En İyi Baba, Ölü Baba mı - Bianet (original) (raw)

Psikesinema, 2018

Andrey Zvyagintsev'in yönetmenliğini yaptığı, 2003 yapımı bu film Venedik film festivalinden Altın Aslan ödülüyle döndü. Andrey Zvyagintsev, Rus sinemasının yeni döneminin güçlü yönetmenlerinden birisi. Sık sık Tarkovsky ile karşılaştırılsa da yönetmenin filmlerinin daha farklı bir çizgide aktığı söylenebilir. Zvyagintsev'in filmlerinde gerçek ve düşlem arasındaki fark daha belirgindir. Yönetmenin Tarkovsky'e benzetilmekle ilgili bir sorunu yoktur. Bu filmde bazı sahnelerin özellikle Tarkovsky'nin Ayna ve Stalker filmlerini çağrıştırması tesadüften öte Zvyagintsev'in bilinçli bir tercihi gibi durmakta. Talihin bir cilvesi olarak Tarkovsky aynı ödülü (Atın Aslan) "İvan'ın çocukluğu" filmi ile almıştır. Tesadüf bu ki Dönüş filmindeki çocuklardan birisinin adı da İvan'dır. Oldukça yalın bir akışı benimseyen Zvyagintsev şiirsel bir dili bu yalınlıkla birleştirmeyi başarır. Filmin Venedik'te aldığı önemli ödüllerden birisi de SIGNIS ödülüdür. Bu ödül Dünya Katolik Katolik İletişim Derneği'nce verilmektedir. Dönüş filmi bu ödülü her anlamda hak etmektedir, film boyunca her sahne neredeyse Kutsal Kitap'tan alıntılarla bezelidir. Filmin orijinal adı "Vozvrashchenie"dır, bu kelime Rusçada üç anlama gelmektedir; Pazar günü, dönüş ve de diriliş anlamlarını taşımaktadır. Sinemaya ilişkin yaptığı tarifler de fazlasıyla Tarkovsky'i anımsatmaktadır. Film üzerine bir yorum yapmaktan çekinir ve bir sanat eseri olarak filmin anlamını seyirciyle buluşmasına bırakır. Tarkovsky'nin yönetmen üzerindeki etkisi çok büyüktür. Orijinal senaryoda filmdeki iki kardeşin adı Archill ve David'dir. Bu isimler Gürcü isimleridir, Zvyagintsev bu isimleri Andrei ve Ivan ile değiştirir. Andrei yönetmenin Tarkovsky ile de paylaştığı ad iken Ivan, Tarkovsky filmlerindeki en sık isimdir. Tarkovsky'nin ilk iki filmi de "Andrei Rublev" ve "İvan'ın Çocukluğu"dur. Dönüş filmi yakaladığı başarı ile gerçekten komünist dönem sonrası Rus sineması içinde bir dönüş olarak görülmüş ve yayınlandığı dönemde Rusya'da da büyük beğeni toplamıştır. Filmin yakaladığı güçlü mistik uyum izleyici de kalıcı ve derin bir etki bırakmayı başarır. Rus sinemasının yeni önemli isimlerinden Sokurov aynı yıl "Baba ve Oğul (2003)" filmi ile Cannes film festivalinde yer alır. Sokurov'un sineması daha Tarkovsky hayattayken onun desteğini, onayını almış ve yine Tarkovsky'den büyük izler taşıyan bir sinemadır. Hem Sokurov hem de Zvyagintsev'in aynı konu üzerinde iki başarılı film ortaya koymaları, belki başka bir baba-oğul ve varis çekişmesinin de sahnede olduğunu düşündürebilir. "Dönüş" filmi boyunca Rus kırsalında, doğa ve küçük kasabalar arasında akan bir öykü izleriz. Şahit olduğumuz doğa oldukça büyüleyici ve hüzünlü bir biçimde önümüzdedir. Uzun planlar, kırgın bakışlar, bulutlu bir gökyüzü ve yağmur sahneleri bu hüznü perçinler. Bir babanın 12 yıl sonra iki çocuğuna ve eşine dönüşünü konu alan film, özlem ya da kavuşma meselelerinden öte, kurban, otorite, feda gibi bazı ana meseleler üzerinden akar. Babalar ve oğulların ilişkisine dair gerilimli konuların üzerinde dolaşır. Film batık bir teknenin su altı görüntüleri ile başlar, suyun altında ilerleyen kamera kulenin tepesinden göle atlayarak cesaret ve erkekliklerini ispatlamaya çalışan çocuklara odaklanır. Aralarında en küçükleri Vanya'dır. "Merdivenden inen domuzdur" ve Vanya ne suya atlamaya ne de domuz olmaya cesaret edemez. Kulenin tepesinde kalır. Abisi Andrei atlar ve oradan ayrılır. Daha sonra kulenin tepesinden inmesine oğlunu aramaya gelen anne yardımcı olur. Filmin açılış sahnesi üzerine birçok şey söylenebilir. Babasız kalmış iki erkek kardeşin akranlarıyla mücadelesi, kendi aralarındaki