SÜT ÜRETİM İŞLETMELERİNDE İÇ KONTROL SİSTEMİNİN ETKİNLİĞİNİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE VE BREZİLYA’DAKİ SÜT ÜRETİM İŞLETMELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI (original) (raw)

Öz Dünya nüfusunun hızla artması ve besin değeri yüksek gıdaların insan yaşamı için büyük öneme sahip olmasından dolayı, gıda sektörü önemini her zaman korumaktadır. Süt ve süt ürünlerinin insan yaşamında vazgeçilmez olması, AB ülkelerine süt ürünleri ihracatının serbestleştirilmesi, ülkemizde süt tüketiminin özendirilmeye çalışılması gibi nedenler süt ve süt ürün-leri işletmelerini önemli hale getirmiştir. Çalışmanın ama-cı; süt ve süt ürünleri işletmelerinde iç kontrol sistem-lerinin, kendi yöneticilerinin yaklaşımları doğrultusunda COSO (1992) iç kontrol modeli ile uyumlu olup olma-dığını belirlemektir. Çalışma sonucunda ulaşılan sonuç-ları, Brezilya süt endüstrisi sonuçları ile karşılaştırmak çalışmanın bir başka amacıdır. Araştırmada tanımlayıcı istatiksel yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi; 2014-2016 yılları arasında İSO 1000 içine girmiş süt ve süt ürünleri işletmeleridir. Veriler, belirle-nen süt işlet-melerinde görev yapan yönetici, muhasebe müdürü, iç denetçi, finans müdürü, insan kaynakları müdürü gibi işletme üst düzey yöneticilerine anket uygulanmak sureti ile toplanmıştır. Çalışmanın sonucunda; süt üretim işlet-meleri yöneticilerinin iç kontrol ile ilgili sorumluluklarını yerine getirmede ve davranış kurallarının ihlal edilmesi durumunda yeterli tepkiyi gösteremediği ortaya çıkmaktadır. Abstract The food industry has always maintained its importance because of the rapid growth of the world's population and the high value of nutrients for human life. Liberalization of exports of dairy products to EU countries and efforts to encourage milk consumption in our country have made milk and milk products businesses important. The aim of the study is to determine whether the internal control systems of dairy products enterprises, which operate in Turkey and had ISO 1000 in 2014, are in line with COSO (1992) internal control model. Another objective of the study is to compare the results achieved in the study with the Brazilian dairy industry results. Descriptive statistical method was used in the study. The sample of the research; Between 2014 and 2016, ISO 1000 is milk and milk products enterprises. The data were collected by conducting questionnaires to top managers of the dairy business, such as manager, accounting manager, internal auditor, finance manager, human resources manager. At the end of the study; milk production operations managers fail to fulfill their responsibilities related to internal control and violate the code of conduct. Besides, the managers give much importance to ethical principles.