ESKİ TÜRK YAZITLARINDA İLGİ DURUM EKLERİNİN KULLANIMLARI VE KÖKENLERİ ÜZERİNE (original) (raw)

ÖZET: Eski Türk yazıtları üzerine yapılmış çalışmalar bugün belirli bir düzeye gelmiş bulunmaktadır. Sadece Orhon Yazıtları üzerinde değil Yenisey ve Kırgızistan yazıtları gibi eski Türk yazıtları üzerinde de makale ve kitap boyutunda çalışmalar karşılaştırma yapabilecek kadar veriyi bugün için araştırmacılara sunmaktadır. Günden güne bulunan yazıtların sayısının artması da dikkat çeken önemli gelişmeler olarak yine kayda değerdir. Temel olarak bu belirgin literatür birikimine bir de sadece belirli konuları esas alan çalışmaların eklenmesi bu alanlarda söylenecekleri daha da netleştirmemize olanak sağlamaktadır. Bu anlamda ilgi durum ekinin Tonyukuk, Köl Tegin, Bilge Kağan, Ongi, Küli Çor yazıtlarındaki görüntüsü bu çalışmanın da çerçevesini belirleyecektir. Bugüne kadar ilgi durum ekinin -(n)Iñ şekli üzerinde bir mutabakat vardır. -(I)n, -(I)g ve -nI şekilleri üzerinde ise tartışmalı durum devam etmektedir. Son şekil -nI ilgi durum eki ise ses benzerliğinden dolayı belirtme durum eki olarak anılır. Eklerin bu kullanımları ele alınacak ve ilgili yerlerde bahsi geçen tartışmalara değinilecektir. Bu arada Balkanizm üzerinden ilgi durum eklerinin kökeni hakkında bir ileri sürme dile getirilecektir. ABSTRACT Studies on ancient Turkish inscriptions have reached a certain level today. Not only on Orkhon Inscriptions but also on the old Turkish inscriptions such as the Yenisei and Kyrgyzstan inscriptions, studies on the size of the articles and books can be compared to the researchers so far. Moreover, the rapid increase in the number of inscriptions is also worth noting. In essence, this wealth of information now allows Turkologists to further clarify what has yet to be said in these areas. In this context, the genitive case suffix in the Tonyukuk, Kol Tegin, Bilge Kagan, Ongi, and Kuli Çor inscriptions will determine the frame of this study. There is a consensus on the -(n)Iñ genitive case suffix. But the controversial situation on the suffixes -(I)n, -(I)g and -nI continues. The last genitive case suffix -nI is referred as a accusative case suffix due to the homonym. These uses of the suffixes will be shown and the discussions mentioned in the relevant places will be dealt with. In the meantime, an idea will be expressed about the origins of genitive case suffixes in Balkanism.