AZERBAYCAN`IN ENERJİ POLİTİKASI VE TÜRKİYE (original) (raw)

Azerbaycan dünyada ilk petrol üreten devlet olarak bilinmekte ve dolayısıyla petrol endüstri tarihi açısından oldukça zengin bir ülkedir. Bu nedenle artık Azerbaycan'ın enerji alanındaki tecrübesi diğer devletler tarafından da kullanılmaya başlanmıştır. Azerbaycan'nın, özellikle 1991'de bağımsızlığını kazandıktan sonraki politikası, bağımsız enerji ilişkilerini geliştirme üzerine kurulmuştur. Bu bağlamda ilk yıllarda, özellikle 1991-1994 yıllarında birçok sorunlarla karşılaşan Azerbaycan, sonunda 1994 yılında "Asrın Anlaşması" nı imzalayarak, bundan bir kaç yıl sonra, 1997'de Bakü-Supsa diye adlandırılan Batı petrol hattını, 2006'da Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol hattını, 2007'de Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz hattınının yapımını başarmış, yatırım kabul eden ülkeden, yatırım ihraç eden ülkeye dönüşmüş, dünyanın birçok noktalarında önemli projelere imza atmıştır. Bu gelişmeler Azerbaycan'ı uluslararası arenada güvenilir ortak olarak tanıtmış ve önem kazandırmıştır. Azerbaycan'ın en fazla enerji işbirliği içerisinde olduğu ülkelerden olan Türkiye, enerji kaynakları açısından yoksun olmanın dezavantajlarını uzun yıllardır yaşayan bir devlet olarak, sahip olduğu coğrafi konumunun avantajlarını fırsata dönüştürme eğilimi içerisine girmiş ve "enerji merkezi" olma hedefi doğrultusunda enerji politikalarını şekillendirmeye başlamıştır. Bu bağlamda Türkiye, Azerbaycan'la birlikte birçok yeni projelere imza atmıştır. Özellikle Güney Gaz Koridoru ve onun bir parçasını oluşturan Trans-Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) ve TAP projeleri Avrupa'nın hem Türkiye`nın enerji güvenliği ve kaynak çeşitlendirilmesi, hem de Türkiye`nin enerjide merkez ülkeye dönüşmesi stratejileri kapsamında, aynı zamanda Azerbaycan`ın uluslararası arenada pozisyonunun daha da güçlendirilmesi ve işbirliklerinin derinleştirilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu tezin amacı Azerbaycan'ın enerji politikasını analiz etmek, özellikle bu kapsamda Türkiye`nin rolünü değerlendirmek ve Azerbaycan-Türkiye ilişkilerinin gelecekteki perspektifini incelemektir. ABSTRACT Azerbaijan is known as the first oil producing state in the world and accordingly oil industry has very deep roots here. Therefore Azerbaijan's experience in the field of energy has already begun to be used by other states. After Azerbaijan's independence in 1991, its energy policy was mainly based on the development of independent energy relations. Azerbaijan, facing many problems in the first years of independence, especially in 1991-1994, signed the "Contract of the Century" in 1994. A few years later in 1997 Baku-Supsa "Western" oil pipeline was established. Baku-Tbilisi-Ceyhan oil pipeline opened in 2006 and the construction of Baku-Tbilisi-Erzurum natural gas pipeline was successfully completed in 2007. Azerbaijan turned into an investment-exporting country out of an investment-accepting one and signed several important projects in different parts of the world. These developments presented Azerbaijan as a reliable partner in the international arena, lead to desire and provided favor.