PRAWO W LITERATURZE (LAW IN LITERATURE). O STOSOWALNOŚCI LITERACKIEJ ANALIZY PRAWA W PRAWOZNAWSTWIE (original) (raw)
Related papers
O prawdzie w literaturze uwag kilka
2020
Artykuł podejmuje zagadnienie prawdy w literaturze. Punktem wyjścia dla analiz jest koncepcja Romana Ingardena. Odmawia on dziełu literackiemu jako dziełu sztuki prawdziwości w sensie logicznym. Według Ingardena literackie dzieło sztuki jako przedmiot czysto intencjonalny niczego nie orzeka o świecie transcendentnym. Prawdę w dziele literackim można jednakże ujmować jako jej objawianie. -------------- Zgłoszono: 03/09/2020. Zrecenzowano: 22/10/2020. Zaakceptowano do publikacji: 10/11/2020
Twórczość pracownicza w ujęciu prawnoautorskim
2017
Prawo autorskie, stanowiące część prawa własności intelektualnej, unormowane zostało przepisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych1. Obecnie zagadnienia dotyczące tego działu prawa znajdują swoje odzwierciedlenie w wielu aspektach życia. Jak wskazuje powołana wyżej ustawa w rozdziale 3, autorskie prawo podmiotowe obejmuje dwie kategorie praw – uprawnienia osobiste i uprawnienia majątkowe. Podczas gdy prawa osobiste zawsze przysługują twórcy, to w odniesieniu do praw majątkowych regulacja zawiera wiele odstępstw w tym zakresie. Przepis art. 8 pr. aut. określa podstawową zasadę, według której prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Polski ustawodawca w art. 12 pr. aut. przewiduje wyjątek od tej reguły. Ustanawia możliwość pochodnego nabycia praw w stosunkach pracowniczych przez pracodawcę w odniesieniu do utworów stworzonych w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Ponadto art. 74 ust. 3 pr. aut. przewiduje od...
Nierówności w nauce i ich uwarunkowania: polskie (sub)pole filozofii prawa
Przegląd Socjologiczny, 2019
Wbrew potocznym wyobrażeniom tworzenie treści kulturowych, także naukowych (teorii, metod, paradygmatów etc.), osadzone jest w określonych strukturach społecznych. Działania naukowe nie odbywają się w sposób wolny, między egalitarnymi podmiotami, ale podlegają, tak jak inne fenomeny społeczne, mechanizmom monopolizacji oraz społecznej i symbolicznej hierarchizacji. Nie oznacza to jednak, że hierarchie świata naukowego są prostym odbiciem generalnych nierówności społecznych (systemu klas społecznych). W rzeczywistości świat naukowy stanowi relatywnie odrębne uniwersum z własnymi podziałami i specyficznymi zasobami, o które toczy się społeczna gra. Celem artykułu jest odkrycie i wyjaśnienia owych specyficznych nierówności na przykładzie wewnętrznego funkcjonowania polskiego pola filozofii prawa. Pole to, osadzone na przecięciu linii wpływu kilku dyscyplin (prawo, filozofia, socjologia) oraz sił zewnętrznych (rynek usług prawniczych), daje wgląd w szersze procesy, w jakie uwikłana jest...
Teorie języka a pluralizm wartości w kontekście teorii wykładni prawa
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2014
I. Każde teoretyczne ujęcie wykładni prawa (w szczególności -każda normatywna koncepcja wykładni), jak również każda dostatecznie wykształcona praktyka interpretacyjna przyjmuje, często jedynie implicite, czy też nawet w sposób nieuświadomiony, określone filozoficzne założenia dotyczące tego, czym jest język, a także pewne aksjologiczne założenia dotyczące dobrego państwa i społeczeństwa, określające m.in. stosunek do faktu pluralizmu wartości. Mogłoby się wydawać, że ze względu na inny przedmiot założenia te nie są ze sobą powiązane (dotyczą one czegoś innego). Celem niniejszego artykułu jest jednak wskazanie, że chociaż założenia te nie są ze sobą bezpośrednio powiązane (dotyczą przecież innych sfer rzeczywistości), to jednak występują między nimi pewne relacje, które powodują, że przy rozstrzyganiu teoretycznych zagadnień związanych z wykładnią prawa przyjęcie określonych założeń dotyczących języka łatwiej pogodzić można z określonymi założeniami dotyczącymi pozytywnego bądź negatywnego stosunku do faktu pluralizmu wartości. Ze względu na cel opracowania należy w pierwszej kolejności ogólnie scharakteryzować dwie alternatywne ogólne teorie komunikacji za pośrednictwem języka, a także związki między nimi a sposobem rozstrzygania teoretycznych zagadnień z zakresu wykładni prawa. Poniżej zostaną scharakteryzowane dwie modelowe teorie przedstawiające określone wizje języka i komunikacji za jego pomocą, na które składać się będą określone założenia z zakresu filozofii języka. Pierwszą z nich będzie wizja strukturalistyczna (model strukturalistyczny), drugą zaś -nominalistyczna (model nominalistyczny). Rozróżnienie tych dwóch wizji będzie miało charakter pewnego uproszczenia i typologii, można bowiem wskazać wiele rozwiązań pośrednich (polegających na akceptacji niektórych założeń składających się na pierwszą z tych wizji, niektórych zaś innych należących do drugiej z nich). Na potrzeby niniejszego opracowania użyteczne jest jednak wskazanie pewnych wzorcowych i przeciwstawnych względem siebie rozwiązań (typów poglądów), aby lepiej widoczne były podstawowe kontrowersje. Ze względu na ograniczoną objętość opracowania odpowiednie dwie wizje (modele) języka zostaną scharakteryzowane skrótowo (można powiedzieć "hasłowo") za pomocą wyszczególnienia podstawowych składających się na
Pamietnik Literacki, 2009
Wierzê szczerze, ¿e najlepsza krytyka jest zabawna i pe³na poezji, nigdy za zimna i algebraiczna, brak mi³oci i nienawici os³aniaj¹ca pretekstem, ¿e wszystko t³umaczy, i wiadomie wyrzekaj¹ca siê temperamentu. [...] Ale ten rodzaj krytyki przeznaczony jest do tomików poezji i dla czytelników poetycznych. Co za tyczy siê krytyki w rozumieniu dos³ownym, spodziewam siê, ¿e pojm¹ mnie filozofowie: krytyka, ¿eby byae s³uszna, to znaczy mieae racjê istnienia, powinna byae stronnicza, namiêtna, polityczna, a wiêc ukazywaae jeden punkt widzenia, ale otwieraj¹cy najwiêcej horyzontów 1. Wstêp Próba przyjrzenia siê zwi¹zkom krytyki literackiej z politycznoci¹ poci¹ga za sob¹ wiele trudnoci. Jedn¹ z najbardziej fundamentalnych jest w tym przypadku samo pojêcie politycznoci oraz zasadnicza kwestia rozumienia jej granic, o której autorzy ksi¹¿ki, zajmuj¹cy siê tym zagadnieniem, pisz¹: granice [te] sta³y siê dzisiaj na skutek ró¿norakich przeobra¿eñ, jakie dokona³y siê w sferze cywilizacyjnej, ekonomicznej i spo³ecznej, g³êboko problematyczne. W zwi¹zku z tym uwa¿amy, ¿e skonfrontowani z niebezpieczeñstwem ca³kowitego zaniku granic miêdzy tym, co polityczne, a tym, co nie, wkraczamy dzisiaj w okres nowego rozumienia sfery politycznej, w którym radykalnej redefinicji ulega samo rozumienie tego, co polityczne. Ta redefinicja jednak nie polega na tym, ¿e w ca³oci odrzuca siê dotychczasowe rozumienia politycznoci, uznaj¹c je za niewiele dzisiaj warte, ale przede wszystkim na tym, ¿e nadaje siê nowe znaczenie tradycyjnym jego wyznacznikom oraz inaczej w sposób bardziej otwarty i p³ynny ujmuje siê jego relacjê do tego, co niepolityczne 2. Tendencje do zamazywania granic, do ró¿norakiego rozumienia tego, co polityczne i niepolityczne towarzysz¹ równie¿ krytyce literackiej, tym bardziej ¿e
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Artykuł stanowi próbę reinterpretacji standardowych ujęć normatywnych koncepcji obowiązywania prawa, z uwzględnieniem intuicji dotyczących pojęcia normatywności wypracowanych na gruncie współczesnej metaetyki i filozofii języka. Analiza normatywnych koncepcji obowiązywania prawa w świetle zagadnienia wieloznaczności pojęcia normatywności, a także aplikacja na grunt tych koncepcji pojęcia normatywności w rozumieniu pragmatyzmu analitycznego mają pozwolić na przekroczenie zarzutów stawianym tym koncepcjom, w szczególności zarzutu nieuprawnionego iterowania obowiązków prawnych. Dla zobrazowania wyników tych rozważań przywołany zostanie przykład koncepcji obowiązywania normy prawnej wypracowanej na gruncie poznańskiej szkoły teorii prawa.
Przegląd Prawa i Administracji
Autor podjął próbę refleksji nad występowaniem paradygmatu racjonalnego prawodawcy w teorii i praktyce stosowania prawa we współczesnej Polsce. Wskazując na endemiczny charak-ter problemu badawczego w polskim prawoznawstwie, dążył on do skonfrontowania stanowiska doktryny z orzecznictwem sądowym ostatnich lat oraz praktyką legislacyjną Sejmu VIII kadencji. Wszechstronne ujęcie zagadnienia motywowane było chęcią sformułowania hipotez i wniosków mogących inspirować kolejnych eksploratorów podjętej problematyki. Podsumowując wyniki przeprowadzonych badań, autor przedstawił swoje krytyczne stanowisko, uznając, że koncepcja racjonalnego prawodawcy budzi istotne wątpliwości i uzasadnione zastrzeżenia, co powoduje, że wymaga ona reinterpretacji.
Prawo cytatu na tle prawno-porównawczym
Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ, 2017
Artykuł ma na celu syntetyczne przedstawienie prawa cytatu na gruncie różnych porządków prawnych. Autor przedstawia tę regulację w prawie francuskim, niemieckim, Wielkiej Brytanii, a także Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Przepisy regulujące prawo cytatu we Francji i Niemczech zostają poddane próbie porównania z tymi, występującymi w polskiej ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Porządek prawny dotyczący cytatu Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej został przedstawiony autonomicznie ze względów na zupełnie odmienny system common law. Słowa kluczowe: cytat, prawo autorskie, prawo cytatu, komparatystyka * * * Citation Law on a Comparative Background The article aims to synthesize the representation of the right of quotation on the basis of different legal orders. The author presents this regulation in French, German, British and United States law. The provisions governing the right of quotation in France and Germany are subject to comparison with those of the Polish Copyright and Related Rights Act. The legal order relating to the United Kingdom and United States citation was presented autonomously for the sake of a completely different common law system
Facta Simonidis
Współczesne prawo autorskie musi się zmierzyć z wyzwaniami wynikłymi z dynamicznego rozwoju nowoczesnych technologii. Do zrealizowania ma cztery zadania. Po pierwsze, musi chronić przyrodzone prawo autora do własności rezultatów swojego wysiłku. Po drugie, autor zasługuje na wynagrodzenie za korzystanie z jego pracy, co z kolei stanowi zachętę do tworzenia – będącą trzecią główną zasadą nowoczesnego prawa autorskiego. I wreszcie autorów powinno się zachęcać do publikowania swoich dzieł, gdyż stymuluje to rozwój nauki i kultury. Z powyższych zasad (filarów) przynajmniej trzy pojawiają się w orzecznictwie Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej za lata 2016/2017 – I, II i IV. Trybunał stara się przede wszystkim zagwarantować autorom stosowne wynagrodzenie. Jednak podkreśla się trudność odseparowania uprawnień majątkowych i osobistych. I rzeczywiście zaprezentowana analiza prowadzi do wniosku, iż zlewają się one. Już wcześniej podkreślano, że organy Wspólnot wniosły istotny wkład w...