KAZAK TÜRKÇESİNDE -a, -e/-y ZARF-FİİL EKİ VE İŞLEVLERİ (original) (raw)

2012, Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic

ÖZET Esas görevi fiil kök ve gövdelerine eklenerek ana fiilin durum ve tarzını bildirmek olan zarf-fiil ekleri Türkçede işlevsel olarak kullanılan eklerden biridir. Bu çalışmada Kazak Türkçesinde çok sık kullanılan-a,-e/-y zarf-fiil eki incelenmiştir. Kazak Türkçesi ile yazılan eserler taranmış, elde edilen örneklerde ek işlevsel olarak incelenmiştir. Sonuçta ekin şekil bilgisel ve söz dizimsel olmak üzere iki temel işlevi; bu işlevlerin alt başlıklarında ise farklı işlevleri olduğu tespit edilmiştir. ABSTRACT The base function of gerund affixes is that by adding to verb roots and stems inform the status and style of the main verb. The gerund affixes is one of the affixes that used functionally in Turkish. In this study it was investigated that the-a,-e/-y commonly used gerund affix in Kazakh Turkish. The works written with Kazakh Turkish were screened and in samples obtained from the affix investigated functionally. Eventually, it was determined that the affix has got two main functions as morphological and syntactical and sub-headings in this functions the affix has got different functions. Giriş Zarf-fiiller, genel olarak "Cümlede yüklemin anlamını çeşitli yönlerden etkileyen ve fiilden-(y)A,-(y)I,-(y)ArAk,-DIktA,-ken,-mA,-dAn,-mAksIzIn,-(y)IncA,-(y)Ip,-DIkçA gibi bazı eklerle yapılan kişi ve zaman belirtmeden soyut bir hareket kavramı anlatan, bir esas fiilden sonra gelerek yardımcı fiillerle birleşik fiiller kuran ve zarf olarak fiilin anlamını, zaman ve yer bakımından tamamlayan kelime" (Korkmaz 2007: 251) Ģeklinde tanımlanabilir. Zarf-fiil ekleri ise bu görevleri yerine getiren eklerdir. Zarf-fiiller, isim-fiiller ve sıfat fiillerle birlikte çekimsiz fiil olarak değerlendirilir. Bu fiilimsi türü Ģahsa ve zamana bağlanamayan soyut bir hareket hali karĢılar * ArĢ. Gör., Cumhuriyet Ü. Edebiyat. Fak. ÇağdaĢ Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Böl. El-mek: obalci@cumhuriyet.edu.tr