Selçuklular da İkta Sistemi (original) (raw)
2019
Abbasi, Sâmânî ve Gaznelilerde yaygın olarak kullanılan, erken yaşlarda köle yapılan çocukların eğitilerek askerî ve idarî alanlarda kullanılması esasına dayanan gulâm sistemi, Selçuklular tarafından da benimsenmiş ve etkin olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada gulâm sisteminin niteliği, Selçuklu dönemi komşu ülkelerdeki gulâm sisteminin uygulanışı, Selçukluların bu sistemi benimseme nedenleri, Türkmenlerle gulâmlar arasındaki ilişkinin mahiyeti ve gulâmların Selçuklu idaresi üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri incelenmeye çalışılmıştır. Bu çalışma, gulâmların etkinliklerini arttırdığı oranda Selçuklu siyasal sistemindeki sivil idarecilerin etkinliklerinin azaldığını, Türkmenlerle gulâmlar arasındaki ilişkinin her zaman doğrusal olmayıp dönem ve coğrafyaya göre çeşitlilik arz ettiği tezini işlemektedir.--------------------Ghulam system, which was commonly used in Abbasid Caliphate, Samanids, Ghaznavids, based on the concept of raising slave children to be accommodated in the governm...
Türkiye Selçuklu Devletinde Gulam Sistemi
Gulâm sözlükte; oğlan, erkek çocuk, köle ve bende gibi anlamlara gelen Arapça kökenli bir kelimedir. 2 Abbasi ve Emevilerde görülen 3 gulâm sistemi daha sonra Anadolu Selçuklularında kullanılmıştır. Gulâm ile öğrendiğimiz yegane bilgiyi İbn Bîbî'nin Selçuk-nâmesinden öğrenmekteyiz. Onun eserinden gulâmın ne olduğunu, işlevinin ne olduğunu anlamaktayız. Müslüman devletlerinde hukuki yapı gulâm sisteminin oluşmasına izin vermektedir. Kölelik İslam dininde sınırları çizilmiş ve beyan edilmiş bir kurumdur. Ve İslam devletlerinde köleler zaman zaman olmuş ve bunların ticareti de yapılmıştır. Gulâm sisteminin oluşması için çok fazla düşünülmemiş olmasa gerek. Ama onun geliştirilmesi ve sisteme adapte olmaları için çok uğraşıldığı bilmemiz gerekir. Bir örnek vererek iddiamı açıklamak istiyorum, Osmanlı'da yeniçerilik makamının oluşmasını bize Aşıkpaşazade anlatmaktadır. O eserinde yeniçeriliğin oluşmasını şöyle anlatır; Kara Rüstem denen bir adam savaşta elde edilen malların 5'te biri padişahındır diyerek her beş esirden birini padişah namına toplar. Daha sonra Çandarlı Halil paşa ise bu toplanan insanların değerlendirilmesini teklif eder. Bunların askeri amaçlı kullanılmasını teklif eder ve kabul edilince bu insanlara yeni kuvvet/asker anlamına gelen yeniçeri adı verilir. 4 Bu örneği bu sistemin temellerinin atılmasının zor olmadığını aslında böyle bir sistemin İslam devletlerinde kullanılabileceğini anlatmak için yazdım.
Türkiye Selçuklu ve Beylikler Devrinde Kitap İthâf Etme Geleneği
DergiPark (Istanbul University), 2017
Bu çalışmanın amacı; Türkiye Selçuklu Devleti ve akabinde Beylikler döneminde telif edilen muhtelif eserleri ve kitap ithâf geleneğini irdelemektir. Tarihsel süreçte kitap, insanlığın gelişimi adına elzem bir misyon üstlenmiştir. Bu eksende kitaplar hem İslâm hem de Batı dünyasında âli bir konumda yer almıştır. Asıl konumuz olması hasebiyle, Türkiye Selçuklu Devleti ve Beylikler döneminde de evvel İslâm devletlerinde olduğu gibi kitaba ilgi büyük olmuştur. Bu sürece XII. yüzyılın son çeyreğinde Anadolu'nun dış siyasette ki mevcut ortamı da etkide bulunmuştur. Bu doğrultuda İslâm coğrafyasının çeşitli bölgelerindeki ilim merkezlerinden âlimler Anadolu'ya gelmişlerdir. Böylece Anadolu'da, ilim adamlarınca vücûda getirilen muazzam bir fikri zemin oluşmuştur. Bu aşamada dini, tasavvufi, felsefi, edebi, tarihi, siyasi, ahlâki vs. temalar ile manzum ya da mensur olmak üzere çeşitli eserler telif edilmiştir. Bu eserlerin bazıları, müellifleri tarafından devrin siyasi büyüklerine ithâf edilmiştir. Arapça ya da Farsça yazılan bu kitaplar gerek bireysel olarak gerekse kalabalık irfân meclislerinde uzun yıllar şevkle okunagelmiştir.
Selçuklular Devrinde İgdişlik ve Kurumu
Belleten
Selçuklu tarihiyle biraz meşgul olanlar, "iğdiş"ler hakkında muhakkak birşeyler okumuştur. Bilinenlerin bir kısmı, kaynaklardaki müphem bilgilerden, önemli bir kısmı da sözlüklerden veya bazı araştırıcı ve meraklıların konu ile yazdıklarından gelir. "İğdiş"in Türkiye Türkçesi'nde halen de kullanılan bir anlamı, ayrıca bizleri etkiler.
Selçuklularda Taht Mücadelelerine Etki Eden Faktörler
ASIA MINOR STUDIES, 2017
Selçuklu Devleti'nin kuruluşundan yıkılışına kadar geçen süre içerisinde birçok taht mücadeleleri vuku bulmuştur. Bu mücadelelerin temelinde yatan sebep birden çoktur. Bu bağlamda özellikle kut inancı ve ülkenin hanedan mensuplarının ortak malı sayılması anlayışı, deyim yerindeyse en önemli sebeplerden birisi olmuştur. Gerek devlet yöneticilerinin kendi istek ve arzularının peşine düşmesi, gerek hanedan mensuplarının taht sevdası için türlü yollara başvurması, gerek dış devletler gerekse kut inancının tetiklediği taht mücadeleleri büyük bir devletin kısa zamanda sonunu getirmiştir. Ele alınan konuda Selçuklularda yaşanan taht mücadelelerine etki eden sebepler incelenmiştir. Bu minvalde birçok başlık altında taht mücadelelerinin sebeplerine değinilmeye çalışılmıştır.
Türkiye Selçukluları Devrinde Bir Kurum: İğdişlik
Türkiye Selçukluları Devrinde Bir Kurum: İğdişlik, 2022
Between XII. and XIV. centuries, Igdish and members of castration these institutions, who are called Igdishs, as an economic institution, they were active in the cities of the Seljuks of Turkey, mainly in Konya. According to some historians and linguists, the word "Igdish" originated from the word of "İkdiş" in Persian. But in the old Turkish, Igdish ‘feeding, growing, raising' meaning that the act of Igid is claimed to be derived from the possibility. At the same time, we also encounter that the word "Igdish" is used in many ways, such as hybrids and castrated animals. The elders of Seljuks of Turkey, who are called Igdish, their main task was to deal with the financial affairs in the cities they were in. They were also tasked with meeting all kinds of food and other needs of the palace, the army, and the people, and ensuring the safety and well being of the weak. The chief of İğdiş is called İğdişbaşı, Emir-i İğdişan or Emirü’l Egadişe. These chiefs are located in the provincial organization in the city council of Seljuks of Turkey. In Kutagdu Bilig, there is a clan called İğdişci, which is among the groups that make up the people of the city. In Karahans, Igdishs are the most important officials of the state, which shows that this organization has an important place in the social life of Turkestan. In this study, Turkey Seljuk Empire of political, economic and social life, Igdish will be determined by examining the position of the institution in line with the sources of the period and to outline the contents of this institution.
İlhanlılarda Ahmed Tekuder Dönemi ve Selçuklular
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 2004
The Reign of Ahmad Takudar in Il-Khanids and the Seljuks Özet Teküder'in iki yıldan biraz fazla süren hükümdarlık dönemi, İlhanlı tarihi için pek de parlak geçmemiştir. 0, dışta MemlUkler ile banş ve işbirliği yapma çabasında başarlSlzlığa uğrarken, içte de zayıf kişiliği sebebi ile istikrarı sağlayamanuş, Moğol feodallerini dizginleyememiştir. Buna karşılık, Teküder'in dinı tercihi Müslümanlar ve İslam dünyası için bir zafer sayılabilir. Anadolu 'ya gelince, Moğollann 1277 Memlük müdahalesinin ardından Anadolu' da kurdukları rejim, siyası manada Türkmeniere kısmı özerklik verirken Selçuklu hanedannu güçlendirip yerli feodalleri sindirme esasnıa dayalUyordu. Ekonomik olarak ise, kaynaklar ve üretim meta'ı, büyük bölümü İlhanlı hazinesine aktanlmak kaydıyla İlhan ve Moğol feodaller arasmda paylaşıblUştl. Ahmed Teküder'in kisa hükümdarlık devrinde de Anadolu'da uygulanan Moğol sisteminde fazla bir değişiklik yapılmanuştır. Eski yapı korunma yoluna gidilmiştir. Bu rejime karşı çıkan zümreler de Kongurtay örneğinde görüleceği iizere, çok sert ve acmıasız bir biçimde cezalandırılmaktadır. Yine bu dönemde Selçuklu hanedaıu zayıflatılmış ve ülke iki ayn yönetime aynlnuştır. Ülkedeki Moğolfeodaller ise güçlendirilmiştir.