Birinci Dünya Savaşı’nda XIII. Kolordunun İran Harekâtı ve Menzil Hizmetleri (original) (raw)

Birinci Dünya Savaşı’nda 13. Kolordunun İran Harekâtı ve Menzil Hizmetleri

2019

Öz: Menzil hizmetleri, Ordunun hareket kabiliyetini muhafaza için her türlü ihtiyacın temini ile hasta, yaralı, esir, ganimet ve kullanılmayan malzemelerin de harp mıntıkasından iç bölgelere aktarılmasını kapsamaktadır. Menzil hizmetlerinin iyi planlanabilmesi için sağlıklı bir ulaşım ağı, nakil vasıtaları, insan gücü ve paranın yanında zamana ihtiyaç vardır. I. Dünya Savaşı seferberliği sürecinde Irak bölgesinden ciddi bir tehdit beklenmediği için bu cephede hazırlıklara oldukça geç başlanmıştı. Bununla birlikte Irak'taki VI. Orduya bağlı XIII. Kolordu da savaş esnasında menzil hizmetleri bakımından hiçbir hazırlığın bulunmadığı İran içlerine harekât emri almıştı. Hemedan'a kadar ilerleyen Osmanlı güçleri bu harekât esnasında menzil hizmetleri yönüyle birçok güçlükle karşılaşmıştır. Çalışmamızda arşiv belgeleri ve hatıra türü eserler ışığında menzil hizmetleri ve lojistik desteği açısından XIII. Kolordunun İran harekâtı ele alınacaktır.

Bursalı Mehmed Nihat Bey’in Eserine Göre 13. Kolordunun I. Dünya Savaşı’ndaki İran Harekâtı

Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi (ATAD), 2024

Birinci Dünya Savaşı’nın kritik cephelerinden biri olan Irak (Dicle) Cephesi, İngilizlerin Basra’ya taarruz etmesiyle açılmıştır. Bu süreçte bölgede konuşlu Osmanlı 6. Ordusuna bağlı 13. Kolordu da İngilizlere karşı muharebeler vermiş ve Kûtü’l-Amâre Zaferi’nde pay sahibi olmuştur. Kût Zaferi’ni müteakip İran üzerinden Osmanlı sınırlarına doğru ilerleyen Rus ordusunu durdurmak ve bölgeyi ele geçirmek maksadıyla İran Harekâtı’nın yapılması kararlaştırılarak 13. Kolordu İran Cephesi’nde görevlendirilmiştir. Kolordu Haziran 1916’da başlattığı harekât ile Rusların geri çekilmesini sağlarken Kirmanşah ve Hemedan gibi İran’ın batısındaki önemli mevkileri kontrol altına almıştır. Ancak İngilizlerin takviye kuvvetlerle yeniden Bağdat’a yönelmesi karşısında 13. Kolorduya İran’ı tahliye etmesi emredilmiştir. Bu emir geç verildiği için Kolordu unsurları bölgeye ulaşamadan Bağdat İngilizlerce işgal edildiği gibi İran’daki kazanımlar da kaybedilmiştir. Kritik neticeleri haiz İran Harekâtı’na dair ana kaynak hüviyetindeki bir harp tarihi kaynağı da harekâta 13. Kolordu 6. Tümen Kurmay Başkanı olarak katılan Binbaşı Bursalı Mehmet Nihat Bey tarafından yazılan ve 1920’de yayımlanan “Irak Cephesi Muharebâtından: 13. Kolordunun İran Seferi” adlı eserdir. Bu makalede; Osmanlı Devleti’nin başlattığı İran Harekâtı’nı icra eden 13. Kolordunun bölgedeki askerî faaliyetleri, Nihat Bey’in günümüz Türkçesine aktardığımız eseri kapsamında ele alınmıştır. Harekât, diğer hatırat ve araştırma eserlerin de incelenmesiyle mukayeseli ve nitel analiz metoduyla değerlendirilmiştir. Böylece İran Harekâtı’nın amaç ve hedeflerine ne ölçüde ulaşıldığı tespit edilmeye çalışılmıştır.

Osmanlı Sefer Organizasyonlarında ve Birinci Dünya Savaşında Menzil Hizmetleri

Yakın dönem Türkiye araştırmaları, 2019

İkmal, bakım, ulaştırma ve sıhhiye konularından oluşan lojistik hizmetler, tarih boyunca orduların savaşı kazanmalarında en belirleyici unsur olmuşlardır. Osmanlı Ordusunda lojistik, kuruluştan Balkan Harbine kadar Sefer Organizasyonu, 1911 yılında Menzil Hizmetleri Nizamnamesinin yayımlanmasından itibaren de ikmal ve tahliye temelli geri bölgede icra edilen Menzil Hizmetleri olarak ele alınmıştır. Bu makalede sefer organizasyonlarında askeri menziller ile Menzil Hizmetleri Nizamnamesine göre geri bölgenin tamamında uygulanmaya çalışılan, I. Dünya Savaşı'nda yenilginin ana sebepleri arasında da gösterilen menzil hizmetleri incelenecektir. Çalışma, Menzil Hidematı Nizamnamesi, Gnkur ATASE ve Denetleme Başkanlığı Arşivi, literatür taraması ve Birinci Dünya Savaşı'nın yüzüncü yılını yaşamamız münasebetiyle yayımlanan çok sayıda hatırattan faydalanılarak hazırlanmıştır.

Sefer Planlarında ve Balkan Harbi’nde Osmanlı Ordusunda Menzil Teşkilatı

Balkan Harbi’nde Osmanlı Ordusu hiç kimsenin beklemediği, çok hazin bir yenilgi almıştır. Bu yenilginin askeri sebepleri arasında en önde gelenlerden birisi de Osmanlı Ordusu’nun lojistik sisteminin temelini oluşturan Menzil Teşkilatı’nın yetersizliği olmuştur. Bu makalede Menzil Teşkilatı Nizamnamesi esasları ve bu esaslar doğrultusunda hazırlanan sefer planlarındaki Menzil Teşkilatı ile Balkan Harbi’ndeki uygulamaları ele alınmıştır.

Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin İran'da Cihad-ı Ekber Faaliyetleri

2502110377 Tez Danışmanı: DOÇ.DR. İLYAS TOPSAKAL İSTANBUL 2016 III ÖZ BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA OSMANLI DEVLETİ'NİN İRAN'DA CİHAD-I EKBER FAALİYETLERİ RIDVAN AYAYDIN Birinci Dünya Savaşında İtilaf Devletleri'ne karşı Avrupa cephelerinde savaşa tutuşan Almanya, Fransa cephesindeki Marne'de durdurulduktan sonra, 2 Ağustos 1914'te yaptığı gizli anlaşma ile yedeğe aldığı Osmanlı'yı müttefiki olarak savaşa sokmaya karar vermişti. Osmanlı, dönemin en güçlü Müslüman devleti olması hasebiyle Halifeliği elinde bulundurduğundan, İtilaf Devletleri'nin sömürgelerindeki Müslümanlar, halifenin çağrısı ile cihada davet edilerek ayaklandırılmak istendi. Böylece İtilaf devletleri Avrupa cephelerine sömürgelerinden asker takviyesi yapamayacak ya da Avrupa cephelerindeki askerlerini sömürgelerinde çıkan isyanları bastırmak üzere oralara kaydırarak, Almanlara Avrupa'da kilitlenen cepheleri kendi lehlerine açma imkânı vereceklerdi. Osmanlı da İtilaf Devletleri'ne ittifak teklif etmesine rağmen aldığı olumsuz cevabı, İtilaf Devletleri'nin kendisini aralarında savaş sonrası paylaşacakları şeklinde yorumlayarak, Almanya'nın yanında savaşa dâhil olmuştu. Kaybettiği toprakları da geri alabilme ümidiyle Cihad-ı Ekber ilan etti. Cihad-ı Ekber'in asıl hedeflerinden birisi İngiliz sömürgesindeki Hindistan Müslümanlarını ayaklandırmak olduğundan, oraya ulaşabilmek için İran'a girmek bir zaruret olmuştu. Osmanlı ve Almanya etkili kuvvetlerle İran'ı geçememesine rağmen karadan ulaşabildiği tek müslüman komşusu olması, diğer Müslüman ülkelere ulaşım için gerekli olan donanmasının da zayıf olması ve sahada aktif olarak, sefir başta olmak üzere ataşemiliteri ve subayları ile çalışabilme imkânı bulduğu için Cihad-ı Ekber faaliyetleri İran'da yoğun olarak etkin oldu. Osmanlı sınırına yakın Kürt ve Türk aşiretlerinden mücahid topladı ve Ruslara karşı küçük müfrezelerle zaman zaman etkili savaşlar verdi. Halife ve cihad gibi İslam dinine ait kavramları dünya çapında siyaseten kullanıp, dünyanın en güçlü ordularına sahip Almanya ile müttefik olarak ondan destek alsa bile, müslim ve gayrimüslim bütün insanoğlunun eylemlerinin altında yatan sonsuzluk ve ebedi iktidar iddiasına Allah dışındaki bütün varlıklar gibi Osmanlı Devleti de yenik düştü.

Menzil Services in Ottoman Expediation Organizations and in The First World War

Yakın dönem Türkiye araştırmaları, 2019

İkmal, bakım, ulaştırma ve sıhhiye konularından oluşan lojistik hizmetler, tarih boyunca orduların savaşı kazanmalarında en belirleyici unsur olmuşlardır. Osmanlı Ordusunda lojistik, kuruluştan Balkan Harbine kadar Sefer Organizasyonu, 1911 yılında Menzil Hizmetleri Nizamnamesinin yayımlanmasından itibaren de ikmal ve tahliye temelli geri bölgede icra edilen Menzil Hizmetleri olarak ele alınmıştır. Bu makalede sefer organizasyonlarında askeri menziller ile Menzil Hizmetleri Nizamnamesine göre geri bölgenin tamamında uygulanmaya çalışılan, I. Dünya Savaşı'nda yenilginin ana sebepleri arasında da gösterilen menzil hizmetleri incelenecektir. Çalışma, Menzil Hidematı Nizamnamesi, Gnkur ATASE ve Denetleme Başkanlığı Arşivi, literatür taraması ve Birinci Dünya Savaşı'nın yüzüncü yılını yaşamamız münasebetiyle yayımlanan çok sayıda hatırattan faydalanılarak hazırlanmıştır.

Birinci Dünya Savaşı’nda Doğu Cephesinin Lojistik Organizasyonu: 3. Menzil Müfettişliği

2020

Tarihin her doneminde ordularin lojistik ihtiyaclarinin yeterince karsilanmasi ve butunleme hizmetlerinin sorunsuz bir sekilde yurutulmesi harplerin gidisatina dogrudan tesir etmistir. Bu durum, I. Dunya Savasi gibi ordu mevcudunun milyonlara ulastigi ve lojistik ihtiyaclarin cogalip farklilastigi bir donemde daha da onem kazanmistir. Cagin gereksinimlerine uygun olarak modern bir geri hizmet sistemi kurmayi amaclayan Osmanli Devleti, Balkan Savaslari oncesinde Alman lojistik sistemini esas alarak yeni bir geri hizmet organizasyonu olusturmaya calismistir. Menzil Teskilati adi verilen bu yeni sistem, ilk olarak Balkan Savaslari’nda uygulamaya konulmus; ancak, sistemin isleyis ve uygulanisina vakif yeterli personel bulunmadigindan menzil sistemi bu ilk sinavinda basarisiz olmustur. I. Dunya Savasinin baslamasiyla Menzil Teskilati, yururlukte bulunan 1911 tarihli Menzil Nizamnamesine gore yeniden ihdas edilmistir. Boylece her ordunun her turlu lojistik ihtiyaci, ordu harekât alaninin ...

Birinci Dünya Savaşı'nda Ataşe Militer Ömer Fevzi Bey'in İran'daki Faaliyetleri

Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 2018

Özet Bu çalışmada Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti’nin İran’daki ataşe militeri Ömer Fevzi Bey’in faaliyetleri incelenecektir. Birinci Dünya Savaşı sırasında İran coğrafi konumu itibarıyla hem İtilaf Devletleri hem de İttifak Devletleri açısından büyük önem taşımıştır. Almanya ve Osmanlı Devleti İran üzerinden Kafkaslara ve Afganistan’a doğru yayılmak istemişlerdir. Böylece Kafkasya’da Rusya’yı sıkıştırmak, Afganistan üzerinden de Hindistan’da İngiltere’yi rahatsız etmek amaçlanmıştır. Bunun başarılması için İran üzerinde birçok girişimde bulunulmuştur. Bu girişimlerin askeri olanları ile Ömer Fevzi Bey ilgilenmiştir. İran’a gönderilen ajanların, müfrezelerin ve çetelerin merkez ile iletişimleri Ömer Fevzi Bey üzerinden sağlanmıştır. Kendisi yürütülen bu girişimlerin başarılı olması için İran’da yoğun mesai harcamıştır. Bunun dışında Ömer Fevzi Bey bölge ile ilgili planlar yaparak İstanbul’a önerilerde de bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Ömer Fevzi Bey, İran, Osmanlı Devleti, İttihat ve Terakki Cemiyeti, Birinci Dünya Savaşı ATTACHE MİLİTİA ÖMER FEVZİ BEY’S ACTIVITIES IN IRAN DURİNG THE FIRST WORLD WAR Abstract In this study, activities of the Ottoman State's Attaché militia Ömer Fevzi Bey during the First World War will be examined. During the First World War, Iran was of great importance both in the Entente States and in the Alliance States in terms of its geographical position. Germany and the Ottoman State wanted to spread through Iran to the Caucasus and Afghanistan. Thus, it was aimed to squeeze Russia in the Caucasus and disturb England in Afghanistan. There have been many initiatives on Iran to achieve that. Ömer Fevzi Bey was interested in the military ones of these initiatives. The communication with the headquarters of the agents, detachments and gangs sent to Iran was provided via Ömer Fevzi Bey. He spent intensive work in Iran for these initiatives to be successful. Besides, Ömer Fevzi Bey made suggestions to Istanbul by making plans about the region. Key Words: Ömer Fevzi Bey, Iran, the Ottoman State, the Committee of Union and Progress, the First World War

Ebû’l-Hâris Arslan Câzib, Gazneliler Devletine Yaptığı Askerî ve İdarî Hizmetler

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 2024

Tarih, kahramanlar ve büyük şahsiyetlerle tekemmül eder. Kahramanlar ve büyük şahsiyetler tarihten çıkarıldığı zaman, tarihten geriye çok az şey kalır. Büyük şahsiyetler, aynı zamanda büyük yardımcılar bulup onların hizmetlerinden faydalanmasını bilen adamlardır. Tarihte büyük işler başarmış büyük şahsiyetler çoğu kez yardımcıları ile birlikte anılır. Türk tarihinin gördüğü en büyük kahramanlardan biri, Gazneli Mahmud’dur. Mahmud’un en güvendiği komutan ve yardımcılarından biri ise Ebû’l-Hâris Arslan Câzib’dir. Arslan Câzib, Gazneli Mahmud dönemi bilhassa da Gazneliler tarihi için önemli bir şahıstır. Arslan Câzib ile ilgili ana ve ikinci el kaynaklarda azda olsa ilmi kayıtlara tesadüf edilmektedir. Fakat bu dağınık ve yetersiz kayıtlar, araştırma eserlerde bir araya toplanarak hakkında müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Arslan Câzib’in askerî ve idarî kariyerinde önemli vazifeler üstelendiği görülmektedir. Bu çalışmada Gazneli Mahmud’un hükümdarlığı zamanında onun hizmetinde Hâcib, Tûs Valisi ve sipehsâlâr olarak görev yapmış olan Arslan Câzib’in hayatı ile beraber Gazneliler devletinde üstlendiği askerî ve idarî roller ortaya konulmaya çalışılacaktır.