TATAR EDİBİ FATİH KERİMİ ve İSTANBUL MEKTUPLARI ADLI ESERİ (original) (raw)

TATAR EDiBİ FATİH KERiM! ve İSTANBUL MEKTUPLARı ADLI ESER İ FAZIL GÖKÇEK Şehabettin Mereanı, Kayyum Nasırl ve Rızaeddin Falıı'eddin ile birlikte modern Tatar edebiyatının kurucularından sayılan Fatih Kerimı, 30 Mart i ~70 tari· hinde Samara eyaletinin Bögülme ilçesine bağlı Minlibay köyünde bİr molla ai-lesİnin çoeuğu olarak dünyaya gelmiştiL Fatih Kerimfnin babası İl man KerimL Çırçılı medresesindeki temel eğitimi sırasında parlak bir öğrenci olarak dikkati çeker ve babası onu öğrenimini devam ettinnek üzere Çistay medresesine gönderir. Burada yedi yıl öğrenim gören liman Kerimı, devrinin önemli bir aydını olarak yetişir ve Minllbay köyüne dönerek burada bir medrese açar ve öğrenci yetiştirıneye başlar. Klasik usulde verdiği bu eğitimin pek de başarılı ve sonuç verici olmadığını görerek umutsuzluğa düşen İlman Kerimı, tam bu sırada İsma il Gaspıralı'nın "usul-i cedid" adıyla başlattığı yeni öğretim tarzından haberdar olur. Kırım'a giderek Gaspıralı ile tanışır ve bu yeni usul öğretimin mahiyetini öğrenir. Memleketine döndüğünde, Gaspıralı'nın yeni usulünü tatbik etmek amacıyla bir mektep açar. Çevredeki diğer köylerde de bu usulün yaygınlaşma sı için çaba gösterir ve kısmen başarılı olur. Böylece, Fatih Kerimi'nin babası İl man Kerimı, İdil boyunda ceclitçilik hareketini haşlatan kişi olarak Tatar ımıarif tarihinde önemli bir yere sahip olur. İşte Fatih Kerimı, bu ortam içinde doğar. On bir yaşına kaclar babasının medresesinde öğrenim görür. Sonra da babasını takip ederek Çistay medresesine gider ve on bir yıl boyunca tahsiline burada devam eder. Bu medresede okurken Kerimı, iki yıllık Rus mektebini de tamamlar, Rus edebiyatını da takip etmeye ve Rusçadan bazı tercümeler yapmaya ba~lar. Daha sonra İstanbul'a gelen Fatih Kerim!. Mülkiye mektehinde öğrenimini devam ettirir, bu vesileyle Türk edebiyatını da yakından tanıımı imkanı hulur. Böylece Fatih Kerim!, medresede geleneksel bilimleri, Arapça ve Farsçayı öğrenmi~, buna aynı yıllarda Rusçayı, Mülkiye'de ise Osmanlı Türk~·e~ini ve Fransızcayı ilave etmiş ve bu dillerin edebi-TÜRK DÜNYASI Dil ve Edebiyat Dergisi Sayı 5 (Bahar 1998)

Sign up for access to the world's latest research.

checkGet notified about relevant papers

checkSave papers to use in your research

checkJoin the discussion with peers

checkTrack your impact