Üsküdar’ın Detayda Gizli Tarihini Aralamak (Vassale ve Derkenarlar Işığında XVII. Yüzyılda Üsküdar) (original) (raw)

2015, Uluslararası Üsküdar Sempozyumu: VIII

Tapu tahrir defterleri mahalli araştırmalar için oldukça önemli bir başvuru kaynağı mahiyetindedir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyûd-ı Kadime Arşivi’nde mahfuz bulunan tahrir defterleri muamele görmüş defterler olmak bakımından ayrıca önem taşımaktadır. Bu muamelelerle ilgili kayıtları iliştirilmiş belgeler, vakfiyeler vs. gibi derkenar ve vassaleler oluşturur. Bu metinlerin tetkiki, söz konusu alanlarla ilgili (burada bahsettiğimiz alan bir mezra, köy, vakıf veya şahıs ya da karşılaşılan herhangi bir uygulama da olabilir) tahririn yapıldığı dönemden sonra meydana gelen değişikliklerin de görülmesini sağlamaktadır. Çalışmada temel olarak; Kuyûd-ı Kadime Arşivi’nde yer alan tahrir defterlerinden o dönemin idari özelliklerine göre Kocaeli Livası Tahrir ve İcmâl Defterlerinde bulunan vassale ve derkenarlarında, Üsküdar Kazası’nın XVII. yüzyıl idari, siyasi, ekonomik ve askeri durumuna dair bir kesit sunulacaktır.Bu sayede tarihsel geçmişi ve kendine özgü mekânsal algısıyla Üsküdar’ın; “arazi usulsüzlükleri, çiftlikler, Kandıra, Adalar, Şile gibi nahiyeleri, Aziz Mahmut Hüdayi Tekkesi, Atik Valide Sultan Vakfı, Ayazma İskelesi, Mihrimah Sultan Sarayı, Doğancılar Meydanı, Kadıköy Köyü, Kefçe Dede Mahallesi, Harap Çeşme Mevkisi…” gibi başta idari, ekonomik dini, mimari ve kültürel yapısına dair verilere rastlanılacaktır.