TÜRKİYE'DE ALTERNATİF TİYATRO YAPILANMALARINDA KADIN LİDERLİĞİ VE BİR ÖRNEK: YEŞİM ÖZSOY -GALATAPERFORM (original) (raw)

2017, International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art

Özet Tiyatro aynı zamanda ticari bir mecradır. Bu, tiyatroda çalışanların maaşlarından, tiyatronun mekanına, ödenen vergilerden satılan biletlere kadar çok geniş bir alanı kapsar. Tiyatrolar çağlar boyu kimi zaman ödenekli kimi zaman ödeneksiz olarak kurumsal yapılarını sürdürmüşlerdir. Ülkemizde de çeşitli kamu ve özel kuruluşlardan destek alan ödenekli çok sayıda tiyatro vardır. Bunlara ek olarak ödenek almadan kendi gişe gelirleriyle kendi bütçesini oluşturan tiyatrolar da bulunmaktadır. Tiyatro için ödenek bulmak önemli bir konudur. Bunun yanı sıra tiyatroların genel sanat yönetmenliği ve idari yönetimleri ayrı ve karmaşık bir konudur. 2000 sonrası Türk Tiyatrosu'na bakıldığında özel tiyatro topluluklarının sayı ve etkinlik olarak arttığı görülmektedir. Bu tiyatroların pek çoğunun kendini alternatif tiyatro olarak tanımlamaları dikkati çeker. Serbest ekonomi özelleştirme politikalarının sanata etkisi tiyatro alanında da kendini hissettirir. Günümüzde küçük ölçekli alternatif tiyatrolar bu durumdan nasıl etkilenmektedir? Bu topluluklarda dikkati çeken bir başka konu da topluluklardaki kadın liderliğidir. Yeşim Özsoy, Şahika Tekand, Nesrin Kazankaya, Zeynep Kaçar, Jale Karabekir gibi isimlerin kendi tiyatro topluluklarını kurdukları, yönettikleri, oyun sahneledikleri, oyunculuk yaptıkları, zaman zaman da sahnelenmek üzere oyun yazdıkları görülmektedir. Bu isimlerin tiyatro anlayışları etrafında şekillenen toplulukları dikkat çekici birer örnek oluşturmaktadır. Bu çalışmada ismi sayılan sanatçılardan biri olan Yeşim Özsoy ve kurucusu olduğu GalataPerform ele alınmış ve örnek olarak sunulmuştur. Çalışmada derinlemesine görüşme başta olmak üzere nitel araştırma yöntemine ilişkin veri toplama araçları kullanılmıştır. Araştırma bir yandan Türkiye alternatif tiyatrosunun tarihinin yazımına bir katkı sunmayı, bu bağlamda kadın üretimlerinin tarihinin yazımına katkıda bulunmayı, diğer yandan tiyatro yapılanmaları için doğallıkla oluşmuş bir yapıyı irdelemeyi amaçlamaktadır. Abstract Theater is also a commercial medium. This covers a very large area, from the salaries of theater workers, to the theater's place, from ticket sales to tax payments. Theaters have maintained institutional arrangements with or without allowance for centuries. There are also a number of theaters in our country that are funded by various public and private institutions. In addition to these, there are also theaters who make their own budget with their own box office income without any allowance. Collecting allowance for theatre institutions is a big issue. General arts management and administrative management are also separate and complex matters of theatre to be considered.