Halk ve Bilim Arasında Bir Ömür Prof. Dr. İsmail Görkem Armağanı Konya - 2020 (original) (raw)

Halk ve Bilim Arasında Bir Ömür Prof. Dr. İsmail Görkem Armağanı Konya -2020 iii

Sevdiğine varamayan gızların Vardı(ğ)ı gocada gözü mü olur" Emirdağ Türküsü Özet: Türkü, dünyada bir millet adına bağlı olarak üretilmiş ve o millet ile özdeş hâle gelmiş ender müzik türlerinden birinin adıdır. Anadolu'da ezgiyle söylenen her metin türkü olarak adlandırılır. Sözlü kültür ortamında yaşayan, yazılı kültüre uzak olan veya sözünü yazıya geçirmenin yolunu bulamamış olan Türk insanı, uzunca bir süre bütün duygularını türkülerle ifade etmiştir. Yazı tanındıktan sonra da türkülere olan ilgide bir azalma olmamıştır. Bu yüzden türküler ele aldığı konular ve anlattığı duygular bakımından büyük bir zenginlik ve çeşitlilik gösterirler. Bu çalışmada türkülerin konu zenginliğine dikkat çekilerek toplumsal bir yara olan ve günümüzde de devam ettirilmeye çalışılan nispetsiz evlilikler (küçük yaştaki kızların yaşlı erkeklerle; olgun kadınların küçük yaştaki erkek çocuklarla evlendirilmeleri) ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: İgnacz Kunos, nispetsiz evlilikler, Safranbolu, türkü, Vahit Topçugil.

İsmail Görkem’in Ağıt Türü ile İlgili Çalışmaları, Halk ve Bilim Arasında Bir Ömür Prof. Dr. İsmail Görkem Armağanı Konya -2020 iii

Kömen, 2020

Özet: Bu yazıda, İsmail Görkem'in, Türk halk edebiyatının anonim ürünlerinden 'ağıt'lar üzerine hazırladığı çalışmaları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Görkem'in 'ağıt' türüne yaklaşımı ve geliştirdiği "tenkitli metin" metodu, sözel edebiyat ürünlerine ilk kez uygulanması bakımından öncü niteliğindedir. O, çalışmalarında 'yas törenleri' ve 'ağıt' kavramı hakkında genelden özele doğru dünya, Türk dünyası, Türkiye ve Çukurova bağlamında değerlendirmeler yapmıştır. Makalede, yas törenleri ve ağıtlar hakkında aktarılan öz bilgilerden sonra Görkem'in çalışmaları; gelenek, metin/söz, icracı/ağıtçı, yapı, anlam ve muhteva özellikleri ile incelemelerinde kullandığı yöntemler ve bakış açıları bakımından incelenmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Türk sözel edebiyatı, yas töreni, ağıt, ağıt yakma geleneği, Çukurova ağıtları.

Türk Kültüründe Çerçi ve Çerçilik Üzerine - Halk ve Bilim Arasında Bir Ömür Prof. Dr. İsmail Görkem Armağanı Konya -2020

Türk kültüründe teknolojik gelişmelere bağlı olarak birçok geleneksel uygulamayla birlikte mesleklerin de yok olma tehlikesi altına girdiği görülmektedir. Bu meslekler arasında çerçilikten bahsetmek mümkündür. Bilindiği üzere günümüz sosyo-kültürel ve iktisadi hayatında çerçi denilen ve köylere ya da kırsal yerleşim yerlerine çeşitli ürünler götürerek pazarlayan kişilere çok rastlanmamaktadır. İncelemede, geçmişten günümüze çerçi ve çerçilik mesleğinin Türk sosyo-kültürel hayatındaki işlevleri ve değişim/dönüşümleri üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada, kaybolan meslekler arasında yer alan çerçilik üzerine gerek alan gerekse literatür araştırmasından elde edilen bilgiler üzerinden değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Türk Kültüründe Çerçi ve Çerçilik Üzerine - Halk ve Bilim Arasında Bir Ömür Prof. Dr. İsmail Görkem Armağanı Konya -2020 iii

Özet: Türk kültüründe teknolojik gelişmelere bağlı olarak birçok geleneksel uygulamayla birlikte mesleklerin de yok olma tehlikesi altına girdiği görülmektedir. Bu meslekler arasında çerçilikten bahsetmek mümkündür. Bilindiği üzere günümüz sosyo-kültürel ve iktisadi hayatında çerçi denilen ve köylere ya da kırsal yerleşim yerlerine çeşitli ürünler götürerek pazarlayan kişilere çok rastlanmamaktadır. İncelemede, geçmişten günümüze çerçi ve çerçilik mesleğinin Türk sosyo-kültürel hayatındaki işlevleri ve değişim/dönüşümleri üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada, kaybolan meslekler arasında yer alan çerçilik üzerine gerek alan gerekse literatür araştırmasından elde edilen bilgiler üzerinden değerlendirmelerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Çerçi, çerçilik, meslek folkloru, kültürel dönüşüm, İşlevsellik.