme yapıldı. Anahtar Kelimeler: Divan, Nef'î, Kaside, Hiciv, Mu'ciz Beyân. Abstract Nef'î 17 of the century's most important poets, praise with its special style that was developed in eulogy, the self-praising and others condemning the valley, should have taken under the influence of many poets who came after him should contemporaries sonorous, is a famous poem martyrs. This article of the 17th century and after 326 poets scanned books of poetry couplets compiled only by the means through which the properties were sorting themselves Nef'î name. Nef'î the most important qualities eulogy writing, vilification, also tried to enter the eyes of their colleagues outside of praise and boast mastery of tezkire author. In order to compare themselves poets moment when Nef'î' to, posed challenges, negative criticism of the party, the admiration for the Nef'î the stylistic dimensions and about the praise was explained by verses that focus on what spots. Results mentioned in this verse of the movement Nef'î specifically mentioned along with what composition, in which the poet is the subject of the verse is very much in what century and was made a general assessment of declared to now the more name in the form in which poetry.
SÂFÎ’NİN TENKİTLİ NEŞİRDE YER ALMAYAN ŞİİRLERİ VE DÎVÂN’ININ YENİ BİR NÜSHASI
Türkbilig, 2024
Klasik Türk şiirinin önemli simalarından olan Cezerî Kâsım Paşa (öl. ?), Fatih ve II. Bâyezîd devirlerinde sürdürdüğü bürokratik görevlerinin yanı sıra şairliğiyle de dikkat çekmektedir. Şiirlerinde Sâfî mahlasını kullanan Cezerî Kâsım Paşa, XV. yüzyıl şairleri arasında şiirde deyim ve atasözlerine yer verme noktasında Necâtî ile birlikte ismi zikredilen ikinci şair olma payesine sahiptir. Sade dil ve yerel unsurlardan müteşekkil şiir üslubu tezkire yazarlarınca övgüyle karşılanır. Sâfî Dîvân’ının tespit edilen üç adet nüshası bulunmaktadır. İlk nüsha İsmail E. Erünsal tarafından XIV. Türk Tarih Kongresi’nde tanıtılmış ve ikinci nüsha yayımlanan Sâfî Dîvân’ı neşrinin temelini oluşturmuştur. Makalemizin de konusu olan üçüncü nüsha Mısır Milli Kütüphanesinde 18 arşiv numarasıyla kayıtlı olup Necâtî, Ahmed Paşa ve Karamanlı Nizâmî divanlarının bulunduğu bir divan mecmuasında yer almaktadır. Sâfî Dîvân’ının nüsha sayısının azlığı göz önünde bulundurulduğunda Mısır nüshasının kıymetli bir nüsha olduğu söylenebilir. Ayrıca bünyesinde yer alan ve yayımlanmış Dîvân neşrinde bulunmayan şiirlerin varlığı ile bu şiirlerin Sâfî’nin üslubunu pekiştirici veya üslubuna yönelik yeni verilerin ortaya çıkmasına vesile olucu yapısı Mısır nüshasının önemini artıran etmenlerdendir. Çalışmamızda Mısır nüshasında bulunan yeni şiirlerin dökümü yapılmış, bu şiirler Sâfî’ye olan aidiyeti açısından tanık ve üslup temelli birtakım tarama ve karşılaştırmalara tabi tutulmuştur. Şiirler vasıtasıyla Sâfî üslubunun temel şubelerine atıfta bulunularak bazı üslup özellikleri ortaya çıkarılmıştır.
DiVAN ŞİİRİNDE ÂŞIK, SEVGiLi, RAKiP ÜÇLÜSÜ VE ÖLÜM
Özet: Ölüm insan hayatının en önemli ve değişmez yasası olması nedeniyle insan zihnini daima meşgul etmiştir. Ölüm ve ölümle ilgili düşünceler dinî inançların, düşünce sistemlerinin konusu olmakla kalmayıp edebiyat ve sanat eserlerinin de temel konularından biri olmuştur. Bu yazımızda divan şiirinin temaları arasında yer alan ölüm temasını divan şiirinin geleneksel üçlüsü âşık, sevgili ve rakip açısından değerlendirmeye çalışacağız. Değerlendirmemizi yaparken değişik yüzyıllara ait divan şâirlerinin şiirlerinden seçtiğimiz Örnek beyitlerden yararlanacağız. Anahtar kelimeler: Âşık, sevgili, rakip, Ölüm, divan şiiri. Abstract: Due to being most important and invariable law in human exisîence, death always kept human's mind busy. Death and thoughis about death was not only the subject of religious beliefs and thought systems but also became a majör insipîring îheme to literatüre and works of art, in this article we are going to deal with death theme which takes a part İn-Divan poetry, in the way of Divan poetry's tradiîional triple; lover, beloved, and rival. While we are deaiing wîth îhis subject, we are going to use sample couplets chosen from different century's Divan poet's poetry. Key vvords: Lover, beloved, rival, deaîh. Divan poetry.
Hayatı hakkında fazla bilgi bulunmayan Kabulî'nin doğum yeri bilinmemektedir. Bir müddet Şirvan'da kalmış, muhtemelen II. Mehmed Han'ın âlim ve şairlere değer vermesi sebebiyle Osmanlı ülkesine gelmiştir. Kabulî daha sonra saraya ulaşmanın yolunu bulmuş ve ilk kasidesini sununca II. Mehmed Han'ın takdirini kazanarak maiyet erkânı arasına dâhil olmuştur; ancak geçimsiz bir tabiata sahip olması sebebiyle altı yedi yıl içerisinde padişahın çevresinden uzaklaştırılmştır. Divan'ının tek yazması Süleymaniye Ktp. Ayasofya Kit. 3958'te kayıtlıdır. Bu eserin, İ. H. Ertaylan tarafından tıpkıbasımı yayımlanmıştır. Bu makalede Kabulî'nin Farsça Divan'ı içerisinde bulunan iki kaside on bir gazelden ibaret Türkçe şiirleri gün yüzüne çıkarılmış, bunların çevirisi yapılmış ve şairin edebî kişiliği üzerinde durulmuştur. A n a h t a r K e l i m e l e r Mevlânâ Kabûlî, Divan'ındaki Türkçe Şiirleri, II. Mehmed Han dönemi.
Öz Sipend/üzerlik, ilkçağdan bu yana bilinen, Sümer, Hitit, Hint, Yunan, Roma ve Türk olmak üzere birçok uygarlık tarafından çeşitli fiziksel ve ruhsal hastalıkların tedavisinde kullanılan bir tarım bitkisidir. Bu bitki genel kullanımıyla Türkçe, Farsça ve Arapça birçok adlandırmaya sahiptir. Ölüm, hastalık, kötülük ve büyüyü uzaklaştırmasına duyulan inançla halk hekimliğinde yaygın olarak kullanılan bitki, Türk kültür ve edebiyatında daha çok nazar ve tütsü bağlamında bilinmektedir. Halk edebiyatında genellikle y/üzerlik adlandırmasıyla kullanım bulan bitkinin, divan edebiyatı metinlerinde sadece sipend kelimesiyle yer aldığı görülmektedir. Bu çalışmayla sipendin sosyal ve kültürel birçok unsurun yer aldığı divan edebiyatın-da, şairler tarafından hangi hayal, mecaz ve teşbihlerle işlendiği ortaya konulmak istenmiştir. Bu amaçla ulaşabildiğimiz ölçüde farklı yüzyıllarda kaleme alınmış divan ve mesneviler taranarak sipendin geçtiği 93 beyit ve 2 bend tespit edilmiş ve bunlar ortak temalar etrafında, örnek beyitlerle 8 ana başlık ve 6 alt başlık hâlinde ele alınmıştır. Anahtar kelimeler: Sipend/üzerlik, nazar, büyü, teşbih, divan şiiri.
DÎVÂN-I HİKMET'İN KÖKŞETAV NÜSHASININ DİLİ
Kokshetau copy of Divan-ı Hikmet, which was found in the Museum of Literature and Art in Kokshetau, differs from the other copies in terms of grammatical features and vocabulary. We indicated in the article “A New Copy of Divan-ı Hikmet: Kokshetau Copy” that Kokshetau copy is the earliest copy among the current copies and it was written in the 15-16th centuries in Chagatai Turkish considering the orthographic and grammatical features of the copy. The copy reflects the characteristics of the literary language of that era. Erarslan states that Divan-ı Hikmet has the Uzbek language features in the Tashkent manuscript while it has the Kazan Tatar features in the Kazan edition. As a result of the studies we have done on the work, Kazakh language features can be seen in the Kokshetau copy. In the copy, it is possible to see some of the distinctive features of the dialectic groups. (küy- / yan- “to burn”; öt- /keç- “to pass” vb.) In this article, we corroborated the thesis that the copy is the earliest among the others by providing new addings to the orthographic and grammatical features of the copy. The use of the synonymous words in the vocabulary between the dialects has been analysed, and we examined the features of the Kazakh language in the copy. Moreover, we briefly mentioned the elements that came to Chagatai Turkish from Oghuz Turkish.
Divan edebiyatında eleştiri var mıdır, yok mudur? Varsa bu eleştiriyi nerelere bakarak bulabiliriz? Divan edebiyatı eleştirel yönüyle incelemeye çalışan bir makale.