Λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στο δίκαιο του ισχυρού και στην ηθική και τη δικαιοσύνη ως αρχές της εξωτερικής πολιτικής της Ρώμης βάσει των πολιτικών διαλόγων του Κικέρωνα De re publica και De legibus (original) (raw)

2020, 4ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ – ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ & ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ 25-27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2020, ΚΑΒΑΛΑ

Ένα απόσπασμα από το Τρίτο Βιβλίο του πρώτου πολιτικού διαλόγου του Κικέρωνα, De re publica (3.35: «Ο δικός μας λαός όμως, υπερασπιζόμενος τους συμμάχους του, έχει γίνει τώρα κυρίαρχος όλου του κόσμου»), φαίνεται να αποκρυσταλλώνει την πολιτική θέση του ίδιου και, ενδεχομένως, των συγχρόνων του για τη σχέση αλληλεξάρτησης της Ρώμης με τους συμμάχους της και τον ουσιώδη ρόλο των δεύτερων στην επίτευξη της κυριαρχίας της πρώτης. Στο ίδιο Βιβλίο ο Κικέρων πραγματεύεται εν συντομία (όπως προκύπτει από τα διασωθέντα αποσπάσματα) τη δικαιοσύνη και την ηθική ως αρχές που οφείλουν να χαρακτηρίζουν και να διέπουν τις σχέσεις της Ρώμης με τους συμμάχους της, αρχές επάνω στις οποίες βασίζει τον νόμο που διατυπώνει στο Τρίτο Βιβλίο του δεύτερου πολιτικού διαλόγου του, De legibus, με αναφορά στη διεξαγωγή θεμιτών πολέμων από τους Ρωμαίους και δίκαιης αντιμετώπισης των αντιπάλων τους. Οι απόψεις που εκφράζει ο Κικέρων στους δύο πολιτικούς διαλόγους του για την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της Ρώμης της περιόδου της Ύστερης Δημοκρατίας χαρακτηρίζονται από την ενδεχομένως ουτοπική, αλλά σε κάθε περίπτωση αιτιολογημένη πεποίθησή του ότι μόνο η άσκησης μιας δίκαιης και ηθικής εξωτερικής πολιτικής – βασισμένης εντούτοις στο εκ φύσεως δίκαιο του ισχυρού – μπορεί να εξασφαλίσει την μακροβιότητα της κυριαρχίας της Ρώμης.