DEĞİŞEN ENERJİ GÜVENLİĞİ STRATEJİLERİ VE TÜRKİYE İNCELEMESİ (original) (raw)

2020, ULUSLARARASI GÖBEKLİTEPE SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER KONGRESİ Kongre Tam Metin Kitabı

Toplumsal yaşamın kalitesinin devamında ve devletlerin kalkınmalarında ciddi bir önemi olan enerjinin üzerindeki tartışmaların odaklandığı temel noktalardan biri, konunun güvenlik boyutudur. Enerji güvenliği genel anlamıyla, sürdürülebilirliğe ve sürekliliğe yönelik tehditlerin ve endişelerin ortadan kaldırıldığı durumu ifade etmektedir. Geleneksel bakışla enerji güvenliği, enerji akışının en makul ve maliyetsiz çerçevede devam etmesi düşüncesiyle ele alınmıştır. Günümüzde ise enerji arzının ve fiyat kararlılığının yanı sıra farklı konu alanlarını içerecek şekilde çok boyutlu bir yapıya ulaşmıştır. Enerji güvenliği kısa, orta ve uzun vadedeki enerji politikaları kapsamında yatırım istikrarından terör saldırılarına, çevre sorunlarından kaynakların azalmasına kadar geniş bir çerçeveyi kapsayan bir alan halindedir. Devletlerin enerji ihracına veya ithalatına bağımlılıkları arttıkça enerji ile ilgili her türlü faaliyetin güvenliğinin sağlanması ihtiyacı daha üst seviyede hissedilmektedir. Enerji-politiğin uluslararası politikanın temel başlıklarından biri haline gelmesi ve yenilenebilir enerji alanındaki gelişmelerle birlikte güvenlik meselesinin yelpazesi genişlemiştir. Enerji güvenliği; fiyat istikrarı, teknoloji geliştirme hızının devamı, tüketime yönelik talep, küresel ve bölgesel sorunlar, verimlilik sistemlerinin işleyişi, transfer hatlarının emniyeti gibi pek çok konuyu da içerecek şekilde karmaşık bir hal almıştır. Enerji güvenliği bağlamında oluşabilecek tüm tehditlere ve sürekliliği etkileyecek gelişmelere karşı bir savunma mekanizması oluşturulması gerekmektedir. Devletler de ulusal enerji güvenliklerini yeni bir yaklaşım çerçevesinde ele almak zorunda oldukları bir dönem içerisinde bulunmaktadırlar. Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye’nin enerjiye bağımlılığı oldukça yüksektir ve enerji harcamaları ithalatının önemli bir kalemini oluşturmaktadır. Bu nedenle enerji güvenliği, enerji politikası içerisinde geniş bir başlığı ifade etmektedir. Yenilenebilir enerji yatırımlarının arttırılması, enerji nakil hatlarının siber ve terör saldırılarına karşı korunması, fiyat istikrarının sağlanması, enerji ticareti içerisinde bulunulan devletler ve şirketlerle ilgili analizlerin yapılması, enerji akışını sekteye uğratacak bölgesel ve küresel gelişmelerin takibi, bulunduğu bölgede aleyhine olacak enerjiyle ilgili girişimlere karşı konulması, herhangi bir kesintiye karşı depolama faaliyetlerinin hızlandırılması, yerli şirketlerin güçlendirilmesi, enerjinin çeşitli alanlarıyla ilgili teknolojik yeniliklerin uygulanması, hassas bilgilerin korunması gibi konular Türkiye’nin enerji güvenliğine bakışının ana hatlarını oluşturmaktadır. Türkiye ulusal, bölgesel ve küresel gelişmeler ve ihtiyaçları ışığında enerji güvenliği stratejilerini çok boyutlu, esnek, öngörülü, çözüm odaklı ve kapsamlı oluşturma arayışındadır. Bu bildiri ile öncelikle enerji güvenliğinin genel çerçevesi çizilecek, ardından küresel boyutta enerji güvenliği stratejisindeki değişim ve bu değişimin nedenleri incelenecektir. Türkiye’nin enerji güvenliği stratejisindeki değişim ise çalışmanın ikinci bölümünü oluşturacaktır. Dünyada enerjiye olan ihtiyacın artışı, bu doğrultuda giderek önem kazanan enerji politikaları ve politikaların içerisindeki güvenlik başlığının genişleyen gündemi irdelenmeye çalışılacaktır. Sonuçta ise enerji güvenliğinin sağlanması için devletlerin ne gibi adımları attıkları ve atmaları gerektiği tartışılacaktır.