Kamu Kurumları Üzerinde İdari Vesayet Denetiminin Sınırları (original) (raw)

Kamu Kesiminde Ic Denetimin Etkinligi

Türkiye’de 2003 yılında kabul edilen Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu ile yönetim ve denetim sistemi yeniden yapılandırılmıştır. Söz konusu kanunun getirdiği saydamlık, hesap verilebilirlik, etkinlik, verimlilik, ekonomiklik ilkelerinin hayata geçmesi, stratejik plan, çok yıllı performans esaslı bütçeleme sisteminin etkin bir şekilde işlemesi ve hayata geçmesi için iç denetim sisteminin tüm unsurları ile etkin uygulanması gerekir. Bu çalışmada 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu ile getirilen ve kamu idarelerinde 2006 yılından beri uygulanan iç denetim sistemi ve iç denetim süreçleri açıklanmış, iç denetimin yönetimi, bağımsızlığı, tarafsızlığı, uygulanması, çalışma ve raporlama standartları ve uygulama sonuçları çerçevesinde etkinliği iç denetçiler üzerinde yapılan bir alan araştırmasına dayalı olarak belirlenmeye ve iç denetim siteminde etkinliğin sağlanması için sorunlar tespit edilerek çözüm önerileri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Yerel Yöneti̇mler Üzeri̇nde Uygulanan İdari̇ Vesayet Yetki̇si̇ni̇n İrdelenmesi̇

Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2016

Ülkemizin anayasal ve yasal çerçevesi içinde vesayet denetimi, daha çok yerel hizmetleri idarenin bütünlüğüne uygun şekilde yürütmek ve halka daha iyi hizmet sunmak amacıyla merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerinde gerçekleştirdiği yönetsel bir denetim biçimidir. Bu denetim biçimi, yerel yönetimler üzerinde gerekli ve yararlı bir şekilde uygulandığında, yerel hizmetler daha iyi gerçekleştirilecektir. Ancak ülkemizde vesayet denetimi, daha çok yerel yönetimlerin özerkliğini sınırlayacak yönde kullanılmaktadır. Merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerinde uyguladığı vesayet yetkisinin aslında birçok yasal dayanağı vardır. Bu çalışmanın amacı, merkezi yönetimin il özel idarelerinin ve belediyelerin organları, personeli, işlemleri ve eylemleri üzerinde gerçekleştirdiği idari vesayet yetkisini 5302 sayılı Đl Özel Đdaresi Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu çerçevesinde irdelemektir. Çalışmada, yürürlükteki kanunların ilgili kısımları açıklanırken, önceki kanunlardaki düzenlemeler ile yer yer karşılaştırılmıştır. Büyükşehir belediyeleri ile köyler bu çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Çalışmayla önce idari vesayet yetkisi ile ilgili kavramlar, sonra il özel idareleri ve belediyeler üzerinde uygulanan kanunlarda idari vesayet yetkileri açıklanmıştır.

Kamu Tüzel Kişiliği Kavramı ve Türkiye'de İdari Vesayet Denetimi Uygulamaları

Public legal entities are legal entities organized according to the rule of public law. Public legal entity in the Turkish legal system; can be regulated by the constitution, law and presidential decree. On the other hand, if the public legal personality of some organizations is not specified in these three legal forms, their qualifications may be controversial. In Turkish public administration, public legal entities are of two types as public administrations (state and local administrations) and public institutions (service decentralization organizations). Ensuring the integrity of the administration between these institutions is realized through administrative tutelage control. The limited control authority of the state public legal entity over the transactions and actions of other public legal entities, provided that it is specified by law, is called administrative tutelage control. Features of administrative guardianship control; it is an exceptional authority, clearly stated in the law and does not contain orders and instructions. However, when the founding laws or decrees of some institutions in the Turkish Public Administration are examined, it is seen that there are provisions contrary to the scope of tutelage. In this context, in the study, public legal entities and administrative tutelage practices were examined through a qualitative method, a literature review. The aim of the study is to determine the qualifications of the institutions that do not specify public legal personality in the Law and Presidential Decrees, and the paradox, which is reflected in the practice of administrative tutelage control and reminds the hierarchy. In the study, legal persons, public legal persons and administrative tutelage practices are explained with examples through institutions in the Turkish Public Administration Organization.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde İdari Denetim: Kamu 'Denetişim' Modeli

Denetişim, 2018

Türk idare teşkilatı içerisinde denetim faaliyetinin mevcut yapısı, bir yanıyla gelenekten beslenen diğer tarafıyla modern yönetim tekniklerine adapte olma gayreti gösteren ikircikli bir görünüm arz etmektedir. Hâlihazırdaki durum denetim birimleri arasında görev-yetki karmaşasına/çakışmasına neden olması yanında, aynı zamanda kamu idarelerinin hizmet üretme/sunma süreçlerinin hukuka aykırılık, kaynak israfı, suistimal ve sair risk unsurlarını da içeren bir metot dâhilinde gözden geçirilerek elde edilen bulgular doğrultusunda yeniden tasarlanmasına da mani olmaktadır. Bu bağlamda Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçiş süreci de, her alanda olduğu/olacağı gibi, Türkiye Cumhuriyeti’nin küresel vizyonuyla uyumlu bir yönetim kapasitesi inşa edilebilmesinin kritik bir unsuru olarak, yetkin denetim profesyonellerinden müteşekkil etkin bir denetim faaliyeti oluşturulabilmesi bakımından önemli bir fırsat olarak görülmektedir. İşte bu çalışmada, “kamu denetişim modeli” olarak adlandırılan sistem kapsamında öncelikle denetim faaliyetinin tematik/işlevsel bir üst norm ile düzenlenmesi ve bu düzenlemenin uygulama safhasına aktarılması ile etkin bir şekilde yürütülmesini gözetecek ve koordine edecek bir üst kurulu teşkilatlandırılmasının önemine vurgu yapılmaktadır. Bilahare hem zikredilen üst kurulun ve hem de kamu idarelerinde oluşturulacak denetim sisteminin kurgusal ve fonksiyonel yapısına yer verilmekte; bu doğrultuda mevcut “ikircikli” yapının iyileştirilmesine ilişkin öneriler getirilmektedir.

İdari Denetimden İdarenin Denetime; Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman)

2022

Yöneten ve yönetilen arasındaki ilişkilerin mazisi insanlık tarihi kadar eskidir. Kitlesel olarak bir arada yaşama fikri ve devamında eyleminden bu tarafa toplum, kamu kaynaklarının dağılımı ve birey-idare arasındaki anlaşmazlıklar var olmuştur. Neredeyse bütün toplumlarda, elitler yani gücü muhafaza eden iktidar sahipleri ile idarenin yönetimi altında olan vatandaşlar arasındaki anlaşmazlıklar vuku bulmuştur. Genellikle bu sorunlar güçlünün yani idarenin istediği yönde sonuçlanmıştır. Ülkemizde devlet yapısı ve devletin sunmuş olduğu kamuya dair hizmetler de gün geçtikçe karmaşıklaşmakta, geleneksel olarak başvurulan hak arama yolları yeni sorunlara cevap verme noktasında yeterli olamamaktadır. Günümüzde idarenin hayatın her alanında varlığını sürdürme çabası, karışık olan mevzuatın daha da içinden çıkılmaz hale gelmesine, yargı odaklı ve diğer denetim yollarının kendilerini bu hızlı dönüşüm karşısında güncellemeyip, gittikçe hantallaşan bir durum içinde bulmasına sebep olmuştur. Bunun sonucu olarak toplum sorunlarının çözümü yolunda alternatif hak arama yolları ihtiyacı doğmuştur. Dünyada son zamanlarda yaşanan hızlı gelişmeler, kamu yönetimi alanında da etkisini çok net göstermektedir. Bu noktada toplumun kamudaki yönetim anlayışında ve kamu idaresinden beklentilerinde daha belirgin değişimleri arzulamaktadırlar. Bu beklenti ve taleplerin bir tezahürü olarak Türkiye gündeminde son zamanlarda yazılı, görsel ve sosyal medya da yer alan ve “Ombudsmanlık” olarak bilinen Kamu Denetçiliği Kurumu(KDK), kamu yönetiminin idari olarak denetimi işlevi ile karşılık bulmuştur. Ombudsmanlık kurumunun oluşmasının temel çıkış noktası olarak, toplumun idare ile yaşadığı sorunların yargı organlarına başvurmadan hızlı ve etkin bir şekilde çözüme kavuşturarak idareyi daha şeffaf, hesap verebilir ve katılımcı bir anlayışla topluma karşı daha sorumlu hale getirmek hedeflenmiştir.

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yapısında Kamu Kurumlarında İç Denetim Faaliyetlerinin Durumu

Denetişim Dergisi, 2023

ABSTRACT With Law No. 5018 on Public Financial Management and Control, our public financial management structure includes modern corporate governance concepts such as strategic plan, performance program, multi-year budgeting, internal control system, and internal audit. Within the framework of these developments in the public financial management approach, the audit approach has also evolved towards an understanding that enables transparency, accountability, and having international professional standards, directing the management, being solution-oriented, and overseeing the effective, economical, and efficient use of resources. This new audit approach is the internal audit methodology, part of the internal control system. In this methodology, the internal audit's mission is to contribute to the development of good governance by evaluating the controls and risks related to business processes, creating insights, and making recommendations in terms of the risks that the administration is likely to face. The purpose of the study is; to evaluate the stages of internal control and internal audit regulations which has got included in our public financial management structure in the early 2000s and their implementation in public institutions and the current point reached now. The method of the study, after presenting the conceptual framework of internal audit, its historical development process, and internal audit legislation briefly, the current management and personnel structures and operational performances of internal audit units in public institutions have been evaluated by document analysis method, which is one of the qualitative research methods, based on the data of the Internal Audit Coordination Board, and suggestions have been developed based on these evaluations. In the new public financial management system, it is observed that significant progress has been made toward the establishment and institutionalization of internal audit in public institutions, but internal control management has not been institutionalized at the same level yet. In this respect, it appears that there is a need for leadership of internal audit units through providing consultancy toward setting up internal control systems in public administrations. Keywords: Public financial management, internal audit, internal control system. JEL Classification: M40, M42, H83 ÖZET 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu mali yönetim sistemimize stratejik planlama, performans programı, çok yıllı bütçeleme, iç kontrol sistemi ve iç denetim gibi modern kurumsal yönetim kavramları dahil edilmiştir. Kamu mali yönetim anlayışında ortaya çıkan bu gelişmeler çerçevesinde denetim anlayışı da, şeffaf, hesap verilebilirliği sağlayan, uluslararası mesleki standartlara sahip, yönetimi yönlendiren, çözüm odaklı, kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını gözeten bir anlayışa doğru evrilmiştir. Bu yeni denetim anlayışı, iç kontrol sisteminin bir parçası olarak nitelendirilen iç denetim metodolojisidir. Bu metodolojide iç denetim iş süreçlerine yönelik kontrolleri ve riskleri değerlendirerek kurumun maruz kaldığı ya da kalabileceği riskler bakımından farkındalık oluşturup önerilerde bulunarak iyi yönetim anlayışının gelişmesine katkıda bulunmayı misyon edinilmiştir. Çalışmanın amacı; kamu mali yönetim yapımıza 2000’li yılların başında girmiş olan iç kontrol ve iç denetim düzenlemelerinin ve kamu kurumlarındaki uygulamalarının kat ettiği aşamaları ve günümüzde gelinen noktayı değerlendirmektir. Çalışmanın yöntemi; iç denetimin kavramsal çerçevesi, tarihsel gelişim süreci ve iç denetim mevzuatı özetle ortaya konulduktan sonra, bugün gelinen noktada kamu kurumlarında iç denetim birimlerinin mevcut yönetim ve personel yapıları ile faaliyet performansları İç Denetim Koordinasyon Kurulunun verilerine dayalı olarak nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi yöntemiyle değerlendirilmiş ve bu değerlendirmelere dayalı olarak öneriler geliştirilmiştir. Yeni kamu mali yönetim yapısında iç denetimin kamu kurumlarında kurulması ve kurumsallaşması yönünde önemli ölçüde mesafe alındığı, ancak iç kontrol yönetiminin henüz aynı oranda kurumsallaşamadığı gözlemlenmektedir. Bu doğrultuda, iç denetim birimlerinin kamu idarelerinde iç kontrol sisteminin kurulmasında danışmanlık yoluyla öncülük etmesinin bir gereksinim olduğu ortaya çıkmaktadır. Anahtar Kelimeler: Kamu mali yönetimi, iç denetim, iç kontrol sistemi. JEL Kodları: M40, M42, H83

İdari Vesayet Denetimi Kapsamında Görevlendirilmiş Belediye Başkanı

Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2023

Merkezden yönetim ve yerinden yönetim olmak üzere karma bir sistemin uygulandığı Türkiye"de, yerinden yönetimlerin denetimi Anayasa"da belirtildiği üzere "idari vesayet denetimi" ile sağlanmaktadır. Kanunlara uygun olarak karar vermesi ve hareket etmesi gereken yerel yönetimlerin iĢlemleri ve aldıkları kararlar merkezi idare tarafından denetlenmektedir. Yerel yönetimler alanında merkezi idare tarafından gerçekleĢtirilen reformlarla yerel yönetimler idari ve mali açıdan özerk kuruluĢlar hâlini almıĢ olsa da üniter yapıya sahip Türkiye"nin, bu yapısının bozulmasına yol açabilecek her türlü duruma karĢılık idari vesayet denetimini uyguladığı görülmektedir. Türkiye"de yerel yönetimler üzerinde uygulanan idari vesayet denetimi kapsamında, terör örgütleri ile iltisakı belirlenen belediye baĢkanı ve belediye organlarının görevden alınması ve merkezi idare tarafından belediye baĢkanı görevlendirilmesi hususu bu çalıĢmada incelenmiĢtir.

Yüksek Denetim Kuruluşlarının Denetim Kapsamı

2012

Günümüzde yüksek denetimin kapsamı, karar alıcılar açısından büyük önem taşımaktadır. Zira yurttaşlar, yasama üyeleri, uluslararası aktörler kamu kaynaklarının ne şekilde kullanıldığını bilmek isterler. Bu sayede yurttaşlar kamusal tercihlerini belirler, yasama üyeleri temsil yetkisi ile yürütmenin faaliyetlerini denetler, uluslararası yatırımcılar yatırım kararlarını, kredi kuruluşları da borç verme kararlarını şekillendirir. Bu tespit ve kararlar için yüksek denetim sonuçları ana referans kaynağı olarak kullanılır. Bu bakımdan etkili bir yüksek denetimden söz edilebilmesi için yüksek denetimin kapsamı olabildiğince geniş tutulmalıdır. Kapsamın tespitinde kamu gelirleri, harcamaları ve mal varlığı ve/veya kamu kaynağını doğrudan veya dolaylı olarak kullanan kurum ve kuruluşlar referans olarak alınabilir. İlk ayrıma göre; geniş anlamda kamu harcamaları, tüm kamu gelirleri ve kamuya ait taşınır ve taşınmaz mallar yüksek denetimin kapsamında yer almaktadır. Bu kaynakları doğrudan kullanan merkezi idare, taşra idaresi, özerk kamu kurumları, devlet işletmeleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareler genel olarak yüksek denetimin kapsamına girmektedir. Etkin bir yüksek denetimden bahsedilmek isteniyorsa; yüksek denetimin, ilgili kamu kuruluşları yanında kamu kaynağını kullanan diğer tüzel yapıları da kapsaması gerekir. Bu bakımdan kamu kaynağını doğrudan veya dolaylı kullanan özel sektör kuruluşları, siyasi partiler, dernekler ve vakıflar da yüksek denetim kapsamında değerlendirilmelidir.