Osmanlı’da İlm-i Fıkıh Âlimler, Eserler, Meseleler- TAŞRADAN MERKEZE SORULAR MOLLA ÇELEBİ el-ÂMİDÎ’NİN SORULARINDA FIKIH (original) (raw)

İlmî Toplantı Değerlendirmeleri: Osmanlı’da İlm-i Fıkıh: Âlilmer, Eserler ve Meseleler Sempozyumu

İslam Araştırmaları Dergisi, 2017

Yakın zamana kadar Türkiye’deki akademik İslâmî ilimler çalışmalarında Osmanlı dönemi genellikle ihmal edilmiş, bu konuya asgari düzeyde değinen çalışmalar ise Osmanlı’nın sön döneminde kendisini daha belirgin bir şekilde hissettiren ve söz konusu dönemde İslâmî ilimlerin gelişimi açısından olumsuz kanaatleri bildiren bazı yargıları desteklemekten öteye geçememiştir. Bu yargıların belki de en yaygın olanı, İslâmî ilimlerin V-VI. (XI-XII.) asırdan sonra gerilemeye başladığı veya daha iyimser bir ifade ile durağanlaştığı şeklindedir. Fakat son dönemlerde yapılan sınırlı sayıdaki çalışmanın sağladığı veriler bile aslında bu genel geçer iddiaların sıhhatine şüpheyle yaklaşılması gerektiğini göstermiştir.

İLMİYENİN MEMBAI: İLİM ve İRFAN MERKEZİ FATİH

İLMİYENİN MEMBAI: İLİM ve İRFAN MERKEZİ FATİH, 2023

Medreseler; özellikle Fatih, Beyazıt ve Kanuni Sultan Süleyman'ın saltanatları döneminde memlekete çok büyük hizmetler etmiş, birçok âlimler, müellifler, müverrihler, mütefenninler ve sayısız devlet adamları yetiştirmiştir

İlimler Tasnifi ve Tarihi Açısından Taşköprülüzâde’ye Göre Fıkıh ve Fıkıh Usûlü İlimleri

Tasavvur / Tekirdağ İlahiyat Dergisi

Tercüme faaliyetleriyle birlikte ilimler tasnifine dair eserlerle karşılaşan İslam âlimleri, ilimleri çeşitli açılardan tasnife tabi tutarak kendi tasnif gele-neklerini oluşturmuşlardır. Akıl ve vahiy arasındaki irtibatı dikkate alarak ilimleri konumlandıran, ilimler arasındaki hiyerarşiye ve ilişkiye işaret eden bu tasnifler yaslandıkları ilim anlayışını da yansıtmaktadır. Bu bağlamda bir tarafta İslam filozoflarının bir tarafta İslam âlimlerinin ortaya koyduğu temelde iki farklı tasnif geleneğinden söz edilebilir. 16. yy. Osmanlı âlimlerinden Taşköprülüzâde (v. 958/1561) bu noktada her iki gelenekten de yararlanarak kendisinden sonrayı etkileyen orijinal bir ilimler tasnifi sunmuştur. İlimler tasnifini aynı zamanda bir ilim dalı olarak da gören Taşköprülüzâde, başta Miftâhu’s-saâde isimli eseri olmak üzere bu alanda dört kıymetli eser telif etmiştir. Bu eserler ilimler tasnifinin yanı sıra ilimler tarihine dair de zengin malumat içermektedir. Fıkıh ve fıkıh usûlü ilimlerini şer‘î ...

Molla Fenârî: İlmî Kişiliği, Fıkıhla İlgili Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri / İlyas Yıldırım

Giriş İlim adamları ve aydınlar, toplumu şekillendirici bir misyon taşırlar. Bu açıdan onların tanınması, toplumun tanınmasına önemli katkılar sunabilecek bir potansiyele sahiptir. Bu durum, günümüz açısından geçerli olduğu gibi geçmiş zaman dilimleri için de aynı değeri ifade eder. Binaenaleyh Osmanlı Devleti'ne bu zaviyeden bakılınca önemli simalardan birisi hatta rol-model vasfı kazanmış bir âlim olarak Molla Fenârî karşımıza çıkmaktadır. Devletin -fonksiyonel anlamdailk şeyhülislâmı olarak da kabul edilen Fenârî, genel anlamda âlim-mutasavvıf kişiliğiyle ve dolayısıyla ilim-amel; medrese-tekke bütünlüğüne önem veren; dönemin değişen ve derinleşen ilmî üslubunu ülkesine taşıyan bir ilim adamı hüviyetine sahiptir. Kuruluş döneminde önemli misyonlar yüklenen Fenârî, takipçileriyle yüz yıllar süren bir zaman diliminde aktif olarak ilmî hayatın içerisinde yer bulmuştur. Dolayısıyla onun tanınması Osmanlı ulemasını / aydınını tanımada ve sonuç olarak da o toplumun kodlarını çözmede önemli imkânlar sunacaktır. Nitekim Molla Fenârî'yi çeşitli açılardan konu edinen farklı nitelikte pek çok çalışma bu noktada dikkat çekicidir. 1 Bu âlim portesini tamamlayan en önemli taraflardan birisi hiç şüphesiz ki onun, fıkıh ilmiyle olan münasebeti ve bu sahadaki eserleridir. Türkiye'de onun bu yönünü tespite doğrudan katkı sunan çalışmalar biri genel, ikisi Fenârî'nin eserleri bağlamında özel olmak üzere toplamda üç tanedir. Bunlardan ilki Recep Cici tarafından sunulan ve Molla Fenârî'nin Osmanlı fıkıh tarihindeki yerini konu * Yrd. Doç. Dr., Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.

Osmanlı Klasik Dönemi Muhasebe Kitaplarında Fıkıh İlminin Yansımaları: Umdetü'l-Hisâb Örneği

One of the biggest factor shaping the Islamic civilization is the "science of qh", which determines the individual and social life style of a Muslim. İlm-i ferâiz, which is a subbranch of qh, covers Islamic inheritance law, and ilm-i-muamelat, which is a sub-branch of qh, includes subjects other than the part of qh that regulates worship, such as Islamic debt law, tax and zakat calculations.. Examples of ferâiz problems and transaction calculations are frequently found in the important works of the pre-Ottoman Islamic civilization mathematical literature..

Molla Fenârî: İlmî Kişiliği, Fıkıhla İlgili Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri

Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (TALİD), 2017

Mullah Fenârî: Scientific Personality, his Works Related the Fiqh and his Place in the History of Ottoman Fiqh Abstract Mullah Fenârî is one of the significant scholars of the Ottoman Empire. His place in the history of the Ottoman jurisprudence is analyzed in this study. For this purpose, firstly, short biography is addressed. Following, the factors that affect his scientific personality are described and analyzed. Then Fenârî’s works related the fıqh, their manuscripts and the secondary works done on them are introduced. In the light of the information, his place in the history of Ottoman jurisprudence is determined. Keywords: Mullah Fenârî, History of Ottoman Fiqh, Fusûlü’l-bedâyi‘ Molla Fenârî: İlmî Kişiliği, Fıkıh İlmi Eserleri ve Osmanlı Fıkıh Tarihindeki Yeri Özet Molla Fenârî, Osmanlı Devletinin önemli ilim adamlarındandır. Bu çalışma onun, Osmanlı fıkıh tarihindeki yerini konu edinmektedir. Bu kapsamda ilk önce kısa hayat hikâyesine yer verilmiştir. Akabinde bu ilmî kişiliğin oluşumuna dair tasvir ve tahlillerde bulunulmaktadır. Daha sonra Fenârî’nin fıkıh ilmiyle ilgili eserleri; yazma nüshaları ve bunlar üzerine yapılan ikincil çalışmalarla birlikte tanıtılmaktadır. Bu bilgiler çerçevesinde ise onun Osmanlı fıkıh tarihindeki yerine dair tespitlerde bulunulmaktadır. Anahtar kelimeler: Molla Fenârî, Osmanlı Fıkıh Tarihi, Fusûlü’l-bedâyi‘