HATÂYÎ'NİN ŞİİRLERİNDE PROPAGANDİST NİTELİK / PROPAGANDIST QUALITY OF HATÂYÎ'S POEMS (original) (raw)

ÖZ Şah İsmail, Safeviyye tarikatinin şeyhi ve Safevi Devleti'nin şahı olduğu gibi aynı zamanda Hatâyî mahlaslı bir şairdir. 15. yüzyılın sonu ile 16. yüzyılın başında yaşayan Azeri sahası divan şairi Hatâyî, şiirlerinde Allah-Muhamed – Ali sevgisini, Ca'ferî mezhebini, Kerbela vak'asını, on iki imamı, tarikat inançlarını, vahdet-i vücûd düşüncesini, tasavvufu ve beşerî aşkı konu alan şiirler yazmıştır. Şiîlik ideolojisini, kurduğu devletin temeline yerleştiren Şah İsmail, bazı şiirlerinde bu inanç ve düşüncesini yansıtmıştır. Bu sebeple onun şiirlerinde divan şiirinin estetik özellikleri yanında propagandist bir nitelik de görülmektedir. Makalemizde, Şah İsmail'in divan şiirini kendi ideolojisi için nasıl araç olarak kullandığını ortaya koymayı amaçladık. Hatâyî Divanı'yla sınırladığımız araştırmamızın temel hipotezi şudur: Şah İsmail, siyasi amaçlarına ulaşmak için, bazı şiirlerinde propaganda yapmakta; böylelikle Sünnîlerle savaşmaları konusunda müritlerini motive etmektedir. ABSTRACT Shah Ismail; in addition to being shah of the Safevî Government and sheikh of the Safeviyye dervish order, is a divan poet. His pen name is Hatâyî in poems. He lived in the end of the 15. century and in the beginning of the 16. century in Azerbaijan area. His poems' themes are these: love for Allah – Muhammed – Ali, love for a darling, Ca'ferî sect, Kerbela event, Twelve imams, beliefs of the dervish order, unity of the existence. Shiâ ideology is laying the base for some Hatâyî's poems. For this resason, Hatâyî's poems have propagandist quality besides aesthetic quality. In this article, our aim is indicate to Hatâyî's propagandist poems. We want to show that: How Hatâyî use his poems for his religious and political ideas?