Δεν υπόσχομαι να κάνω τη γη Παράδεισο, υπόσχομαι να μην την κάνω Κόλαση. Σχόλιο στη διαμάχη Π. Κονδύλη-Γ. Λυκιαρδόπουλου (original) (raw)

Γιάννης Μ. Αποστολάκης: Ποιητική θεωρία και κριτικός λόγος

2021

Το διττό ερώτημα που βρίσκεται στη βάση του προβληματισμού της παρούσας διδακτορικής διατριβής διαφαίνεται ήδη από τον τίτλο της. Προς διερεύνηση τίθενται η ποιητική θεωρία του Γιάννη Μ. Αποστολάκη (1886-1947), του πρώτου καθηγητή στην έδρα της «Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας» του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, της οποίας οι βασικές θέσεις είναι εγκατεσπαρμένες σε πολλά σημεία των κειμένων του, καθώς και η εφαρμογή αυτής της θεωρίας, ώστε να κριθούν ποιητικά έργα αλλά και κριτικές προσεγγίσεις των συγκεκριμένων ποιητικών έργων. Ως προέκταση της βασικής υπόθεσης εργασίας τίθεται και η διακρίβωση ορισμένων ιχνών της κριτικής πρόσληψης των θέσεων του Αποστολάκη, καθώς και πλευρές της καθηγεσίας του, ώστε να προσεγγιστεί επαρκέστερα ο θεωρητικός λόγος και η κριτική του πρακτική. Το χρονικό άνυσμα της εργασίας εκκινεί από τα πρώιμα κείμενα στον Νουμά (1904) και φτάνει ως το 2019 με την αφιέρωση στο πρόσωπό του της Ημερίδας από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων υπό τον κύκλο «Πρόσωπα άξια τιμή...

Το ύψιστο αγαθό και η ηθική κοινότητα στη σκέψη του Καντ

2015

Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία παρουσιάζει τις καντιανές θέσεις για το περιεχόμενο του ύψιστου αγαθού και τον τρόπο επίτευξής του ως ηθικής κοινότητας από το ανθρώπινο γένος παρακολουθώντας τα στάδια της ιστορικής εξέλιξής του. Αρχικά, εξετάζει με ποιον τρόπο αναπτύσσεται στην ιστορία η ηθική προδιάθεση μέσω της αντικοινωνικής κοινωνικότητας και εν συνεχεία, πώς το ρεπουμπλικανικό κράτος θέτει σε κίνηση διαδικασίες ηθικού μετασχηματισμού των πολιτών του, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη θέσπιση του ύψιστου ηθικού αγαθού. Τέλος, διερευνά αν η ηθική κοινότητα συνιστά ένα εμμενές ή υπερβατικό ιδεώδες της καντιανής φιλοσοφίας.

Ο όρος «Εκκλησία» κατά τον άγιο Νεκτάριο

2019

Στην εποχή της Οικουμενικής Κινήσεως, το ζητούμενο της ενότητας του πολύ-διηρημένου χριστιανικού κόσμου συσχετίζεται με το φιλόδοξο εγχείρημα της αναδόμησης της Εκκλησίας. Στο πλαίσιο αυτό, εκ μέρους των Ορθόδοξων θεολόγων που συμμετέχουν στην εν λόγω Κίνηση, συχνά διατυπώνεται η θεώρηση ότι δεν υπάρχει ακριβής ορισμός του όρου «Εκκλησία» και ότι ουδείς γνωρίζει που βρίσκονται οντολογικώς τα όρια της Εκκλησίας. Η σύγχρονη αυτή εκκλησιολογική θεώρηση βρίσκει σαφώς αντίθετο τον άγιο Νεκτάριο, Επίσκοπο Πενταπόλεως, αφού σύμφωνα με τον ίδιο ο όρος «Εκκλησία» δεν είναι κάτι που δεν ορίζεται ή δεν μπορεί να κατανοηθεί και να οριοθετηθεί, ούτε είναι κάτι αόρατο με φαντασιακές προεκτάσεις και εκτιμήσεις, που αναμένουν οι Χριστιανοί να οικοδομηθεί εις τρόπον ώστε να γίνει ορατό στο μέλλον. Ειδικότερα, κατά τον άγιο Νεκτάριο, η Εκκλησία είναι ορατό θείον θρησκευτικό σύστημα, το οποίο ιδρύθηκε από τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και εγκαινιάστηκε διά της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος κατά την η...

Η συνθετική πρακτική της φανταστικής κοσμοπλασίας

2021

Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η πρακτική της κοσμοπλασίας (worldbuilding), η χρήση δηλαδή καλλιτεχνικών μέσων (λογοτεχνία, οπτικές τέχνες κ.α.) για την κατασκευή και παρουσίαση κόσμων. Αρχικά γίνεται μια προσπάθεια να εντοπιστούν οι θεμελιώδεις συνθετικές αρχές που διέπουν την κοσμοπλασία. Οι αρχές αυτές εξετάζονται στο context της fantasy λογοτεχνίας, ως κατεξοχήν πεδίο εφαρμογής και ανάπτυξης της συνθετικής αυτής πρακτικής. Χρησιμοποιώντας παραδείγματα από δύο από τα πιο επηρεαστικά κείμενα αυτής της παράδοσης (το Σιλμαρίλλιον του J. R. R. Tolkien και το έπος της Γαιοθάλασσας της U. K. Le Guin), η εργασία αποσκοπεί να σκιαγραφηθούν εκείνες οι πλευρές που αποδίδουν στα έργα μια συγκεκριμένη «κοσμικότητα» (worldness), καθώς και οι συνθετικές αρχές που τις παράγουν. Στην παρούσα έρευνα υποστηρίζεται πως η κατασκευή κόσμων μπορεί να εννοηθεί ως μια συνθετική πρακτική που εμφυσά σε κατασκευασμένα σύνολα σαφείς εννοιολογικές συσχετίσεις και νοηματοδοτικές σχέσεις, οι οποίες δημιουργούν με το κοινό μια σχέση κατοίκησης. Με την ανάλυση των δύο παραδειγμάτων, επισημαίνεται ότι η κατανόηση αυτών των νοηματοδοτικών πλαισίων εκφράζεται μέσα από συνθετικά σύνολα (θεματικές σχέσεις, χωρικές διαμορφώσεις, μοτίβα αφηγηματικά και μη ...). Η κοσμοπλασία, ιδωμένη ως χτίσιμο ενός περιβάλλοντος βάσει κάποιων ιδεών και επανεξέταση αυτών σύμφωνα με τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την κατοίκηση του εν λόγω περιβάλλοντος, αναδεικνύεται ως ένα χρήσιμο σχεδιαστικό εργαλείο.

Δικαιοσύνη και Παιδεία στην Πολιτεία του Πλάτωνος

2010

Στην Πολιτεία ο Πλάτων επιχειρεί αρχικά να επεξηγήσει την πρωταρχική έννοια της κοινωνικής δικαιοσύνης και έπειτα να καθορίσει μια ανάλογη έννοια της ατομικής δικαιοσύνης, προκειμένου να αποδείξει ότι η δικαιοσύνη είναι χρήσιμη αυτή καθεαυτή. Προσδιορίζει την πολιτική αρετή ως την αρμονία σε ένα συγκροτημένο κοινωνικό σώμα. Μια ιδανική πολιτεία στηρίζεται σε τρεις τάξεις ανθρώπων, των παραγωγών, των επικούρων και των φυλάκων. Μια κοινωνία είναι δίκαιη όταν οι σχέσεις μεταξύ αυτών των τριών τάξεων είναι ορθές. Ισχυρίζεται ότι η ατομική δικαιοσύνη αντανακλά την πολιτική δικαιοσύνη. Η ψυχή κάθε ατόμου έχει μια τρίπτυχη δομή ανάλογη προς τις τρεις τάξεις της κοινωνίας. Στην πραγματικότητα, κάθε κοινωνική τάξη κυριαρχείται από ένα από τα τρία μέρη της ψυχής. Οι παραγωγοί κυριαρχούνται από τις επιθυμίες τους, οι φύλακες κυριαρχούνται από το θυμό τους, οι νομοθέτες κυριαρχούνται από το λογικό τους. Ο Πλάτων εστιάζει σε μια ανώτερη Πολιτεία στην οποία κανείς δεν αποκαλεί τίποτα «δικό του» κ...