OSMANLI AKDENİZİ’NDE BRİTANYA’NIN DENİZCİLİK FAALİYETLERİ (original) (raw)

Loading...

Loading Preview

Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.

References (27)

  1. Levant Company akla gelebilecek her türlü mamulün ticaretiyle uğraşmaktaydı. Kumaş, mum yağı, kalay, kurşun, koyun derisi ve yün ise en çok talep gören ürünlerdi ve İngiliz tüccarlar bu mamulleri Livorno, Marsilya ve Civita Vecchia olarak bilinen Roma'nın merkezine ihraç etmekteydiler. 25 Osmanlıların ithalat alımlarında Levant Company'nin Venediklilere göre bazı teknik üstünlükleri söz konusuydu. İngilizlerin navigasyon yetenekleri ve yüklemedeki hassasiyetleri daha fazlaydı, Venedik gemilerinin seyahat süresi daha uzundu ve nakliye için daha fazla para talep etmekteydiler. Örneğin her 112 libre (50,80 kg.) kuru üzüm satışında, Venediklilerin ürünün nakli için 39 Sterlin fiyat sunmaları karşısında, İngilizler 37.10 Sterlin istemekteydiler. 26 Levant ticaretine yönelik ilgi sadece Cromwell ile sınırlı kalmamıştı.
  2. İngiltere'nin iç siyaseti bakımından oldukça istikrarlı bir dönem olan 17. yüzyılın ikinci yarısında Britanyalı hükümdarlar bir devlet politikası olarak ve en üst düzeyde Levant'ta yaşanan sorunlarla ilgilenmişlerdi. Nitekim II. Charles 1684 Aralık ayında elçi değişimi münasebetiyle, 27 II. James ise 17 Haziran 1688'te Sultan II. Süleyman'a ve sadrazama, Osmanlı'nın Avusturya ile savaşta olmasından dolayı İngiltere'ye ahidnâme ile verilen imtiyazların zarar görmemesi için birer mektup yazmışlardı. 28 III. William ise William Paget'in yerine, Karlofça Antlaşması müzakerelerinde de görev yapmış olan Robert Sutton'ın büyükelçi olarak atanacağını bir mektupla Levant Company'nin yöneticisi William Trumbull'a bildirmişti. 29
  3. Levant Company-Britanya diplomasisi arasındaki bağı göstermesi bakımından en ilginç kayıtlardan biri Carlisle Kontu'nun, Levant Company'nin yöneticisi olan Alderman Grey'e yazdığı mektuptur ki, mektupta ondan ölen İzmir konsolosu yerine yeni birinin tayin edilmesi ve atama ile ilgili olarak Londra'nın bilgilendirilmesi istenmekteydi. Bu durum Doğu Akdeniz'deki Britanya diplomasinin Levant Company'i, Levant Company'nin de bölgedeki Britanya diplomasisini karşılıklı olarak şekillendirdiğini göstermektedir. Bu bağlamda Londra Doğu Akdeniz'de işleyişin nasıl olacağından ziyade, bu sistemde herhangi bir aksaklığın olmaması ile ilgilenmekteydi. 30 Tüm bunların ışığında İngiltere'nin Levant ticareti, Osmanlı Devleti'nin
  4. Birch, a.g.e. s. 223.
  5. T. S. Willian, "Some Aspects of English Trade with the Levant in the Sixteenth Century", The English Historical Review, Sayı 276, s. 399-410.
  6. M. Epstein, The Early Histoy of Levant Company, Londra 1908, s. 269-270.
  7. NA, SP 105/109, vr. 269.
  8. NA, SP 105/109, vr. 273-275.
  9. NA, SP 105/109, vr. 286.
  10. NA, SP 105/109, vr. 279.
  11. Mübahat Kütükoğlu, Osmanlı-İktisâdî Münâsebetleri (1580-1838), I, Ankara 1974, s. 51- 60.
  12. Avusturya elçisi, Levant ile ilgili bir takriri 12 Temmuz 1705'te İngiliz kralına sunmuştu. İlgili Rapor Marsilya'dan Hamburg'a, Tuna'dan Levant'a kadar genel ticari durumu özetlemekteydi. Bkz. NA, SP 105/109, vr. 288-290.
  13. BOA, A.DVN.DVE.d.036 (2), s. 115, 512 nolu hüküm.
  14. BOA, A.DVN.DVE.d.036 (2), s. 49, 426 nolu hüküm.
  15. İngiliz Liberalizmi'nin fikir babalarından Adam Smith'in eserinde anti-merkantalist modeli savunması, bu tip devlet destekli şirketler için sonun başlangıcı olmuştur. Bkz. Adam Smith, The Wealth of Nations, Pennsylvania 2005, s. 522-539.
  16. A. ARŞİV KAYNAKLARI National Archives (NA), State Papers (SP): SP 97/1, SP 97/42, SP 97/43, SP 105/109, SP 97/51, Special Collections (SC) SC 8/182/9098, NA, Supreme Court Of Judicature (J) J 90/395, Public Record Office (PRO) PRO 31/14/115.
  17. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA): A.DVN.DVE.d.036. Calendar of State Papers Relating to English Affairs in the Archives of Venice, Volume 1: 1202-1509.
  18. B. ARAŞTIRMA ESERLER AFYONCU, Erhan, Sorularla Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul 2010.
  19. BIRCH, Thomas (ed.), A Collection of the State Papers of John Thurloe, Londra 1742. BLACK Jeremy, "England", "Europe 1450 to 1789", Encyclopedia of the Early Modern World , II, New York 2004.
  20. BOWEN, Harold, Türkiye Hakkında İngiliz Tetkikleri, Ankara 2011.
  21. CAWSTON, George, The Early Chartered Companies (A.D. 1296-1858), New Jersey 2003.
  22. EPSTEIN, M., The Early Histoy of Levant Company, Londra 1908.
  23. GENÇ, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu'nda Devlet ve Ekonomi, İstanbul 2002. KÜTÜKOĞLU Mübahat, Osmanlı-İktisâdî Münâsebetleri (1580-1838), I, Ankara 1974.
  24. MIRABEAU, Count, Secret Memoirs of the Court of Berlin, I, Londra 1900.
  25. SMITH, Adam, The Wealth of Nations, Pennsylvania 2005.
  26. WILLIAN, S., "Some Aspects of English Trade with the Levant in the Sixteenth Century", The English Historical Review, Oxford 1955.
  27. WILSON, David, List of British Consular Officials in the Ottoman Empire and its former territories, from the sixteenth century to about 1860. http:// www.levantineheritage.com July 2011.