Kurʼân Vahyinde Nüzûlün Tekaddümü Yahut Hükmün Teahhuru Meselesi / Taqaddum al-Nuzūl or Ta'akhkhur al-Hukm Issue in the Nuzūl Process of the Qur'ān (original) (raw)

2019, İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi

ÖZET / ABSTRACT - Medine döneminde uygulama alanı ve imkânı bulan bazı hükümlerin Mekkî âyetlerde zikredilmesiyle meydana gelen işkâlin hallini amaçlayan tekaddüm-teahhur mevzuu ilk olarak Begavî tarafından dile getirilmiştir. Müfessirlerin konu hakkındaki izahlarının, sonraları ulûmu’l-Kur’ân eserlerinde müstakil bir başlık altında incelendiği görülmektedir. En erken Zerkeşî’nin el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân adlı eserinde yer alan mevzu, Suyûtî tarafından genişletilmiş ve Kur’ân ilimlerine dair telif edilen birçok eserde ele alınmıştır. Tekaddüm-teahhur mevzuu, Medine’de meşru kılınacak bir ibadetin Mekkî surelerdeki değinilerini, hükmü teahhur eden nüzûl; söz konusu ibadeti de nüzûlü tekaddüm etmiş bir hüküm olarak değerlendirmektedir. Konunun örnekleri arasında hükme müteallik âyetlerin yanı sıra haber muhtevalı âyetler de zikredilmektedir. Haberî âyetlerdeki teahhur, ilgili olayın tahakkuk etmesi şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Haberî âyetlerin hüküm içermemesine rağmen hükmü konu edinen bir başlık altında ele alınması ile Medine döneminde müesseseleşmiş bir ibadetin Mekke dönemindeki değinilerinin nüzûlün tekaddümü olarak telakki edilmesi, tekaddüm-teahhur usulünün tenkide uğradığı noktalardır. Medine döneminde gerçekleşecek bir olayın Mekke döneminde zikredilmesi, Kur’ân’ın i‘câzı ve Hz. Peygamber’in nübüvvetinin bir ispatı; Medine’de uygulandığı bilinen bir ibadetin Mekkî âyetlerdeki zikri ise söz konusu ibadete zemin oluşturmak şeklinde anlaşılabilir. (Anahtar Kelimeler: Tefsir, Kur’ân, Vahiy, Nüzûl, Hüküm, Tekaddüm, Teahhur) .......... ABSTRACT - Some of the ḥukms applied during the Madīna period are mentioned in the Meccan āyāt. This situation caused some problems about what these Meccan āyāt meant. These problems were first mentioned in the tafsīr books. To solve this problem, mufassirs expressed the taqaddum-taʾakhkhur issue. These explanations, which were first mentioned in tafsīr books, were then examined under an independent title in ʿulūm al-Qurʾān books. The first tafsīr book on the subject of taqaddum-taʾakhkhur issue belongs to al-Bag̲h̲avī, and the first ʿulūm al-Qurʾān book belongs to al-Zarkashī. Taqaddum-taʾakhkhur issue has been examined in al-Suyūṭī’s al-Itqān in a broader way and it has been argued as an independent title in the many of ʿulūm al-Qurʾān books. In the title of taqaddum-taʾakhkhur, issues related to ḥukms have been expressed. However, news-related āyāt are also discussed in this title. The taqaddum-taʾakhkhur in the news-related āyāt is the realization of the related event. However, it is open to discuss news-related āyāt under a title of taqaddum-taʾakhkhur. In this respect, there are some points where taqaddum-taʾakhkhur issue has been criticized. Mention of an event following the Hijra in Meccan āyāt has been understood as evidence of Muhammad’s prophecy. Mentioning of the ḥukm/worship implemented in Madīna in the Meccan āyāt aims to create a mental infrastructure. (Keywords: Tafsīr, Qurʾān, Waḥy, Nuzūl, Ḥukm, Taqaddum, Taʾakhkhur)