Modernliğin Sıkıntıları Ve Sahicilik Etiği: Charles Taylor (original) (raw)

Günümüz filozoflarının gündemini meşgul eden konuların başında uzun zamandır modernite projesinin geldiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bu alanda çalışan düşünürlerin bir kısmı, modernitenin, insanların aklın rehberliğinde kusursuz bir dünya yaratacağına yönelik beklentisinin boşa çıktığı ve pek çok açıdan eskisinden de "kusurlu" bir dünyayla sonuçlandığı konusunda fikir birliği içindedir. Onlara göre, aklın ışığıyla aydınlanmış rasyonel ve özgür bireylerin kurduğu yeni düzenin, vadettikleri ile aktüel sonuçları arasındaki fark çok büyük ve olumsuz bir farktır. Buna karşın modernite projesini tamamlanmamış bir proje olarak gören ve kurucu ilkelerini destekleyen karşı görüşlü filozoflar da bulunmaktadır. Bu düşünürler yalnızca durum tespiti yapmakla kalmayıp, modernite neden beklenen sonucu verip vermediğini, eğer yapıldıysa nerede hata yapıldığını, sorunun projede mi yoksa uygulamada mı olduğunu, projenin halen umut vadeden yönleri olup olmadığını tespit etmeye de çalışmaktadırlar. Günümüzde yaşayan en etkili ve önemli filozoflardan biri olan Charles Taylor da çalışmalarında moderniteyi merkeze almaktadır. Taylor'ın amacı hem modernitenin olumsuz semptomlarına işaret etmek hem de bunların ardında yatan hastalığı teşhis ederek tedavi önerisinde bulunmaktır. Anahtar Kelimeler: Modernite, sahicilik etiği, aydınlanma, ahlaki idealler Giriş Taylor günümüz toplumlarında karşılaştığımız pek çok sıkıntının sebebinin modernite olduğunu düşünmekle birlikte moderniteyi top yekûn reddeden ve lanetleyen bir tutum takınmaz. O, pratikte ortaya çıkan tüm olumsuzluklarına rağmen modernite projesinin özünde bazı değerli ahlaki idealler bulunduğunu ve bu ideallerin, moderniteye yönelik 1 Bu çalışma 21-23 Ekim 2018 tarihlerinde Antalya'da düzenlenen II. Uluslararası Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri (SADAB) Sempozyumu'nda bildiri olarak sunulmuştur. 2 Uludağ Üniversitesi Felsefe Bölümü, zeynepberke@gmail.com Modernliğin Sıkıntıları Ve Sahicilik Etiği: Charles Taylor 77 düşmanlık yüzünden tümden değersizleştirilmemesi gerektiğini savunur. Bu amaçla Taylor modern kültürü mercek altına alarak, bir yandan modernitenin temelinde yatan ahlak düzenini, ahlaki idealleri ve bunların ne şekilde dejenere olduğunu belirlemeye çalışırken, diğer yandan moderniteye özgü sıkıntıların felsefe tarihindeki kökenlerinin izini sürmeye çalışır. a. Taylor'ın Moderniteye İlişkin Teşhisleri Taylor, sosyal bilimlerin bir numaralı sorunu olarak gördüğü modernliği şu şekilde tarif eder: Modernlik; yani yeni uygulamaların ve kurumsal biçimlerin (bilim, teknoloji, sınai üretim, şehirleşme), yeni yaşam tarzlarının (bireycilik, sekülerleştirme, araçsal akılcılık) ve yeni sıkıntıların (yabancılaşma, anlamsızlık, toplumsal çözülmenin yaklaştığı hissi) tarihte eşi benzeri görülmedik bir karışımı. 3