Матвейчык Д. Ч. Расійская дарэвалюцыйная гістарыяграфія паўстання 1863–1864 гг.: агульныя тэндэнцыі развіцця, дасягненні і праблемы (original) (raw)

Матвейчык Д. Ч. Расійская дарэвалюцыйная мемуарыстыка паўстання 1863–1864 гг. на тэрыторыі Беларусі як гістарыяграфічная з’ява

Беларусь у кантэксце еўрапейскай гісторыі: асоба, грамадства, дзяржава : зб. навук. арт. У 2 ч. Ч. 1 / рэдкал.: А. А. Каваленя (гал. рэд.), І. Ф. Кітурка (гал. рэд.) [і інш.]. – Гродна : ГрДУ, 2019. – С. 162–168.

During the period from 1863 to 1917 Russian memoirs about the 1863-64 Uprising were developing unevenly and often depended on political factors. At the same time the intensity of the development of memoir genre was much higher comparing with the development of historiography. As a result, there was a unique situation when memoirs served as historiography – they spread the information about the Uprising and enrooted the topic in historical discourse. В статье рассматривается процесс формирования и выполняемые функции пласта мемуарных произведений, изданных на русском языке в 1863–1917 гг. и посвященных тематике восстания 1863–1864 гг. на территории Беларуси. Определяются наиболее важные вненаучные факторы, влиявшие на интенсивность написания и печати мемуаров, выделяются наиболее информативные из числа опубликованных произведений, делаются выводы о принципиальной важности развития мемуаристики восстания для распространения сведений соответствующей тематики в российском обществе в целом.

Матвейчык Д.Ч. Выкарыстанне архіўных дакументаў па гісторыі паўстання 1863–1864 гг. прадстаўнікамі беларускай савецкай гістарычнай навукі міжваеннага перыяду

Теоретические и практические проблемы документоведения и архивоведения: ретроспектива и современность: материалы Международной научно-практической конференции (Минск, 2–3 декабря 2015 г.) / Редкол.: Э.М. Савицкий, С.В. Жумарь, П.А. Левчик и др. – Минск : БелНИИДАД, 2016.. – С. 149–155., 2016

На падставе аналізу навуковых прац (артыкулаў і манаграфій) беларускіх савецкіх гісторыкаў міжваеннага перыяду Усевалада Ігнатоўскага, Уладзіміра Пічэты, Яна Віткоўскага, Сяргея Цытовіча і іншых паказваецца працэс пашырэння кола ўжытых у іх крыніц, вызначаюцца фактары, якія садзейнічалі гэтаму працэсу, паказваецца роля ў ім найбольш значных асоб. Вызначаюцца асноўныя формы ўвядзення архіўных крыніц у навуковы ўжытак, ацэньваецца іх паспяховасць. “The Use of the Archival Documents on the History of the 1863-1864 Uprising by the Representatives of Belarusian Soviet Historiography in the Interwar Period”

Матвейчык Д. Ч. Палкавыя гісторыі як гістарыяграфічная з’ява ў даследаванні паўстання 1863–1864 гг. у Беларусі

«Долгий ХІХ век» в истории Беларуси и Восточной Европы: исследования по Новой и Новейшей истории. – Вып. 3. – Минск : РИВШ, 2019. – С. 3–15.

The article investigates such specific type of works as regimental stories, dedicated to the activities of separate military units (regiments) of the Russian army. The author highlights the part of them, containing the information on the history of the 1863–64 Rebellion in Belarus, reveals the history of formation of the complex of relevant works, shows their specificity, evaluates their contents for the accuracy of presented information, highlights some issues that have to be taken into account when using the regimental stories in studies at the present time.

Матвейчык Д. Ч. Польская гістарыяграфія паўстання 1863–1864 гг. на тэрыторыі Беларусі (1860–1870-я гг.)

Беларускі гістарычны часопіс. – 2019. – № 4. – С. 10–18.

Аўтар разглядае пачатковы этап развіцця польскай гістарыяграфіі паўстання 1863-1864 гг. на тэрыторыі Беларусі. Даецца яе характарыстыка, звяртаецца ўвага на найбольш значныя працы. The initial stage of development of the Polish historiography of Uprising of 1863-1864 on the territory of Belarus is discussed. Its characteristic is presented. Special attention is paid to the most significant works of the period.

Матвейчык Д. Ч. Лісты ссыльных удзельнікаў паўстання 1863–1864 гг. у зборах Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі

Архіварыус: зб. навук. паведамл. і арт.; вып. 16 / рэд.: В. Ф. Голубеў [і інш.]. – Мінск : НГАБ, 2018. – С. 101–121.

У артыкуле прыводзяцца звесткі пра вядзенне карэспандэнцыі ссыльнымі ўдзельнікамі паўстання 1863–1864 гг. са сваімі сваякамі і блізкімі на радзіме, прыводзяцца некаторыя колькасныя даныя пра ступень інтэнсіўнасці гэтага працэсу, абазначаюцца яго своеасаблівасці, вызначаюцца шляхі перадачы карэспандэнцыі. Публікуюцца тэксты пяці лістоў (у арыгінале і перакладзе на беларускую мову), выяўленых у зборах Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі, паказваюцца прычыны недаходу кожнага з іх да свайго адрасата, раскрываецца іх інфармацыйны патэнцыял як гістарычнай крыніцы. Таксама публікуюцца два выяўленыя фотаздымкі, якія перасылаліся разам з лістамі і былі канфіскаваны расійскімі чыноўнікамі. The article provides information on the correspondence of exiled participants of the 1863-64 Uprising with their relatives and friends back home. The author gives some quantitative data on the degree of this process intensity, indicates its originality, determines the ways of correspondence sending. The texts of five letters, revealed in the collections of the National Historical Archives of Belarus, are published in the article. The author shows the reasons why each of the letters hasn't reached the addressee, unleashes their information potential as a historical source. Also images of two identified photographs, which were sent along with the letters and were confiscated by Russian officials, are published.