Bilgisayar Oyunları ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği (original) (raw)

İzmir, 2019 Bilgisayar Oyunları ve Toplumsal Cinsiyet 2 GİRİŞ Toplumlar kendi tarihsel süreçlerinde kendilerine has yapılarını oluştururken canlı veya cansız varlıklara doğal seyirlerinden farklı anlamlar yükler; böylece kendi kültür, gelenek ve işleyişlerini oluştururlar. Giddens (2012), toplumsal cinsiyeti erkekler ve dişiler arasındaki toplumsal ve kültürel farklılıklarla ilişkili olarak tanımlar. Ona göre toplumsal cinsiyet, toplumsal olarak kurulmuş erillik ve dişillik kavramlarıyla bağlantılıdır ve bireyin biyolojik cinsiyeti ekseninde doğsa da onun doğrudan bir sonucu olmak zorunda değildir. Kültürel yapıyla birlikte yaşamın ilk yıllarından itibaren inşa edilen toplumsal cinsiyet kadınlara ve erkeklere ayrı ayrı roller, statüler, haklar, sorumluluklar atfetmiştir. Atfedilen tüm bu özellikler eşitlikten uzak ve kadını ikincil konuma yerleştiren bir düzenin kurulmasına sebep olmuştur. Kadınlara ve erkeklere yönelik beden algısı da geçmişten bu yana toplumsal cinsiyet bağlamında çizilmiştir (Karakaya ve Cihan, 2017). Kadın bedeni "olması gereken" üzerinden cinsel kodlarla oluşturulmuş, erkek bedeniyse kadının erkeğe nazaran biyolojik olarak da zayıf biçimde sunulmasıyla gücün temsili olarak sunulmuştur. Günümüz bilgi ve teknoloji üretiminin genişliğinden doğan son üretimlerden birisi bilgisayar oyunlarıdır. Bilgisayar oyunları 1960'lardan beri gelişme gösterirken kitleleri dönüştürmek, manipüle edebilmek gibi çeşitli amaçlarla günlük hayatımıza yerleştirilmiştir. Görsel ve sembolik anlatıların yoğun olduğu oyun endüstrisi günümüz iktidarlarınca kontrol edilmekte ve bu oyunlara kültürel, ideolojik yapılar eklenmektedir (Kan, 2012). Yeni medya aracı olan bilgisayar oyunlarındaki kadın ve erkek temsilleri de mevcut iktidarların ideolojilerince toplumsal cinsiyeti yeniden üretecek şekilde tasarlanmaktadır. AMAÇ Bu arşiv araştırmasında toplumsal cinsiyet çerçevesinde kullanıcılar tarafından en çok puanı almış bilgisayar oyunlarındaki kadın ve erkek karakter sayılarının karşılaştırılması ve bilgisayar oyunlarındaki kadın ve erkek karakterlerin görsel imgelerinin sunum şekliyle toplumsal cinsiyet bağlamında kadına ve erkeğe yönelik atıflara nasıl hizmet ettiğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bilgisayar Oyunları ve Toplumsal Cinsiyet 3 ARAŞTIRMADAN BEKLENTİLER Bu araştırmaya başlarken örneklem olarak seçilen bilgisayar oyunlarındaki kadın ve erkek karakter sayısının farklılaşacağı, toplumsal cinsiyet rollerine uygun olarak kadın görsel imgesinin cinsel kodlarla vurgulanmış, erkek görsel imgesinin de gücün temsilcisi olarak kaslı bir şekilde yansıtılacağı beklenmiştir. YÖNTEM Araştırmanın evreni bilgisayar oyunlarıdır. Araştırmada örneklem olarak incelenecek oyunlar tüm zamanlar içinde kullanıcılar tarafından puanlanmış bilgisayar oyunlarının içinden en yüksek puanı almış ilk 50 tanesi arasından seçilmiştir. Seçkisiz olarak 6 oyun seçilmiş, oyunlardaki kadın ve erkek karakter sayıları karşılaştırılması, kadın ve erkek karakterlerin görsel imgelerinin nasıl sunulduğunun incelenmesi için arşiv araştırması yapılmıştır. İncelenen oyunlar arasında Devil May Cry (2013), League of Legends (2009), Overwatch (2016), Assasin's Creed Syndicate (2015), Assasin's Creed Odyssey (2018), Counter-Strike: Global Offansive (2012) vardır. Kadın karakter bulunmayan oyunlarda kadınların görsel imgelerinin nasıl sunulduğu incelenememiştir. BULGULAR Devil May Cry, aksiyon türünde bir oyundur. Oyunun ana karakteri olan Dante erkektir. 7 erkek 4 kadın olmak üzere toplam 11 karakter vardır. Karakterlerin %64'ünü erkekler oluşturur. Erkek ve kadınların görsel imgesinin sunumu şu şekildedir: Erkekler günümüz erkek beden algısını yeniden üreterek kaslı ve gücün temsilcisi olarak sunulmuş, kadınlar ise göğüsleri ve kalçaları belirgin bir şekilde cinsel bir nesne gibi sunulmuştur. Kadın karakterlerin tamamı oyunda erkek karakterlere yardımcı rolde bulunmaktadır. Kadın sesiyle seslendirilmiş yaratıklar da oyun içindeki diğer yaratıklara yardımcı roldedir. League of Legends,moba (savaş arenası) türünde bir oyundur. Oyunda 88 erkek, 55 kadın olmak üzere toplam 143 karakter bulunur. Erkek karakterler toplam karakter sayısının %62'sini oluşturur. Oyundaki erkek karakterlerin görsel sunumu kadınlara göre çok daha iri ve kaslı bir vücut şeklindeyken kadınların görsel sunumu dar kıyafetlerle kalçaların ve göğüslerin ön plana çıkarılması şeklinde tasarlanmıştır.