"Tarihi Yapıların Özgün Mekan Özelliklerinin İncelenmesi: Nevşehir Derinkuyu Suvermez Köyü Örneği" (original) (raw)

2019, 3. SADA Sempozyumu Bildiri Kitabı

Tarihi yapı, sahip olduğu çevre ile bir bütündür. Tarihi çevrede, tarihi yapıların tipolojisini ve mekân özelliklerini etkileyen çok sayıda bileşen bulunmaktadır. Bunların başında, insan gereksinimleri, kültürel ve dini değerler, iklim ve topoğrafya gelmektedir. Bu bileşenler, yapıların mekân özelliklerinden, cephe özelliklerine, diğer yapılarla ilişkisine, gabarisinden kat sayısına kadar birçok özelliğini etkilemektedir. Tarihi dokuda yer alan yapılarda, ortak ihtiyaçlar sonucunda ortak bir dil oluşsa da, sahip olunan dini inançlar ve statüler sonucu bazı farklılıklar meydana gelebilmektedir. Tarihi yapılar, modern mimarinin tek düzeliğinin aksine özgün bir kimliği olan, günümüz yapılarından farklı detaylar barındıran, plan şeması, cephe ve mekân kurguları, detayları, yapım sistem ve malzemeleri açısından yöresel unsurlara sahip, yapı tekelinde ve doku bütününde niteliklerini okutan özelliktedir. Araştırma bölgesi olarak seçilen Nevşehir ili, Derinkuyu ilçesine bağlı, Suvermez Köyü’nde bulunan tarihi doku özgün bir mimari üsluba sahiptir. Tek hacimli yaşama birimi ve ek yapılardan oluşan, gusülhanenin niş biçiminde bu birimde konumlandırıldığı, ambar, ahır, ocak, tandır gibi yapı öğeleri, hayat adı verilen bahçesi bulunan, düz damlı, cephe ifadeleri kuvvetli, açıklıkları kontrollü, işlemeleri yerel malzemenin oyularak elde edildiği nitelikli ve ince işçilikli yapılar Suvermez Köyü’nde yer almaktadır. Çalışma kapsamı, bu özgün tarihi dokunun sahip olduğu mimari mirasın ve mekân özelliklerinin, incelenip araştırılarak analiz edilmesini ve belgelenmesini içermektedir. Yöntemi ise, kaynak araştırmaları, fotoğraf ile belgeleme, arşiv kayıtları ve yerinde yapılan incelemeler ve bunları yansıtan çizimlerdir. Çalışmanın amacı, farklı kültürlere ve farklı etnik kökenlere ev sahipliği yapmış, önemli bir tarihi geçmişi bulunan dokunun, özgün niteliklerinin varlığı konusundaki farkındalığın artırılarak, belgeleme sonrası koruma aşamalarına geçilmesi ve yapıların yaşatılabilmesi umuduyla gerekli bilgi aktarımının yapılmasıdır.