Cicero, Kader Üzerine, çev. C. Cengiz Çevik (İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Kasım 2020) (original) (raw)

Cicero, İyi ve Kötü Şeylerin Gayeleri Üzerine. Çev. C. Cengiz Çevik. Albaraka Yayınları, 2022

2022

Marcus Tullius Cicero, Roma tarihinin en büyük devlet adamı ve filozoflarından biridir. Siyaset ve felsefe üzerine yazdığı eserler çağlar boyunca okunmuş, birçok siyasetçi ve filozofa ilham vermiştir. Felsefe eserleri, sadece Roma düşünce tarzının değil; aynı zamanda Yunan felsefesinin Latince üzerinden sonraki çağlara aktarılmasını sağlayan en önemli kaynaklar arasında yer alır. Burada çevirisini sunduğumuz İyi ve Kötü Şeylerin Gayeleri Üzerine adlı eseri hem Helenistik dönemde öne çıkan Epikourosçuluk, Stoacılık ve Antiokhosçu Akademeiacılık arasındaki ahlak üzerine tartışmaları aktarmakta hem de Cicero’nun sorgulayıcı bakış açısını gözler önüne sermektedir. Yaklaşık 2000 sene önce yazılmış olan bu eser, Türkçe olarak okuyucuyla ilk defa buluşmaktadır.

CICERO, Yükümlülükler Üzerine. İstanbul 2013. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 163 sayfa. Çev. C. Cengiz Çevik. ISBN: 9786053608646

MJH - Mediterranean Journal of Humanities, 2013

Sosyal ve politik yaşamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, dil bilimciler, filozoflar ve hukuk tarihçileri Cicero’nun yazmış olduğu eserleri Politik-Siyasi Söylevler, Edebi-Felsefi Eserler ve Ailesi Dostlarına Yazmış Olduğu Mektuplar şeklinde üç temel kategori altında sınıflandırmaktadırlar. Cicero, gerek kaleme almış olduğu edebi ve felsefi eserlerle, gerek vermiş olduğu söylevlerle ve gerekse aile yakınları, dostları ve politik rakipleri için yazmış olduğu mektuplarıyla olsun, aktarımlarının geneliyle döneminin Roma Tarihi’ne sıkı sıkıya bağlı kalmış ve Roma Cumhuriyeti’nin M.Ö. I. yüzyılının ilk yarısına ışık tutmuştur.

Marife.2013_3. İbn Sînâ’nın Kaderin Sırrı Risalesi, George F. Hourani Çev: Aydın Özdemir

İbn Sînâ, eserlerinde değişik vesilelerle, kader meselesini tartışır. O, kader meselesinden öncelikle, insan fiilleri ve karakterlerinin ilâhî irâde tarafından belirlenimi ile ahiretteki ceza ve mükâfatın, Tanrı'nın insana karşı adâletini teminat altına alacak şekilde, uzlaşıma kavuşturulmasını anlar. Kötülük probleminin bu yönü, İbn Sînâ'dan çok önce Kuran ve Hadislerdeki ifadelerin ışığında, Mu'tezîlî ve Kaderci kelamcılar tarafından kendi üslupları içerisinde ele alınmıştı. İbn Sînâ'nın, bir filozof olarak, dönemindeki Müslüman halkın şüphelerini giderecek kadar da olsa bir çözüm önerisi sunmaktan kaçınabilmesi oldukça zordu. Fakat o, üstünkörü bir cevabın da ötesine geçerek, kendi felsefesiyle tutarlı, entelektüel yönden ikna edici bir cevap bulma yolunda samimi bir gayret göstermiş görünüyor. Beklendiği gibi İbn Sînâ, bu meselenin dayandığı bilgiyi, kendi kavramları içerisinde yorumlar ve dini çevresi olan MS. XI. yüzyıl başlarındaki Müslüman İran'da, kabul şansı bulabilecek bir şekilde ifade etmeye özen gösterir ve sonuçta farklı bir Neo-Platonik cevaba ulaşır.

Marcus Aurelius, Kendime Düşünceler, çev. C. Cengiz Çevik, Can Yayınları, Mart 2023

2023

Batı felsefesinin tek filozof-imparatoru Marcus Aurelius, günümüzde hem politikacı hem de düşünür kimliğiyle adından söz ettiren Roma hükümdarlarından biridir. Savaşlarla geçen yaşamı boyunca hayranlıkla felsefe metinleri okumuş, Germen kavimleriyle savaştığı sırada cephede yazdığı Kendime Düşünceler’le dünya felsefe tarihine önemi yadsınamaz bir eser kazandırmıştır. Bugün hâlâ Stoacı felsefenin en önemli metinlerinden biri olarak okunan Kendime Düşünceler, Stoacı düşüncenin modern dünyaca anlaşılmasını sağlamış başlıca metinlerden biridir. Aurelius bu ölümsüz metinde kendinden önceki Roma hükümdarlarının ve kendisinin yönetim şekillerini sorgular; kocaman bir kente benzettiği evreni, insanı merkezine alarak irdeler. Aurelius için yaşamdaki her bir ayrıntı bütünün iyiliğine hizmet eder; bu yüzden akıl yürütme kabiliyetini kullanarak doğayı, evreni ve kendisini araştırmaya mecburdur insan.

“Dürüst Adamın Halleri, Umut ve Umutsuzlar Hakkında Birkaç Söz”, içinde Kampfplatz Ortak Kitap, (haz. Emre Özcan& Savaş Ergül), Ankara: Phoneix Yayınları, 2014, Cilt: 3, Sayı: 7, ss. 227-250.

Hikâye Anlatıcısı ve Dürüst Adamın Yüzleşmesi: Walter Benjamin (1892-1940) "hikâye anlatıcılığı"nın yirminci yüzyılda giderek kültür hayatını terk ettiğini ifade eder. "Deneyimin yoksullaşması", "auranın yitmesi" ve "şok yaşantısının parçalanması" bu gözden düşmenin temel gerekçelerini oluşturur. İnsanlar artık birbirleriyle ortak deneyimler üret(e)medikleri için, o deneyimlerin söylemsel/düşünsel/maddi birliği olan hatırlamaya ilişkin tekrarla-maların ritmini de yakalayamaz hale gelirler. İnsanları birbirleriyle etkileşim içine sokan birçok kökensel itkinin/birliğin yakalanamaması, onları birbirleri karşısında tekdüze bir anımsama ile karşı karşıya getirir. Değişimin bu yönü, ilişkiler açısından bir tür indirgeme/sınırlılık tezahürüdür. Doğal olarak söz konusu süreç, toplumsallaşma ve tarihselleşme imkânlarını sona erdirme eğilimi taşır.

VİCDAN ZORBALIĞA KARŞI (Stefan Zweig: Vicdan Zorbalığa Karşı ya da Castellio Calvin'e, Çeviri: Zehra Kurttekin, Can Yayınları, İstanbul, 2020

Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2022

Stefan Zweig'in Türkçeye "Vicdan Zorbalığa Karşı ya da Castellio Calvin'e" adıyla çevrilen "Castellio gegen Calvin oder Ein Gewissen gegen die Gewalt" kitabı, tarihin gördüğü en etkili vicdan özgürlüğü savunmalarından birini konu edinir. Savunmayı yapan Castellio'dur. Bir din adamı olan Castellio, Calvin'in dini özgürlük iddiasıyla ortaya çıkan Reform Hareketi'ni totaliter bir kimliğe sokmasına isyan eder. O, büyük bir cesaretle, Calvin'in insanları en temel özgürlüklerinden mahrum eden dini tiranlığına meydan okur.

Kaza ve Kader (Mehmet Akif Ersoy-Muhammed Abduh).pdf

Marife 16 (2), 2016

Kaza ve Kader itikatlarının Müslümanların gerilemesine neden olduğuna ya da en azından ilerlemesinin önündeki engel olduğuna dair Batılı iddialara karşı hocası Abduh'un görüşlerini aktaran Mehmet Akif Ersoy'un Sebilü'r-reşad'daki makalesi