Azmî-zâde Hâletî, Nef'î ve Ziya Paşa Örnekleminde Şairlerin Hicvetmede Kullandığı Yöntemler ( The Satire Methods of Poets in the Sample of Azmî-Zâde Hâletî, Nef'î and Ziya Paşa) (original) (raw)

2019, Hikmet-akademik edebiyat dergisi

Abstract

ÖZ: Biriyle şiir yoluyla alay etme, onu gülünç hâle getirme, yerme mânâsına gelen hicvin amacı, toplumdaki aksak yönlere dikkat çekmek ve onların düzeltilmesini sağlamaktır. Bu amaçla kaleme alınan hiciv tarzı eserlerde şairler yergide bulunurken tahkir, hayvanlara benzetme, abartılı övgü gibi bazı yöntemlerden istifade etmiştir. Araştırmacıların daha önce ortaya koyduğu bu yöntemlere ek olarak makalede "mukayese, çarpıtma, çağrışım, şaka ve alay" da hicvetmede bir yöntem olarak değerlendirilmiştir. Bu çalışmada Klâsik Türk şiirinin hiciv üstâdı olarak kabul edilen Nef'î, onu etkileyen ve hazırlayıcısı olan Azmî-zâde Hâletî ve hicvin üslûbuna bir farklılık kazandıran Ziyâ Paşa örnekleminde Klâsik Türk şiirinde şairlerin neyi, kimi, nasıl, ne yolla hicvettiği gözler önüne serilecektir. ABSTRACT The purpose of the satire that means mocking someone through poetry, making him/her laughable, criticizing is to draw attention to the degenerate aspects of society and to correct them. In the satirical texts written for his purpose, poets has benefitted from some methods such as contempt, assimilation to animals, exaggerated praise in the process of satirizing. In addition to these methods previously put forward by the researchers, comparison, distortion, connotation, joke and mock were also evaluated as the methods of satirizing in the article. In this study, the contents and forms of satire in Classical Turkish poetry will be revealed in the sample of Nef'î who is considered as the satirical master of Classical Turkish poetry, his forerunner Azmî-zâde Hâletî who influenced him and Ziyâ Paşa who gave a difference to satire style.

Loading...

Loading Preview

Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.

References (25)

  1. -Ϧикмeт -‫ﺣﻛﻣﺖ‬ HİKMET -Akademik Edebiyat Dergisi [ Journal of Academic Literature ] Yıl 5, SAYI 10, BAHAR 2019 ISSN: 2458 -8636
  2. Akkuş, Metin, Pala, İskender. (1998), "Hiciv", DİA, C.17, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
  3. Akkuş, Metin. (1998), Hicvin Ankâları Nef'î ve Sihâm-ı Kazâ, Akçağ Yay., Ankara.
  4. Apaydın, Mustafa. (2001), Türk Hiciv Edebiyatında Ziyâ Paşa, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
  5. Aytaç, Pakize. (2004), "Hiciv" Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü, C.3, s.287-291, AKM Yayınları, Ankara.
  6. Başdaş, Cahit. (2018), Nef'î, Sihâm-ı Kazâ (Dil Özellikleri-Metin-Dizin), Kriter Yayınları, İstanbul.
  7. Canım, Rıdvan. (2016), Dîvân Edebiyatında Türler, Grafiker Yayınları, Ankara.
  8. Çapan, Pervin. (2012), "XVIII. Yüzyıl Tezkirelerinde Şaka, Takılma ve Alay Düşkünlüğü Üzerine", Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, S.5, Kış 2012.
  9. Çiftçi, Hasan. (1999), "Klâsik İslâm Edebiyatında Hiciv ve Mizahın Yöntemleri", AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 11, s.173-182.
  10. Devellioğlu, Ferit. (2010), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, İstanbul.
  11. Eren, Abdullah. (2009), "Sihâm-ı Kazâ" da Hakaret Unsuru Olarak Hayvanlar", Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Yıl:1, S. 2/1, s.28-44.
  12. Gedik, Nusret. (2015), "Azmî-zâde Hâletî'nin Derviş Paşa Hicviyyesi: Hadd-i Mestân", Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S.15, İstanbul, s.133-166.
  13. Göçgün, Önder. (1986), "Tanzimat Devri'nin Bir Hiciv Abidesi: Ziyâ Paşa'nın Zafer-Nâme'si", Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (Sefad)/Selçuk University Journal Of Faculty Of Letters, s.1- 27. __________. (2001), Ziyâ Paşa'nın Hayatı, Edebî Kişiliği, Bütün Şiirleri ve Eserlerinden, Açıklamalı Seçmeler, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. tEMKIK -Ϧикмeт -‫ﺣﻛﻣﺖ‬
  14. HİKMET -Akademik Edebiyat Dergisi [ Journal of Academic Literature ] Yıl 5, SAYI 10, BAHAR 2019 ISSN: 2458 -8636
  15. Güven, Feridun Hikmet. (2018), "Hiciv Söyleme Amaçları ve Bu Amacın Hiciv Dili ve Söyleme Tarzını Belirlemedeki Rolü", Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları XIII, Hicve Reva Mizaha Mâyil: Güldürücü Metinleri Anlamak, s.24-51, Klâsik Yayınları, İstanbul.
  16. İpekten, Haluk. "Azmî-zâde Mustafa Hâletî", DİA, C.4, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
  17. ____________.(2016), Nef'î, Hayatı-Eserleri-Sanatı-Bazı Şiirlerinin Açıklamaları. Akçağ Yayınları, Ankara.
  18. Levend, Agâh Sırrı. (1988), Türk Edebiyatı Tarihi, TTK Yayınları, Ankara.
  19. Uçman, Abdullah. (2013), "Ziyâ Paşa", DİA, C.4, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
  20. Ünver, İsmail. (1991), "Övgü ve Yergi Şairi Nef'î" Ölümünün Üçyüzellinci Yılında Nef'î, AKM Yayınları, Ankara.
  21. Ocak, Fatma Tulga. (1991). "Nef'î ve Eski Türk Edebiyatımızdaki Yeri", Ölümünün Üçyüzellinci Yılında Nef'î, AKM Yayınları, Ankara.
  22. Pala, İskender. (2009). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, İstanbul.
  23. Toparlı, Recep. (1985). "Kaside Şairi Nef'î", Türk Edebiyatı Dergisi, 'Doğumunun Üçyüzellinci Yılında Nef'î' Haziran, S.140, s.28-29.
  24. Tökel, Dursun Ali. (2016). Divan Şiirinde Şahıslar Mitolojisi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  25. Yıldız, Murat. (2012). "Osmanlı Devleti'nde Bir Saray Hapishanesi: 18.- 19. Yüzyıllarda Bostancıbası Mahbesi" Türkiyat Mecmuası, S.22, C.1, s.239-275.